Dagblaðið Vísir - DV - 26.02.1983, Blaðsíða 31

Kvikmyndir Kvikmyndir Kviki
xsei HAunaa^ .as huoaqh aouau .va
DV. LAUGARDAGUR 26. FEBRUAR1983.
Arin þegar nýlenduveldi Breta stóö með sem mestum blóma var gullin tíð,
mettuð hita og ryki, ævintýrum og dularfulium atburðum; að minnsta kosti
má draga slíkar ályktanir af mörgum þeirra kvikmynda sem Bretar bafa fest
á filmu síðan nýlenduveldið rifaði seglin. Auðvitað var nýlendutíminn ansans
ári huggulegur tími fyrir nýlenduherrana, þeir höfðu þjón á hverjum fingri,
það var ódýrt að lifa og allir gengu í léttum og ljósum klæðum í hitanum. Eink-
um á þetta við um Austurlönd fjær og ein af nýjustu kvikmyndunum frá Bret-
landi, Heat and Dust, gerist einmitt á Indlandi meðan allt lék í lyndi, nýlendu-
þjóðir sátu á strák sínum og frelsisbarátta þeirra var ekki farin að breyta
landakortinu.
Heat and Dust er gerð eftir
samnefndri verölaunaskáldsögu
Ruth Prawer Jhabvala, sem út kom
árið 1975. Jhabvala skrifaði sjálf
handritið aö myndinni, en James
Ivory leikstýrði myndinni.
I Heat and Dust fara tvær sögur
fram samtímis. önnur sagan gerist á
Indlandi upp úr fyrri heimsstyrjöld-
inni og greinir frá ástarævintýri ind-
versks aöalsmanns og eiginkonu
ensks ríkisstarfsmanns. Sá hluti
myndarinnar sem gerast á í nútíman-
umjiegir hins vegar frá ungri f rænku
þeirrar ensku sem iét fallerast” fyrir
margt löngu, en stúlkan vill komast
til botns i þvi hvað i raun geröist í lífi
frænkunnar. Stúlkan tekur sér því
ferð á hendur og heimsækir Indland
þar sem frænka gamla hafði tekið
hliðarspor út af beinni braut hjóna-
bandsins. Smám saman verður sú
yngri fyrir æ meiri áhrifum af örlög-
um frænkunnar og tekur aö setja sig
í spor hennar og um síðir veröur fer-
ill þeirra að mörgu leyti svipaður.
Sögur kvennanna tveggja eru þó í
ýmsu ólíkar. Greta Scacchi leikur
eldri konuna, sem raunar er á unga
aldri þegar atburöir k vikmyndarinn-
ar gerast. Scacchi er nýliði meðal
kvikmyndaleikara og þykir hafa
slegið rækilega í gegn í þessari
fyrstu mynd sinni þar sem hún leikur
Ólivíu hina ótrúu. Svo kröftug er
túlkun hennar að ekki er laust við að
sú ágæta og alþekkta leikkona Julie
Christie falli ögn í skuggam, ai hún
leikur frænkuna, unga nútímakonu,
önnu að nafni. Shashi Kapoor fer
með hlutverk Nawba frá Khatm,
hins indverska Casanova, sem tekst
aö táldraga Ölivíu. Indverjinn er
bæði heillandi og myndarlegur,
fágaöur og ofan á allt annaö er hann
bæði vel gefinn og skemmtilegur.
Hverláir Ohvíu?
Ólivía maular
indverskt sælgæti
Christopher Cazenove túlkar eigin-
mann Olivíu Douglas, afar sómakær-
an og samviskusaman mann sem
axlað hefur „byröar hins hvíta
manns.” Til viðbótar ágætum leikur-
um hafa svo ýmsir hæfir starfs-
kraftar lagt hönd á plóginn við gerð
Heat and Dust og má meöal þeirra
nefna kvikmyndatökumanninn
Walter Lassally og búningateiknar-
ann Barböru Lane, en búningar
hinna hvítu herra eöa indverskra
aðalsmanna eru hreint stórkostlegir.
Anna er komin til Indlands til að
rannsaka ævi Olivíu og því fer mest-
ur hluti myndarinnar í aö lýsa til-
finningalifi þeirrar síöamefndu.
Hvernig í ósköpunum gat bresk kona
steypt sér í glötun meö því að fara að
halda viö Indverja? Eiginmaöur
undirmeðvitundin er ef til vill aö
koma skilaboöum upp á yfirborðiö.
Og það er ekki að sökum aö spyrja,
hún þiggur boð Nawabs um aö
skreppa í daglanga skemmtiferö.
Hann segir í upphafi feröar: „Nú
höfum viö yfirgefið hiö breska
Indland og þú ert algerlega á mínu
valdi.” Allt sem þau taka sér fyrir
hendur hefur yfir sér harla róman-
tískan blæ. Þau taka til dæmis þátt i
dálítilli keppni undir bemm himni og
að leikslokum eru þau oröin einu
keppendurnir.
í stímabraki
við Kana
Eftir því sem nær dregur framhjá-
haldi OUvíu verður saga hennar stöö-
ugt meira yfirþyrmandi og því er
teflt fram mikilli andstæðu þegar
myndavélinni er af og til snúiö aö
önnu og ævintýmm hennar. Hún á í
stímabraki við Ameríkumann sem
hefur tekiö hindúatrú og er þess
mjög fýsandi aö taka Önnu upp á
sína arma. önnu líst ekki á Kanann
og kýs i staðinn faðm Indverja sem
sýnir henni bliðu og umhyggju. Það
em ekki sömu átökin og jafnsterkur
ástarþríhyrningur í lífi önnu og í ævi
Olivíu.
Anna er líka ein á ferð og á sig sjálf
en margir veröa til þess aö reyna aö
koma vitinu fyrir Olivíu. Harry vinur
hennar reynir til að mynda að fá
hana ofan af því að góna á erótískar
myndir á hallarveggjum, og Harry
veit líka að Olivía er að heimsækja
hann til aö geta séð Indverjann sinn í
svip. Hún kvartar undan erfiðu
loftslagi á Indlandi og muldrar aö
hún viti eiginlega ekki hvaö gangi aö
sér. Innst inni veit hún það þó ofurvel
og hún starir hugsandi út í hálfrökkr-
iö meðan tónlist Schumanns hljómar
í eyrum. Olivía reynir líka að vara
eiginmann sinn viö, en hann er of
upptekinn af eigin málum til aö taka
eftir því hvaö hún er aö fara.
Aö lokum lætur Olivía undan
tilfinningum sínum og árangurinn
lætur ekki á sér standa. Hún verður
ófrísk eftir Indverjann, en gleði
hennar yfir því veröur skammvinn.
Eiginmaöurinn heldur nefnilega að
hann eigi barnið og veröur hinn
kátasti; sýnir eiginkonunni um-
hyggju sem hún kærir sig ekkert um
og viðbrögö Nawabs veröa þau að
hann hyggst grípa tækifærið og nota
barnið sér til framdráttar í baráttu
. sinni við breska andstæðinga. Von-
brigði Olivíu verða til þess að allt
kemst upp og henni er útskúfað fyrir
að valda öðru eins hneyksli. And-
stæða þessara málaloka er saga
önnu sem tekst aö leysa vandamál
sín ínútímanum.
Þegar Anna heimsækir höliina sem
eitt sinn hýsti Olivíu og Nawab, kíkir
hún inn um gluggana og óljóst sjást
elskendurnir þar inni, Olivía við
píanóið og brosir til elskhuga síns.
Fortíö og nútíð renna saman í harm-
rænni en jafnframt hamingjuríkri
frásögn.
SKJ
hennarsegir: „Þeirviröastallireins
og börn”, en Olivía segir að sér sýn-
ist þeir margir hverjir vera fullorðn-
ir karlmenn, einkum Nawab sá, sem
þegar hefur veriö nefndur til sögunn-
ar. Skömmu síðar skýst hún afsíöis
til aö laga annan silkisokkinn og
ranglar síöan hugsunariaust um
ganga hússins. Þannig fær áhorfand-
inn á tilfinninguna aö ýmislegt sé í
uppsiglingu hjá þessari eiröarlausu
konu, til dæmis dularfullt ástarævin-
týri, og sá grunur er staöfestur þeg-
ar hún opnar dyr og gengur beint í
flasið á fríöum og föngulegum
Indverja, engum öörum en Nawab.
Kvikmyndin sýnir til skiptis fortíð
og nútíð; glæsileikann í kringum
Olivíu og Nawab og mannhafið og
óhreinar göturnar sem Anna þarf aö
troða seint á tuttugustu öldinni í leit
aö hálfgleymdri sögu frænkunnar.
Hvaö eftir annað er frásögnin af
leiðangri önnu rofin með innskotum
þar sem sýnd er vegleg höll Nawabs,
full af þjónum og Ólivía situr við
glæsilegt borð og maular sælgæti að
máltíö lokinni.
Spyrnt við fótum
án árangurs
Olivía rýkur ekki beint í fangiö á
indverska draumaprinsinum, heldur
reynir að spyma við fótum, svona
framan af að minnsta kosti. Hann
er aö laumast til aö gefa henni auga
undir boröum, en hún þykist frekar
vilja fylgjast meö skemmtiatriðum,
söng og dansi. Á hinn bóginn sést
hverju stefnir hjá Olivíu þegar hún
Greta Scacchi i hlutverki Óliviu,
hvitklædd mefl sólhlif í hitanum
og rykinu. Efst á siðunni eru
myndir af Scacchi sem Ólivíu og
Kapoor i hlutverki Nawabs, Juli
Christie í gervi Önnu, en Zakir
Hussain leikur elskhuga hennar.
lega með hugann viö embættisskyld-
ur sínar og uppfullur af fordómum
gagnvart Indverjunum. „Þegar þú
ert í burtu,” segir Olivía við hann,
„þá er ekkert og enginn — og
dagarnir eru svo sannarlega langir. ”
Og þegar Douglas er svo upptekinn
af starfi sinu aö hann hefur ekki tima
til að sinna eiginkonunni, varar hún
ha.nn við: ,JEf ég verð of leið þá
máttu bóka aö ég mun hlaupast á
brott.” Henni virðist ekki alvara, en
AnnaíJU«eChrt.öe,<
°9
nuS!“>in)iijúfl
“"•'aðmlö.
9um.
stekkur fram úr rúminu hjá eigin-
manninum á náttklæöunum einum,
aö þjóni þeirra hjóna ásjáandi. Það
er nefnilega meira en eiginmannin-
um finnst hollt og siösamlegt.
I upphafi myndar er ljóst að því fer
fjarri að Ólivía sé eiginmanni sínum
meö öllu afhuga. En hann er ævin-
— Spjall um nýjustu mynd James Ivory, Heat and Dust