Dagblaðið Vísir - DV - 20.01.1983, Síða 37

DV. FIMMTUDAGUR 20. JANUAR1983.
37
DÆGRADVÖL
DÆGRADVÖL
DÆGRADVÖL
Draumabifreið
í Hollywood
og Kambaseli
— samtal við Kristin Snæland
Sú var tíðin aö engin kvikmynda-
dis þótti dís með dísum nema hún
ætti Dusenberg og íslenskir sjón-
varpsáhorfendur munu minnast þess
að á liönu ári var einmitt sýnd kvik-
mynd frá góöu árunum í Hollywood
þar sem aldurhnigin leikkona átti
einn slikan og olli henni reyndar tölu-
verðu umstangi.
Kristinn Snæland, til heimilis í
Kambaseli 56 í Breiðholti, á líka sinn
Dusenberg 1934 þótt heldur sé hann
smærri í sniöum en sá sem Gloria
Swanson státaöi af í myndinni því að
þetta er líkan, varla nema hálfur
metri á langdina. En þetta líkan er
til vitnis um fleira en munaðarlíf
Hollywoodstjarna því að það er líka
heimild um stiltegund og smekk sem
er löngu liðinn undir lok á Vestur-
löndum. Utlínumar eru hvassar,
frambrettin ekki sambyggð vélar-
húsinu, tvö vígaleg varahjól, innfelld
í frambrettin, vélarhúsiö geysilega
langt, hvergi er sparað krómið og
undir þessum glæsilega fararskjóta
t eru minnst 18 tommu felgur sem
væntanlega hefðu komið sér vel í
ófæröinni sunnanlands á dögunum.
Þetta eru fallegir bílar en fegurð
þeirra hvarf úr gildi fyrir seinni
heimsstyrjöldina og verður tæpast
nokkurntíma endurvakin.
„Já, það var ekki verið að spara
krómið á þessum árum,” segir
Kristinn Snæland. „Annars var líka
Hudson 47 ákaflega mikill krómbíll
og hámarki held ég að krómið hafi
náð á bilinu 1950—55 en svo fór mjög
aödraga úrþví.”
Kristinn Snæland er lesendum DV
vel kunnur því að hann hefur löngum
verið ólatur að stinga niður penna og
skrifa bæði um þjóðmál og fombíla.
Hann er Eyfirðingur í föðurætt en
Breiöfirðingur í móðurætt, kominn af
sjálfum Eyjólfi eyjajarli sem á
sínum tíma þótti stórmenni þar
vestra og er mikill ættbogi frá
honum kominn. Kristinn hefur gefið
gaum að bílum frá bernsku. Hefur sá
áhugi vaxið með aldrinum frekar en
hitt og hefur hann nú í hyggju að
setja saman rit um fornbíla á
Islandi.
„Dusenberg og aðrir glæsivagnar
af svipuðu tæi vom mikil hefðartákn,
bílstjórinn sat úti undir bem lofti
hvemig sem viðraði. Bíllinn er allur
mjög hár og þess vegna tilvalið fyrir
stjömur eða þjóðhöfðingja að aka
honum í gegnum mannþröng því aö
þeir þurfa ekki að standa uppréttir
til þess að allir nærstaddir geti virt
þá fyrir sér. Þessi bíll hér var fram-
leiddur í lok kreppuskeiðsins í
Bandaríkjunum og það má nærri
geta að þá var hálf u tilkomumeira að
aka svona farartæki,” sagði
Kristinn.
Mœtti kannski bjóða þér tvöfaidan Dusenberg? Likanið sem Kristinn Snæland heldur á þjónar tviþættum
tiigangi: það er minjagripur um eina fegurstu draumabifreiO sögunnar og innihaldiö er hvorki bensin nó
smurolíur heldur dýrindis viski. Mynd BH.
— Mennhafagreinilegalagtmikið
upp úr glæsilegu útliti bifreiðanna í
þá daga.
„Já, mér finnst í rauninni nokkurs
vert aö til séu stórir og glæsilegir
bílar sem efnaðir menn eiga þótt ég
aki kannski sjálfur bara á Trabant.
Mér finnst til dæmis gaman aö því aö
Rolf Johansen skuli aka á Cadillac
og Indriði G. Þorsteinsson ekur líka
á rándýrum amerískum bíl; þessir
menn eiga alltaf bíla sem skera sig
úr og gaman er að horfa á. Það er
verra með Benzinn. Þótt maður aki
um götumar á dýrum Benz þá sér
enginn mun á honum og leigubílum,
því að gerðirnar em svo keimlíkar.
Ef Indriði eöa Rolf ækju framhjá
Klúbbnum síða kvölds myndi enginn
veifa hendi til þeirra en æki Geir
Hallgrímsson framhjá á Benzanum
sínum myndu allir veifa og halda að
þar væri leigubíll á ferð.”
— Nú er atgervi bifreiða mælt í
hestöflum og stundum finnst manni
áhugamenn um bifreiðar kjassa
þessa hjólskjóta sína eins og hesta-
menn gæðingasína.
,,Já, það er margt svipaö með
hestamennsku og bifreiðamennsku,
sem kalla mætti. Það er eins með
vakran gæðing og glæsilegan bíl, við
höfum kannski ekki efni á því aö eiga
hann og halda á fóörum en við
njótum þess að sjá hann spretta úr
spori. Það er talað um að bíll sé
þýður og sama gildir um hesta; við
segjum aö hestur sé vel taminn og
láti vel að stjórn, og svipað er um
bíla — þeir eru misgóðir í stýri og
skiptingu. Hvor tveggja er í senn
farartæki og veitandi góðra ánægju-
stunda. Eg var oft með hesta á yngri
árum til sveita en nú hefði ég ekki
efni á því að reka hest mér til
skemmtunar og afþreyingar. Bíllinn
hefur það umfram hestinn að hann
hefur miklu meira notagildi nú á
tímum.”
— Hvaöa bíl áttu sjálfur,
Kristinn?
„Vauxhall Viva, árgerð 1970.”
Gömlu jálkamir koma aftur
Chevrolat Coupó 1948. Hinir ýmsu likamshlutar hans liggja i óreiðu hver ofan á öörum, en þeir eru þó
komnir á öruggan stað og innan tiðar mun gamli jálkurinn skreiðast fram úr bæli sinu og taka sporið út i
sólina. Mynd BH.
Gamla sómabifreiðin á myndinni
er loksins komin í örugga höfn eftir
langa og stranga útivist — hversu
stranga get ég ekki upplýst því að ég
kann ekki skil á ferli hennar. Hún er
af gerðinni Chevrolet Coupé 1948,
tveggja dyra. Tvö eintök munu hafa
komið út hingaö; eigandi þessarar er
Sigurður Þ. Hansson og hann er
einmitt í þann mund að fara til þess
að gera hana alla upp og endurnýja
svo að áöur en mjög langt um líður
birtist hún kannski í öllu sinu glæsi-
lega veldi á hægri ferð um götur
borgarinnar.
En tvíburasystirin? Hvert fór
hún? Taliö er aö hún hafi farið til
Vestmannaeyja og sagnir herma að
vellauðugir útgerðarmenn þar hafi
gefið hana vélvirkja nokkrum á
sextugsafmæli hans, í heiöurs- og
alúðarskyni fyrir dyggan stuðning
og greiövikni um dagana. En svo
tekur við hyldýpi gleymskunnar.
Getur kannski einhver minnugur
Vestmanneyingur frætt okkur nánar
um afdrif þessarar bifreiðar?
,,Ég veit það fyrir víst aö víða úti
um landið leynast svona fombílar,
sumir miklu eldri en þessi,” sagði
Kristinn Snæland. „Surna sér maður
beint utan af þjóðveginum, aðrir
hafa verið lagðir til hvíldar bak við
útihús eða hóla til þess að fela þá
sjónum vegfarenda. Fyrir fjórum
árum var ég að aka hringveginn
þegar ég kom auga á Chevrolet 1947,
vörubíl; það var innst í Breiðdalnum
en ég man ekki lengur bæjarnafnið.
Svo gerist það skemmtilega atvik í
síöasta túr minum á Dísarfellinu að
einn skipsfélaga minna er einmitt úr
Breiðdalnum og hann sagði mér að
þessi gamli bíll hefði verið fluttur
hingaö suður til varðveislu. Ef eig-
andinn les þetta viðtal þætti mér
vænt um aö hann hefði samband viö
mig. Það má geta þess til gamans að
bíllinn mun hafa veriö í svo góöu
ásigkomulagi að hægt hefði verið að
aka honum suður hefðu menn kært
sig um.”
— En hvaö eiga nú menn út um
sveitir að taka til bragðs? Ekki er
þeim öllum vel lagið að gera upp
gamla skrjóða eða koma þeim
saman í ökufært ástand.
„Nei, en allra mikilvægast er að
þeir komi bílunum í varðveislu með
einhverju móti, tíni til alla gripi sem
bílnum heyra til og komi þeim undir
þak. Svo er gott að þeir láti vita af
þessum bíl, annaðhvort Fombíla-
klúbbinn, mig sjálfan eða einhverja
þá aöila sem halda slíkum upplýs-
ingum til haga. Svo er hægt að gera
þá upp eða fá hæfan mann til þess
seinna þegar tækifæri gefst. Sums
staðar á bæjum liggja þessir gömlu
bílar sundurtættir yfir stórt svæði og
jafnvel hálfir í moldu en varahlutir
geta legið einhvers staðar annars
staöar, svo sem niðri í kjöllurum eöa
úti í skemmum. Það verður að safna
öllu saman og varðveita það. Einu
sinni kom ég aö Veðrará í Önundar-
firði og sá þar í túni Citroén 46 eöa 7,
allan tættan sundur og út um allar
trissur. En það furöulega var að
nánast ekkert var ónýtt og lítið ryð
sjáanlegt. I rauninni var þetta heil-
legur fombíll þótt hinir ýmsu hlutar
hans væru dreif ðir í grasinu kringum
meginpartinn. Eg benti bóndanum á
aö auglýsa bílinn til sölu í Dag-
blaöinu ef ske kynni að einhver
áhugamaöur um fombíla vildi leggja
þaö á sig að sækja hann og koma
honumístand.”
Og hvað gerðist?
„Jú, bíllinn seldist, veit ég er, en
því miður veit ég ekki svo gerla um
feril hans þaðan. En nákvæmlega
eins bíll er til á Akureyri í topp-
standi.”
— Stundum nota menn hluta úr
einni bifreið til þess að f ullgera aðra.
„Já, stundum gera menn einn full-
kominn bíl úr tveimur eöa fleiri
hræjum. Þaö er gjörsamlega ótrú-
legt hvað lagnir menn geta gert úr
því sem öðrum virðist einskis nýtur
ruslahaugur. En mikilsverðast af
öllu er að menn komi fombílunum í
skjól og dæmi ekkert ónýtt að
vanhugsuðu máli. Svo geta þeir legið
geymdir ámm saman, jafnvel ára-
tugum, þangað til að því kemur að
laginn maöur fer um leifarnar
snillingshöndum og endurskapar
skinandi fallegan fornbíl úr
ryðguðum haug. Við Islendingar
höfum verið ansi seinir til að skilja
að þessir bilar eru söguleg verðmæti
sem forða ber undan skemmdum. Ég
er viss um að víða leynast hræin af
50—60 ára bílum sem vel er hægt að
gera upp ef menn láta það ekki
dragast öllu lengur að koma þeim í
varðveislu.”