Dagblaðið Vísir - DV - 26.02.1983, Blaðsíða 25

DV. LAUGARDAGUR 26, FEBRUAR1983.
stendur
í ríð/i
Fyrsta leiknum er þegar lokið, við Spánverja, og þegar þetta er skrífað er ekki vitað
um úrslitin. Fullyrða má að við sem heima sitjum fylgjumst náið með gengi okkar
1! manna á næstu dögum. Áhugi okkar á handknattleik hefur jafnan veríð mikill og
kröfurnar sem við gerum til leikmanna okkar hafa vaxið jafnt og þétt á síðustu
árum.
/ Ijósi þessa þótti tilhlýðilegt að fá Hi/mar Björnsson
■ landsliðsþjálfara í he/garviðta/. Það fór fram fyrir réttum
fjórum dögum, skömmu áður en Hilmar hélt með strákana
sína suður í vindmyllulandið. En af hverju eru ■ > ^ ,
menn alltat að keppa þetta sín á milli... ? ^
Það er fyrsta spurningin sem Hi/mar svaraði.
því aö gera þessa ráðningu tortryggi-
lega og draga á allan hugsanlegan hátt
úr getu minni til að þjálfa handknatt-
leiksmenn.”
— En þú hefur leitt hjá þér þessar
mótbárur?
„Það var erfitt. Hvað sem því líður
þá held ég, eftir á að hyggja, að þetta
mótlæti hafi haft góð áhrif á mig. Eg
tók þessu einfaldlega sem keppni, eins
og jafnan áður. Þarna fannst mér
verið að mana mig út í ákveöna
keppni, hálfgert stríð, sem ég þyrfti á
einhvem hátt að y firvinna. Og það held
ég að mér hafi tekist. ”
— Eftir nær tuttugu ára reynslu að
baki sem þjálfari landsliðs eða
meistaraflokksliða ættirðu að geta lýst
tilfinningunni að standa utan vallar og
horfa á strákana standa sig ellegar
klúðra öllu saman. Er ekki heilmikið
álag sem fylgir þessu?
„Þaö er mjög mismunandi eftir
leikjum, við hverja er veriö að spila,
getu þeirra og hversu þýöingarmikill
leikurinn er. En ég skal viðurkenna
það að fyrst þegar ég var að byrja sem
landsliðsþjálf ari var ég kannski meö of
miklar taugar inni á vellinum, það er
að segja, hvert atriði leiksins spilaði of
sterkt inn á taugakerfið. En til lengdar
gengur þvilíkt háttalag ekki. Maður
verður hreinlega aö gera það upp við
sig hvort þjálfunina eigi að taka sem
hverja aðra vinnu eða tilfinningaríkt
l
EMÓ-
'ÍSK-
IJR!”
■
hugsjónastarf.
En handbolti er nú bara leikur og þó
einn og einn leikur tapist þá er það ekki
allt lífið. Þannig tók ég fljótlega þá á-
kvörðun að losa mig við þennan til-
finnmgaofsa sem var farinn að fylgja
mér í hverjum leik. Þar var ég raunar
að gera upp við mig hvort ég ætlaöi
mér að verða stressaður magasjúkl-
ingur eða að halda áfram að starfa viö
þetta sem eölilegur maður.
Hvað sem þeirri ákvörðun Uður, þá
hafa auðvitað komið fyrir leikir hin
seinni ár þar sem ég hef trekkt mig
óþarflega upp. En almennt séð þá held
ég að mér hafi tekist að losa mig við
þessa taugastrekkju — að mestum
hluta: Við skulum hafa þann fyrir-
varaá.”
— Einhvers staðar heyrði ég aö
undir lok ákveðins leiks hafir þú verið
kominn undir varamannabekkinn,
krjúpandi og með hendur fyrir augum.
Eru þetta dæmigerð taugaviðbrögð
þjálf ara á úrslitastundu?
„Mig rámar nú eitthvað í þetta at-
vik. Það var að ég held í einum
Evrópuleik Vals er ég þjálfaöi þá. En
hvort það er dæmigert fyrir viðbrögð
þjálfara skal ég ekki fullyrða um.
Þessi stelling mín, sem þú bendir á,
er náttúrlega ekkert annað en flótti frá
raunveruleikanum, flótti frá því að sjá
hvað gerist. 1 þessu ákveðna tilviki
held ég að Valsmenn hafi fengið
vítaskot á síöustu mínútu leiks, staðan
þá var jöfn, og þetta var í Evrópuleik.
Við slíkar aðstæöur er varla ró yfir
huga manns, þvert á móti.
En ástæða þess að ég skreið undir
bekkinn . .. ég veit það ekki.. . ætli
það hafi ekki verið ómeðvitað.”
Gláptu bara á mann-
mergðina og undruðust
— Hver er minnisstæöasti leikurinn
frá þjálfaraferli þínum?
,,Þaö er erfitt að svara þessu. Leikir
eru minnisstæðir á svo margan hátt..
Nú er þetta sjöunda árið sem ég er;
landsliðsþjálfari — með hléi að vísu —
og þeir leikir sem ég hef stjórnað hafai
vissulega verið misjafnir.
Þrátt fyrir þaö þá er einn leikur sem
ég get fullyrt að ég gleymi aldrei, en
það er sennilega sá landsleikur sem ís-
lendingar voru næstir sínum besta
árangri. Það var á ólympíuleikunum í
Miinchen á sínum tíma þegar við
vorum yfir 19—16 á móti Tékkum og
sigur í þeim leik heföi þýtt átta liða úr-
slit á ólympíuleikum. En á síðustu mín-
útum leiksins klúðruöum við honum
niður í jafntefli á mjög svo klaufalegan
hátt: Orslitin 19—19 uröu staðreynd og
manni var grátur efst í huga. Tékkar
urðu síðan í silfursætinu á þessum
ólympíuleikum. Þarna vorum við sem
sagt — að mínum dómi — næst því að
verða stórþjóð á handboltasviðinu. En
á einhvern óútskýranlegan hátt rann
það tækifæri úr greipum okkar. Að því
leyti gleymi ég þessum leik aldrei.
Nú, svo má ekki gleyma leik jum með
Val, til dæmis þegar við spiluðum und-
anúrslitaleikinn á móti Atletico
Madrid í Evrópukeppninni hér heuna.
Þar þurftum við sem kunnugt er að
vinna með tveggja marka mun og
Spánverjarnir máttu ekki skora fleiri
mörk en sextán. Síðustu mínútumar
voru ævintýraleg upplifun, hrikaleg
spenna — sem við svo stóðumst
kostulega. I framhaldi af þeim leik var
sjálfur úrslitaleikurinn í Evrópu-
keppninni ekki síður eftirminnilegur.
Þar spiluðum við gegn vestur-þýska
liðinu Grosswallstadt og leikurinn var
háöur ytra. Það var merkileg upplifun
að sjá strákana ganga inn á völlinn,
umkringda tugum þúsunda trylltra á-
horfenda. Andrúmsloftið var
magnaðra en liðið hafði áður kynnst.
Strákarnir rugluðust einfaldlega í rím-
inu við þennan frægðarljóma sem
skein allt í kringum þá — og í stað þess
að spila handbolta gláptu þeir bara á
mannmergðina og undruðust. Þetta
var hálf-hjákátlegt en jafnframt
svekkjandi fyrir mig sem þjálfara.”
Þetta er og verður
munkalíf...
— Þú hefur vitanlega ferðast gífur-
lega mikiö með landsliðinu og komið
við hjá tugum þjóða. En eru þessar
keppnisferðir á erlenda grund eins
eftirsóknarverðar og þær líta út fjrir
að vera við fyrstu umhugsun?
„Svona ferðum venst maður vitan-
lega fljótt, en að þær séu eftirsóknar-
verðar eða líflegar get ég varla sagt.
Það eru margir að öfundast út í lands-
liösmenn og þeirra fararstjóra yfir
fjölda utanlandsferða og líta þá jafn-
framt á þessa skottúra sem einhverjar
afslöppunar- og gleðireisur, rétt eins
og sólarlandaferðir. En staöreyndin er
hmsvegar sú að þessar keppnisferðir
eru argasta puö og erfiöi. Þaö eina,
sem landsliöið sér og kynnist á þessum
ferðum eru flugvélar, flughafnir,
hótellobbý, ferðatöskur og svo eru það
hallirnar og svitalyktin af and-
stæðingnum. Þetta er svona einfölduð,
en nokkuð raunsæ mynd sem við
höfum af þessum ferðum.
Af þessum sökum er það ákaflega
mikilvægt að landsliðshópurinn sem
slíkur sé samstilltur og ekki síst sjálf-
um sér nógur í þessum ferðum. Það
kemur einmitt vel fram að ef þetta er
ekki fyrir hendi þá takast keppnis-
feröirnar í alla staði mun verr en ella
— og árangurinn í keppninni sjálfri
verður eftir því.
Svona keppnisferðir eru yfirleitt
skipulagöar ítarlega og dagskrá hvers
dags er þétt bókuð frá morgni fram á
nótt. Þetta er og veröur munkalíf fyrir
leikmennina sjálfa. Þeir geta og mega
ekki leyfa sér nein hliöarspor.”
— Ertu haröstjóri við strákana ?
„Nei, ég held að ég sé það nú ekki.
Og kannski er það einn af mínum göll-
um hvaö þjálfuninni viðkemur að ég er
of demókratískur. Eg tel að við þessar
aðstæður þurfi að ráða heilbrigð skyn-
semi, engar fastmótaðar reglur, held-
ur verður að grípa til hentistefnunnar
við hinar f jölbreyttustu aðstæður sem
eru fyrir hendi í keppnisferðum. ”
— Eru svona stifar keppnisferðir
ekki einmitt einn raunhæfasti undir-
búningurinn undir stórkeppni eins og
B-keppnina í Hollandi?
„Jú, vissulega. Þaö er hverju lands-
liði mjög nauösynlegt að upplifa sem
oftast það andrúmsloft sem ríkir í
erfiöum og ströngum keppnisferðum.
Þess vegna var til dæmis ferðin til
Norðurlandanna farin fyrir skömmu.
Þar var spilaöur fjöldi leikja á fáum
dögum, sem ætti vonandi að reynast
gott veganesti á slíkt stórmót sem B-
keppnin í Hollandi er. Þar sem leiknir
eru s jö leikir á ekki nema tíu dögum.”
— Að vonum ánægður með reisuna
til Norðurlanda og árangurinn úr
henni?
„Já, ég get ekki verið annað en
ánægöur með þá ferð. Hún heppnaðist
að öllu leyti mjög vel.”
Númer eitt að
njóta leiksins
— Víkjum að þjálfuninní sem slikri.
Þú ert kominn með tuga ára reynslu í
því fagi. Svo stórt sé spurt: Hvernig á
að þjálfa handboltaliö? Er til dæmis til
einhver ein leið betri en önnur til að
gera tíu.til tólf einstaklinga að góðu
handknattleiksliði?
„Nei, og ef það væru til einhverjar
patentlausnir í sambandi við þjálfun,
þá væri þetta ekkert vandamál. Þá
notuðum viö þær með tilhlýðilegum
árangri.
Því miður eru þeir margir sem
halda aö hægt sé að stytta sér
töluvert leið í þjálfun liða. Viö
þurfum ekki að lita á annað en fjár-
festingu islenskra liða í erlendum
þjálfurum. Það er gott dæmi um þess-
ar patentlausnir sem menn halda að
séu til. Það er náttúrlega fráleitt að
halda aö einhver erlendur þjálfarí geti
náð umtalsverðum árangri með hand-
boltastráka á einum vetri. Það er
fáránlegt.
Þjálfun er ákveðinn prósess, á-
kveðið ferii, og það tekur vissan ára-
fjölda að ná fram góðum árangri ef
hann á að byggjast á vísindalegum
grunni. Hinsvegar geta menn dottið í
lukkupottinn einstaka sinnum, en þaö
er þá ekki fyrst og fremst út af þjálfun,
heldur er þá fyrir góður efniviður sem
þeir fá í hendurnar.”
— Hvaða leiðum beitir þú helst við
þjálfun?
„Eg held nú að ég hafi ekki neinn
sérstakan stíl í sambandi við þjálfun.
Eg reyni bara að nýta mér þá menntun
og reynslu sem ég hef í sambandi við
hana.
Það sem ég hef alltaf verið að leitast
við að gera meö minni þjálfun er að fá
liðsheildina til aö njóta handboltans,
ná upp leikgleði. Það tel ég frumfor-
sendu þess að menn fáist til að leika
handbolta. Eg álít að Islendingar
stundi íþróttir til þess að hafa gaman
af þeim. Um leið og ánægjan hverfur,
þá er ekki að búast við árangri, þá
getum við ekki vænst neinna framfara.
Þess vegna hef ég alltaf reynt að flétta
inn í mínar æfingar vissum ánægju-
mómentum. Eg vil hafa æfingarnar
fjölbreyttar og að þær veiti þeim sem
æfa einhverja gleöi, jafnvel strákunum
í landsliðinu. Það er nóg af hinu alvar-
lega í lífinu, allt í kringum leikmennina
í daglega lífinu, og þess vegna er brýnt
að þeir hafi það á tilfinningunni þegar
mætt er á æfingu að afloknum erfiðum
vinnudegi, að þeir geti átt von á ein-
hverjum glaðningi og að þeir komi til
með að njóta æfingarinnar, að minnsta
kosti einstöku sinnum. Því miður sjá-
um við dæmi hins gagnstæða, sér-
staklega eftir tilkomu þeirra þjálfara
sem hafa vanist atvinnuvinnubrögöum
eða hafa tekið þau upp og heimfæra á
íslenska áhugamenn. ’ ’
— Hvað er það sem þú leggur mesta
áherslu á í sambandi við leik íslenska
landsliðsins?
„Við notum ákveöin leikkerfi og
byggjum spilið nokkuð upp á þeim, en
reynum jafnframt að hafa frjálst spil
inni á milli. Ég hef reynt að láta
landsliöiöspila sinn eigin handbolta, ef
svo má segja, ekki pólskt, ekki júgó-
slavneskt, ekki rússneskt, heldur að
leikur þess komi svona sitt úr hvorri
áttinni og aö við getum kallað það eitt-
hvað íslenskt, að við spilum þó alltént
samkvæmt okkar sér stíl, ekki ann-
arra. Við vitum að ef við förum að apa
algjörlega eftir leikaðferð ákveðinnar
þjóðar, þá munum við aldrei ná langt,
því að landsliö þeirrar þjóðar æfir
kannski um þúsund tíma á ári á meðan
við kannski komumst upp í tvö
hundruö og fimmtíu til þrjú hundruð
tíma á ári. Þar með segir það sig sjálft
að við verðum aö skapa okkar eigin
stíl, þó að ekki sé nema til þess að
koma á óvart. Við verðum að reyna að
halda okkar séreinkennum, jafnframt
því að nýta þaö sem er fyrir og þá
eiginleika leikmannanna sem til
staðar eruhverjusinni.”
Spurningin er hvort liðið
klári sig á pressunni
— Hilmar, eigum við ánægt og gott
landslið núna?
„Við eigum mjög efnilegt landslið.
Það er byggt upp af mjög ungum
strákum. Það eru í því einir fimm eða
sex strákar, sem voru með unglinga-
landsliöinu undir tuttugu og eins árs í
fyrra í Portúgal og hinn helmingur
liðsins er svo til allur úr unglingalands-
liðinu sem keppti í Danmörku í
hittiðfyrra. Meðalaldurinn er því
lágur eða um tuttugu og þrjú ár. Eg
segi þvi að við eigum ungt og efnilegt
lið. Það er nú búið að segja það oft
áður, en liðið er efnilegt hvað sem því
líður.
Hinsvegar er þaö spurning sem lýtur
að stórmótum eins og í Hollandi hvort
svo ungt liö klárar sig í þeirri pressu
sem þaö verður óneitanlega undir þar.
Það er allt annað að fara til
Noröurlanda og spila sex landsleiki,
sem ekki gilda neitt, en leika sjö leiki á
tíu dögum í heimsmeistarakeppni í’
Hollandi sem allir gilda heil ósköp. Þá
reynir á reynsluna og aldurinn og
hvort þessi almenna skynsemi er
nægjanleg.
En strákarnir eru alltént sprækir,
já, og ánægðir. Og þeir eru tilbúnir að
berjast...”
— Spár um Hollandsgengið?
,,Eg er raunsæismaður og spái
aldrei um leiki framtíðarinnar. Það er
rugl og ekkert annað að spá fyrir um
einn handboltaleik, það er ekki hægt,
því að aðstæður eru mismunandi í
hverjum og einum leik. Þær ráðast
ekki fyrr en flautað er til leiks. Á
fyrstu mínútunum er kannski fyrst
hægt að spá, en ekki fyrr, sérstaklega
ef verið er að leika á móti liðum sem
viöhöfumekkimætt ífjöldaára.”
— Þannig að þú vilt sem minnst
segja um væntanlegan árangur okkar í
Hollandi?
,,Já, ég vil sem minnst um hann
segja, enda þjónar það engum
tilgangi.”
Það yrði nýtt
Kröfluævintýri...!
— Svona í lokin, Hilmar. Það er talaö
um almenningsíþróttir og keppnisí-
þróttir sem tvo nokkuð ólíka hluti.
Hvort er mikilvægara í þínum huga?
„Þessir hlutir styðja hvor annan.
Mikilvægari frá heilsufræðilegu
sjónarmiöi eru náttúrlega almennings-
íþróttirnar. En til þess að fólk stundi
þær þurfa að vera til keppnisíþróttir,
vegna þess aö þær virka sem hvati á
almenning að hreyfa sig og stunda í-
þróttir að einhverju marki. Þannig aö
ef ég á að greiða þessari spurningu
þinni atkvæði, þá held ég að það verði
að falla í hlut almenningsíþróttanna.”
— Eru keppnisíþróttir komnar út
yfir eðlileg mörk á Islandi?
„Nei, ég held að við höldum okkur í
allflestum tilvikum innan markanna.
En ef það er rétt að ákveðinn hópur
íþróttamanna neyti lyfja, sé í
hormónatökum og öðru slíku, þá eru
keppnisíþróttirnar vissulega komnar
'út yfir sín mörk. En almennt séð þá
held ég að íslenskar keppnisíþróttir
séu innan þeirra marka sem talist geta
holl.”
— En við sem heima sitjum erum
jafnan að kref jast meira og meira af
okkar mönnum í mótum erlendis. A að
fylgja þeim óskum?
„Það væri þá ekki nema að taka
næsta skrefið, sem yrði atvinnu-
mennskan. Eg er á móti því, enda
erum við það fámenn að slíkt borgaði
sig aldrei. Það yrði nýtt Kröfluævin-
týri og reynslan ætti aö kenna okkur að
slík ævintýri eru vitlaus ...” -SER.