Dagblaðið Vísir - DV - 03.04.1982, Síða 13

DAGBLAÐIÐ & VtSIR. LAUGARDAGUR 3. APRlL 1982.
13
Ragnar Sigurðsson, augnlæknir á
Akureyri, hefur gert aðgerðir, til að
setja linsur i auga í stað augasteins.
Hefur Ragnar gert slikar aðgerðir á 4
sjúklingum, þá fyrstu í júní í fyrra.
Allar hafa aðgerðirnar tekizt vel og
fleiri eru í undirbúningi að sögn Ragn-
ars. Með þessum aðgerðum er brotið
blað í sögu augnlækninga á íslandi —
þvi þær eru þær fyrstu sinnar tcgundar
sem framkvæmdar eru hérlendis.
Ragnar Sigurðsson er Akureyringur í
húð og hár, sonur Sigurðar O. Bjöms-
sonar og Kristinar Bjarnadóttur. Ragn-
ar varð stúdent frá Menntaskólanum á
Akureyri 1964. Eftir það lá leiðin í
læknisfræði og læknaprófi lauk Ragn-
ar 1972. Eftir það fór hann á kúrsus til
Fíladelfíu en starfaði síðan um tima á
Landakoti.
Sumarið 1975 hélt Ragnar í sérfræði-
nám í augnlækningum til Kanada.
Sjálft sérfræðinámið tók 3 ár en síðan
bætti Ragnar við sig 1/2 ári í auka-
greinum. f marz 1979 kom Ragnar
heim og starfaði til að byrja með í
Reykjavík. En þar kom að hann flutti
heim til æskustöðvanna á Akureyri í
júní 1980 og tók til starfa þar með
Lofti Magnússyni augnlækni.
„Ætli æskustöðvarnar hafi ekki
togað í mig en einnig hafði það sitt að
segja að ég gekk strax inn i aðstöðu til
skurðaðgerða á Sjúkrahúsinu. Slik
aðstaða var ekki trygg á næstunni í
Reykjavík. En mér var það ljúft að
koma heim,” sagði Ragnar um ástæð-
ur fyrir heimkomunni. Eiginkona
Ragnars er Valgerður Tómasdóttir frá
Reykjavík.
öktrunarsjúkdómur
— Ragnar, hver er ástæðan til þess
að fjarlægja þarf augastein úr auga?
„Ein algengasta orsök sjónskerðing-
ar hjá öldruðum er skýmyndun á auga-
steini. Heilbrigður er hann glær og
gagnsær og starfar fyrir augað eins og
linsa i myndavél. Hann dregur mynd-
ina saman og varpar henni á nethimn-
una sem er aftast í auganu eins og fílm-
an í myndavélinni svo við höldum sam-
líkingunni áfram.
i sjúkrahúsmu, en óg treystí
tnsson
Með aldrinum er algengt að ský
myndist á augasteininum, hann getur
jafnvel orðið alveg hvitur þannig að
eigandi augans sér ekki nema rétt mun-
inn á ljósi og dimmu. Talið er að annar
hver einstaklingur um áttrætt sé meira
og minna sjónskertur af þessum sök-
um,”sagði Ragnar.
— Er þá eingöngu um öldrunarsjúk-
dóm að ræða?
„Nei, þetta getur líka verið meðfætt
og slík skýmyndun getur einnig átt sér
stað í kjölfar slysa. Þegar slík ský-
myndun hefur átt sér stað er uppskurð-
ur eina meðferðin sem hægt er að veita
til bata. Dropar og meðöl duga ekki til
að eyða skýinu. Slíkar aðgerðir eru
gerðar þegar skýmyndunin er farin að
há fólki til að lifa eðlilegu lifi,” sagði
Ragnar.
— í hverju er þessi aðgerð fólgin?
,,í stuttu máli þá er augasteinninn
fjarlægður og sú aðgerð er ein algeng-
asta augnaðgerðin sem framkvæmd er
hérlendis. Hins vegar er ljóst að við-
komandi verður að fá eitthvað í staðinn
fyrir augasteininn, því hann
„fókuserar” myndina fyrir augað, án
hans er myndin óskýr,” sagði Ragnar.
Textiogmyndir:
Gísli
Sigurgeirsson
Gleraugun stœkka
myndina um fjóröung
— Hvað er þá gert til að skýra mynd-
ina?
„Algengast er að láta viðkomandi
hafa gleraugu,” svaraði Ragnar og
hann hefur orðið áfram. „Slík gler-
augu hafa marga ókosti. Fyrir það
fyrsta sýna þau alla hluti um 25%—
35% stærri en þeir í raun og veru eru, J
öðru lagi sýna þau ekki réttar fjarlægð-
ir þannig að fjarlægðarskynið brengl-
ast til að byrja með. f þriðja lagi þreng-
ist sjónsviðið vegna þess hvað gler-
augun þurfa að vera þykk. Þetta virkar
þannig að hlutir stökkva inn í sjónsvið-
ið hjá viðkomandi óviðbúnum. Það
tekur langan tíma að venjast slíkum
gleraugum og margir ná því aldrei að
venjast þeim.
Annar möguleiki er að nota kontakt-
linsur en miklar framfarir hafa orðið í
gerð þeirra á undanförnum árum. Þær
eyða mörgum af þeim ókostum sem
gleraugun hafa, en þó ekki alveg. Þær
stækka myndina til að mynda um 7—
9% og margt eldra fólk á erfitt með að
nota linsur,” sag ði Ragnar.,
leikanum sem Ragnar hefur opnað hér-
léndis. f stuttu máli felst hann i því að
ný linsa er sett í augað um leið og auga-
steinninn er tekinn. Með þessari aðferð
er hægt að losna við flesta galla gler-
augnanna og kontaktlinsanna. Stækk-
unin verður ekki nema 2—4% og um
aðrar aukaverkanir á ekki að vera að
ræða. Auk þess á þannig „viðgert”
auga auðvelt með að starfa með heil-
brigðu auga. Slikt samstarf er útilokað
með gleraugum og oft erfitt með kon-
taktlinsum.
Ragnar var beðinn að segja okkur
nánar frá þessari aðgerð.
„Linsa í stað augasteins var fyrst sett í
auga með aðgerð árið 1949. Raunar er
hugmyndin enn eldri, allt frá því á 18.
öld því Casanova á að hafa sett þessa
hugmynd fram, þótt hann sé raunar
þekktari fyrir annað en uppgötvanir á
sviði læknavísindanna.
Framan af höfðu læknar illar bifur á
þessari aðgerð þar sem fylgikvillar voru
margir. Á síðustu árum hefur orðið
bylting í þessum efnum, ekki bara í
gerð og slípun á linsunum, heldur einn-
ig i skurðtækni. Aðgerð sem þessi er
gerð 1 smásjá og öll áhöld eru léttari og
fíngerðari en var. Sömu sögu er að
segja um saumefnið en sverleiki þess er
ekki nema um 1/3 af mannshári.
Þetta hefur valdið því að þessi
aðgerð á sívaxandi vinsældum að
fagna. Ég get nefnt sem dæmi að tveir
af hverjum fimm Bandaríkjamönnum,
sem augasteinn hefur verið fjarlægður
úr, hafa fengið slíkar linsur 1 augað,”
sagði Ragnar.
Áhættalítil
— En er áhætta samfara slíkum að-
gerðum?
„Engin læknisaðgerð er án áhættu,
en áhætta við að fjarlægja augastein er
lítil og ísetning linsunnar eykur áhætt-
una hverfandi,” sagði Ragnar, og við
gefum honum orðið áfram.
„Að sjálfsögðu þarf að meta hvert
tilfelli. Það geta verið sjúkdómar í aug-
unum, sem útiloka aðgerð. Ýmsar
aðrar frábendingar geta komið fram.
Sjálfur er ég fylgjandi því að hafa
strangar ábendingar. Til dæmis geri ég
þessa aðgerð ekki nema á öldruðum, en
ekki á börnum. Ástæðan er sú, að
reynsla er ekki fengin á því hvernig
augað tekur linsunni í heilan mannsald-
ur. Það er hins vegar sannað, að þessi
aðgerð gerir öldruðum lífið bærilegra.
Það eru þó til augnlæknar sem setja
slíkar linsur í börn, en aðrir kollegar
þeirra fordæma slíkar aðgerðir.
Sjánæstusíðu
Linsaístaö
augasteins
Þá erum við komin að þriðja mögu-
TIMBUR
TRÉLISTAR
PANELL
ÞILPLÖTUR
EIN-
ANGRUNAR
EFN
STEYPU-
STYRKTAR-
JÁRN
KRAFT-
SPERRUR
ÞAKJÁRN
EINNIG FAANLEGAR YMSAR SMAVORUR
HUSASMIÐJAN
SÚÐARVOGI 3-5, 104 REYKJAVÍK SÍMAR: 841