Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.1982, Qupperneq 10

DV. FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER1982.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Eitt par af karlmannaskóm á
svarta markaönum, sem þrífst
vegna skömmtunarinnar, gleypir
hálf mánaöarlaun kennara.
Skömmtunin gerir ekki ráð fyrir
nema einu pari af skóm á mann á
hálfs árs fresti.
Erlendur gjaldeyrir
og skömmtunarseðlar
Vandinn liggur því meir í kaupget-
unni en í vöruskortinum, því aö
menn geta orðiö sér úti um flesta
hluti, aöeins ef fjárráöin leyfa kaup-
in. Pólverjar hafa einnig aögang aö
,,Pewex”-verslunum, sem í upphafi
voru settar á laggirnar fyrir útlend-
inga. En þar veröur aö borga allt í
erlendum gjaldeyri. Eigi Pólverji
nóg af Bandaríkjadölum getur hann
verslað þar flest það, sem hugurinn
kann að girnast. En næsta fáir Pól-
verjar eiga erlendan g jaldeyri.
Þessa vikuna hafa Pólverjar
gripiö til skömmtunarseölanna, sem
þeir hafa sparaö saman allan þennan
mánuö og sumir þann síöasta líka.
Þessir seðlar ganga nú til innkaupa í
hátíðarmatinn fyrir jólin, en þar eru
fiskur og ferskir ávextir efstir á
blaöi. En skömmtunarseölar eins
mánaöar duga ekki nema til
þriðjungs þeirra matarkaupa, sem
Pólverjar venjulega hafa til jóla.
Flestir taka því meö jafnaðargeði.
Margir benda á, að menn hafi leyft
sér of mikið bruöl í jólamat, og
skömmtunin hafi aö því leyti oröið til
góðs, aö hún hefur innrætt mönnum
meiri skynsemi í heimiUshaldi. Hús-
mæður segjast margar hafa einfald-
lega lært aö nýta hráefniö betur og
skapa meiri tilbreytnií matargerðúr
kannski sama hráefninu.
Dauflegar
verslunarskreytingar
VöruúrvaUö í hinum aimennu
verslunum er þó ekkert til þess aö
hrópa húrra fyrir og skreytingar í
verslunargluggum og útstilUngar
veröa afar fátæklegar í viömiöun viö
jólaglansinn á Vesturlöndum.
ÍJtlendingur sem hefur veriö svo for-
sjáll aö hafa meö sér kvenmanns-
buxur, buxnadress eöa gallafatnað,
fær ákafar móttökur í Varsjá. Ein
fataverslunin átti til hundruð
tegunda hálsbinda fyrir karlmenn,
en enga sokka, svo að dæmi sé tekið.
I gamla borgarhlutanum eru
búðarholur einkakaupmanna og þar
eru á boöstólum siUurskartgripir
og gjafavörur, ef einhver hefur efni á
því aö gefa sUkar gjafir. En maður,
sem ráfaöi innan um plastmuni
einnar ríkisverslunarinnar, heyröist
tauta fyrir munni sér: „Hér hef ég
þrammaö um í tvær klukkustundir
og enn ekki séö neitt, sem ég vildi
gefa konuminni íjólagjöf.”
Viö eina verslunina, sem haföi
sígaunapUs á boöstólum, virtist biö-
röðin endalaus. Pólverjar eru
smekkmenn í klæöaburöi og mundu
margir láta sig fremur skorta í mat,
en neita sér um aö geta klætt sig
upp.Þeir segja, aö komnir í betri föt-
in, ööUst þeir nýja vellíöan.
Hógværar jólaóskir
Ekki er þaö vandfýsnin eöa kröfu-
harkan, sem torveldar þeim leitina
aö jólagjöfum. Aöspurðir hvers
þeir óska sér helst í jólagjöf, vilja
flestir eitthvaö „praktískt”. En í leit
aö gjöf handa öörum, þá er svariö
oftast: „Eitthvaö ékki dýrt. Rétt til
að sýna að maður man eftir viðkom-
andi.”
Þeir hafa lengi sagt að jólin séu
fyrst og fremst hátíð kaupmannsins
meö hliðsjón af öllum matar- og jóla-
gjafainnkaupum fólks víöast á
byggöu bóU. Og aldrei er vörufram-
boöiö meira í verslunum.
Þessi skilgreining á aöfarar-
dögum jólahátíðarinnar á samt ekki
við Varsjárbúa, sem eiga nú sín
önnur jól undir herlagastjórninni, né
aöra Pólverja, og vantar þá þó ekki
fremur en aöra vUjann til þess aö
gleðja sitt vandafólk með einhverju
smávegis. Og mikið er lagt á sig tU
þess að gera sér og öörum dagamun.
Eftir margra stunda biöraöir og
troöning veröa margar pólskar
konur aö grípa til þess aö gefa
körlum sínum hálsbindi í jólagjöf,
því aö þau eru fáanleg í hundruöum
tegunda. Karlmannasokkar sjást
hinsvegar ekki í búöum í Varsjá.
Skriðdrekar spilltu
jólagleðinni
I desember í fyrra þegar skriö-
drekar skröltu um stræti eftir inn-
leiðingu herlaga voru Pólverjar of
miður sín af stórtíöindunum til þess
aö láta sig jólainnkaup miklu skipta.
— Núna þegar boöaö hefur veriö, aö
herlögum skuli aflétt (aö hluta) 31.
desember og dagfar manna stefnir í
eðlilegar skoröur að nýju, þá er
krökkt af fólki á kreiki um aöalstræti
höfuöborgarinnar.
Pólverjar komust aldrei i fullkomið jólaskap i fyrra, flestir i uppnámi eftir innleiðingu herlaga og bann við
starfsemi hinna óháðu verkalýðsfélaga. Fór þá Htið fyrir jólainnkaupum með skröHandi skriðdreka á
helstu strœtum og vopnaða hermenn og öryggislögreglu á hverju horni.
Þrátt fyrir aö vöruframboö hafi
ögn lagast á síðustu mánuðum,
einkanlega þá matvörur, þá eru jóla-
innkaupin óskemmtilegur starfi hjá
Pólverjum. Flestar matvörur eru
skammtaðar, nema helst brauö og
kökur, og sama má segja um skó-
fatnað, vindlinga og áfengi.
Langar biöraöir sniglast fyrir
verslunarhornin, en margur eyðir
þar löngum tíma til litils annars en
koma aö lítt gimilegum búöarhilium,
ef þær hafa þá ekki alveg veriö
tæmdar. — Einn námsmaöur sagöi
við fréttamann Reuters, sem var á
ferli í jólaösinni í Varsjá í vikunni:
„Þegar rööin loks kemur aö mér,
finn ég aldrei neitt, sem mér líkar.”
— Hann- var aö leita aö jólagjöf
handa vinstúlku sinni.
Minni efni
En vöruskorturinn er ekki eina
vandamáUö. Verölag hefur snar-
hækkaö á þessu ári. Pólverjar vom
vanir því aö hafa meira af peningum
tU aö verja í innkaup en tækifærum
til þess aö eyða þeim. Nú brennur
þeim meir í muna spumingin: Hef ég
efniáþví?
Þetta ár, sem herlögin hafa verið í
gUdi og Wojciech Jaruzelski hers-
höföingi hefur reynt aö lagfæra stööu
efnahagslifsins meö ströngum
spamaöaraögeröum, hefur vöruverö
hækkaö um aUt aö fjögur hundruð
prósent. Laun hafa einnig hækkaö á
sama tíma, en ekkert þó í námunda
viö verðlagið. Enda segjast margir
ganga á sparifé sitt til þess aö reyna
að ná endum saman í f ramfærslunni.
Reuterfréttamaöurinn rakst á
eldri konu, komna á eUUaun, sem var
aö versla á einkamarkaðnum svo-
nefnda, þar sem eru á boðstólum
ferskari og betri landbúnaðarvörur
en í ríkisverslunum. Hún var aö
velta á mUli handanna osthleif, sem
kosta átti 36 krónur. — „Hann kostar
aöeins 16 krónur í ríkisbúöinni. Eg
hefði þó heldur viljað þennan, en hef
ekki efni á því,” sagöi konan.
EHilífeyrisþegi í PóUandi fær um
730 krónur á mánuöi, á meðan verk-
smiðjustarfsmaöur hefur um 2000
króna mánaöartekjur og kennarinn
lOOOkrónur.
Hinir kaþólsku Pólverjar eru kirkjuræknir i betra lagi og við hátiðarmessurnar fyllast nær allar kirkjur.
Matvöruúrvalið þykir best á einkamarkaðnum, en verðlagið er þar um leið helmingi hærra og efnin
hrökkva skammt eftir allt að 400% verðhækkanir á árinu.
Uflegri jól þetta áriö í
Póllandi