Dagblaðið Vísir - DV - 11.09.1982, Blaðsíða 20

20
DV. LAUGARDAGUR11. SEPTEMBER1982.
myiid 1 istar^ýninguna
assel
Hakinrt sftúf fastúr fjóröinni gMs og vérk^rpajðuririnhMiföífbítigðið sór frá í kaffi-
:'“é. En bassi'haki er -akki af feiúinl venjulétirifstMíiö.-Ha:i:ál|niií'ar®'í:2a>'>eís'ar á langd,
skáftiotái mfetrar^ofcafejiOfcAÍ^^%;i^aa»r^paíftgafimnt tonn. Makinn sltur fífötur íár-
bairká'fuidö sóíti rennurf gegtTulit Kas-^líÉtJ^ar þáö HerkúieséjáÍfuf senT^aí&aöÍ
verkfœrinu fró sér heldur er hés'úm að ræða'eiga af-ofurstækkuniim Irsfaniannsins
Ciaes C-'óeróurgs a^n’amlag-hans Úi^iívhdllsíarsýihirigarirtnar.^Poeumefitá" i hor?i :
inni riassej s vostur Pyskakmdií
Hakinn hefur af ýmsum listagagn-
rýnendum veriö kallaöur táknmynd
sýningarinnar í Kassel, sem fram fer
4,—5. hvert ár og við stofnun áriö 1955
hlaut nafniö „Documenta”.
1 sumar andaöi listheimur Evrópu
léttar, mikilvægasta sýning nútíma-
listar gekk í garð. Fyrst var hún opnuö
fína fólkinu og listgagnrýnendum, síö-
an hinum almenna borgara. Eftir aö
gagnrýni á undirbúning sýningarinnar
var hætt var framlag hinna útvöldu
listamanna metiö og dæmt.
„Documenta” var í upphafi sett upp í
þvi sjónarmiöi aö kynna landsfólki þá
list sem nasistar höföu ofsótt og
brennimerkt „úrkynjaða”. Sýningin
varö skjótt mikilvægari en „Bienn-
ale”-sýning Feneyja, að vissu leyt ein-
kennileg staöreynd þar sem borgin
Kassel liggur utan allra listmiöstööva
meginlandsins.
Kunningjaklíka ræður
Skýringar er sjálfsagt aö leita i
skipulagi sýningarinnar sem viö undir-
búning og framkvæmd einkennist af
einræöislegri stööu forstöðumanns
hennar og kunningjakliku hans.
Tilgangurinn helgar meöaliö og enn
hefur listneytandinn ekki verið svikinn
af sýningarsamsetningu. Hvert
sýningarsumar tekur borgin á sig blæ
blöndu af pílagrímsstaö og markaös-
plássi. Fólk gengur um sýningarsali
meö lotningu, líkt og pílagrímamir
milli hinna mismunandi helgiskrína,
ræðist við lágum rómi en án undir-
gefni.
Hér er leitaö upplýsinga eða staö-
festingar eigin hugmynda, gagnrýnt
og ályktanir dregnar. A kvöldin eftir
lokun sýningarinnar sést sama fólkiö á
hinum ýmsu veitingastöðum borgar-
innar yfir bjór- eöa vínglasi viö rök-
ræöur. Umræðurefnið er hiö sama en
samtölin heitari og lotningin horfin. Og
eftir sumariö má byrja gagnrýnina á
undirbúning næstu „Documenta” á ný.
Documenta 1977 (D6) haföi slegiö
met á flestan mögulegan hátt, flestir
listamenn, stærstur sýningarflötur,
flest verk og flestir sýningargestir
(360.000). Að þessu sinni átti allt að
vera öðruvísi. Nú átti að hlifa almenn-
ingi. Markmiöiö var kyrr upplifun, úr-
val og helgi.
„Heimahagalist"
1 staö 600 listamanna (1977) valdi
Hollendingurinn, Rudi Fuchs, stjórn-
andi sýningarinnar þetta áriö, aðeins
188. I upphafi ætlaöi Fuchs aöeins 50
listamönnum aðgang en fjöldi úrvals-
listamanna viröist stærri en hann sjálf-
ur, sérfræðingurinn, hafði álitið. I staö
alþjóðahyggju síöasta áratugs upp-
götvaöi hann „heimahagalist”, þar
sem Evrópumenn, að hans áliti, hafa
tekið forystuna frá Ameríkumönnum.
öfugt við síðustu „Documenta”, þar
sem mest bar á höggmyndalistinni og
video, beindist hylli sýningarstjómar
nú aö málurunum.
„Framúrstef nan er dauð"
Nöfn flestra listamannanna eru
gamalkunn en Fuchs hefur við
uppsetningu leitast við aö mynda
spennu milli hinna yngri og eldri lista-
manna. Hann hefur sjálfsagt einnig
leitaö staðfestingar á fullyröingum sín-
um um aö „framúrstefnan sé dauö” og
aö „hinir góðu í dag eru hinir góðu frá
því í gær”. Hinar hrööu stílbreytingar
og tískuhreyfingar síöustu 20 ára telur
hann „fagurfræöilega unhverfismeng-
un” og á þessari sýningu hyggst hann
„vinna að hreinsun”. A móti „þrýst-
ingi hinna nýju” vill hann „kanna list-
ina og skapa samband”. Hraöi liðandi
stundar gerir aö verkum aö upplýsing-
artýnast.
A sýningarútgáfu Fuchs er ekki að
sjá neitt sérstakt viðfangsefni líkt og á
undangengnum „Documenta” -sýning-
um. Nú ráða ríkjum fagurfræöi, virö-
ing og samræmi.
7000 basaltblokkir
Þegar komiö er á Friedrichstorg ber
fyrst fyrir augu fyrir framan
Fridericianum, aðalsýningarsetriö,
stærsta listaverk sýningarinnar. Lista-
páfinn Joseph Beuys lét hrúga þar á
þríhymingslagaöan flöt 7000 basalt-
steinblokkum, og plantaöi þar viö
minnsta homið, fyrir framan mitt and-
dyri hailarinnar, einni mjósleginni eik.
Ætlan hans er að gróöursetja tré víös-
vegar um borgina. Fyrir hvert tré
hverfur einn steinn úr hrúgunni og
veröur staðsettur viö hliö trésins, þeir
sem vilja geta tekiö þátt í verkinu meö
fjárframlögum, 500 DM fyrir hvert tré
(ef til vill hugmynd fyrir ísl. skóg-
græðslumenn).
Torgiö er að öðru leyti eins og mark-
aösstaður. Listamenn en meö eigin
bása hér og þar en fjöldi hvitmálaðra
stanga meö upphengdri flagga-
skreytingu og þar tilheyrandi
tónlistarflutningi, allt frá Telemann til
Wagners, er framlag Daniel Buren og
gefur hátíðarblænum léttleika.
Ríkisörn og
Rósa Luxemburg
Fyrir framan fordyri sýningar-
hallarinnar er eitt mest umtalaða verk
sýningarinnar, verk meö stjórnmála-
legu innihaldi. Máiarinn Jörg Immen-
dorff hefur endurskapaö og endurtúlk-
að eitt tapaöra sameiningartákna
Þjóöverja „Brandenburgarhliöið” í
ámálaö bronz. I myndinni eru saman-
sett tákn skiptrar meövitundar, allt
frá ríkiserni til Rósu Luxemburg.
Efnismeðferðin er hrá, minnir helst á
efnisnauðgun og undirstrikar rudda-
lega skiptingu hinnar þýsku þ jóöar.
„Margir litaðir hlutir settir við hlið-
ina hver á öðrum mynda eina röð
margra, litaðra hluta”. Þessi setning
kemur frá Lawrance Weiner og prýðir
inngang Fridericianum en gæti veriö ."
ábending til áhorfenda um aö búast
‘ekki viö of mikilli deildarskiptingu
sýningarinnar eftir listastefnum. Er
inn kemur undirstrikar Fuchs þá helgi
og göfugleika sem hann vill veita
sýningu sinni meö súlu þakinni blaö-
gulli, 2,5 m á hæö eftir James Lee
Byars. Gull er tákn leitar eða full-
komnunar eöa leitar að fullkomnun.
Súlan varö ekki fullgerð og haföi Lee
Byar hugsað sér kórónu á -efri enda
hennar. Hann leitaði aö lausn en fann
ekki. Fullkomleikmn lætur ekki festa
sig.
Svartur frakki
og kúluhattur
Þegar í næsta sal til hægri blasir viö
meira blaðgull. Aö þessu sinni heill
veggur með svörtu fatahengi með
svörtum frakka og svörtum kúluhatti
fyrir framan. Verkiö er eftir Grikkjann
Á gangi um Documenta-
Risastór dauðagrima Richards Wagners við hlið keisarastóls Karls mikla í 'Verk eftir Rainer Ruthenberg frá Dusseldorf.
Aachen. Á hillunum fyrir ofan eru grímur Nletzsches, Æskilosar, Marx, Wagn-
ers og Lúðvíks II. Bæjarakonungs. Framlag Syberbergs.
Fyrir framan aðalsýnlngarsetrið lét
þýskl listapáfinn Beuyc hrúga 7000
steinblokkum og planta einni eik til