Dagblaðið Vísir - DV - 26.02.1983, Blaðsíða 19

DV. LAUGARDAGUR 26. FEBRUAR1983.
19
vinnur hlutavinnu, fimm klukkustund-
ir eöa minna, en um 40% bamanna eru
böm heimavinnandi húsmæöra.”
„Meðan þéttbýliskjamar vom mun
fámennari en nú er, þannig aö flestir
áttu ekki lengri gang í skóla en 10 til 15
mínútur og umferð var til muna minni
en nú er, þá fundu menn ekki eins til
þess þó börn færu oftar en einu sinni í
skólann á dag,” sagöi Kári Arnórsson
skólastjóri. „Þá vissu menn aö í
flestum tilfellum var einhver heima til
aö taka á móti bömunum og senda þau
í skólann aftur. Oftast var þaö móöirin.
Þegar þéttbýliö óx varö leiöin í
skólann fyrir marga mun lengri og oft
yfir hættulegar umferðargötur aö fara.
Þetta hreyfði þó ekki aö neinu ráöi viö
skipulagningu í skólunum. Enn
versnaði ástandiö fyrir bömin þegar
þjóðfélagiö kallaöi flestar mæður út á
vinnumarkaðinn eöa eins og nú er, um
80%. Afleiöingamar uröu lyklabörnin
margumtöluöu. Skólinn breytti ekki
sínu skipulagi þrátt fyrir þetta. Enn
vom nemendur og em meö sundur-
slitna stundaskrá, en veröa nemendur
aö fara heim í hádegishléi í flestum
tilfellum. En hvers vegna er þetta
svona? Af hverju látum viö þessa
breyttu þjóðfélagsskipan koma meö
þessum hætti niður á börnunum og
auövitaö í mörgum tilvikum niöur á
foreldrunum, oftast mæörunum? Er
ekki hægt aö breyta þessu? Geta
fslendingar ekki fetað í fótspor
annarra þjóða og aölagað skóla sina i
þessum efnum. Þetta eru stórar
spurningar en þeim er fljótsvaraö.
Þessu getum viö breytt.
Samviskubit útivinnandi
móður
„Vandamál konu er ekki aö vera
kona, vandamál konu er að vera
móöir. Væri þaö ekki fyrir móðurhlut-
verkiö værum við ekki samankomin
hérna í dag, einfaldlega vegna þess aö
vandamáliö aö koma aftur á vinnu-
markaöinn væri ekki til. Forsenda
endurkomu er brottför og um brottför
kvenna úr atvinnulífinu væri ekki aö
ræða fyrir annaö en börnin.” Svo
mæltist Hólmfríöi Árnadóttur
viðskiptafræðingi í ræðustól. „Til eru
aö vísu konur sem líta á það sem sín
forréttindi, sérréttindi, sitt guölega
hlutskipti, að vera heima og annast
börn sín. En þeim f er fækkandi.
Ástæðurnar eru margþættar:
heimiliö þarfnast tvennra tekna. 1
nútíma húshaldi með nútima
þægindum eru ekki nema i mjög
takmarkaðan tíma næg verkefni fyrir
fullfríska manneskju. Félagsleg
einangrun fylgir kjarnafjölskyldunni
og síöast en ekki síst þá horfa konur á
að atvinnutækifærum þeirra fer
fækkandi.” Ræðumaöur vitnaöi í orö
Goldu Meir sem rituð voru á því
herrans ári 1930. „Það er fátt sem
jafnast á við innri baráttu og
örvæntingu útivinnandi móöur. Börnin
líöa fyrir starfiö og starfiö líöur fyrir
bömin. Hún er ofhlaðin vinnu og þjáist
af samviskubiti gagnvart hvoru
tveggja.”
Hér látum viö staðar numið. Aöeins
hefur veriö tæpt á örfáum atriðum sem
fram komu í umræðum á ráöstefnu
KRFl. Aö koma aftur á vinnumark-
aðinn getur veriö erfiðleikum bundiö
fyrir flestar konur, hvort sem þær eru
ófaglæröar húsmæöur eöa meö
nokkurra ára gamalt langskólapróf
upp á vasann. En umræöan varpar
ljósi á nokkrar staöreyndir, meðal
annars þær að möguleikar eru á endur-
menntun. Ef viö horfum til framtíöar-
innar meö hæfilegri bjartsýni veröa
þessir erfiöleikar aö baki, meðal
annars vegna þess aö konur fara þá
aöeins af vinnumarkaönum um
skamma hríö vegna barneigna. Þá
vonum viö líka aö annaö skipulag veröi
á dagvistar- og skólamálum, hluta-
störf í framboöi í auknum mæli svo
eitthvaö sé nefnt. En í dag horfum viö
ekki framhjá þeirri staðreynd aö
mörgum er ofvaxiö vandamál að koma
aftur á vinnumarkaöinn. Vandamálið
mætti ef til vill leysa meö til dæmis
leiðbeiningarstöð fyrir þær konur sem
vilja komast aftur út á vinnumark-
aðinn eftir langa fjarveru. Tengingu
vantar þar sem fyrir lægju upplýsingar
um störf, endurmenntunarmöguleika
og fleira. Þá væri hugsanlega hægt aö
leysa vandamál konunnar, sem hefur
séð um uppeldi bama sinna, situr
heima viö takmörkuð verkefni en þorir
ekki aö lyfta símtólinu vegna óöryggis
og vanmats á eigin hæfni og getu.
-ÞG.
Menning Menning Menning Menning
Myndrænar þýðingar
— sýnlng ívars Valgar ðssonar í MýlislasaMnu
ívar Valgarðsson hefur opnað sýningu í
Nýlistasafninu við Vatnsstíg. Sýningin er opin
daglega frá kl. 16—22 fram til 27. febr.
„Landslagsverk"
Ivar Valgarðsson sýnir „landslags-
verk” og minnir okkur í leiöinni á aö
landslagsmálverk eöa höggmynd er
ávallt (kannski getum við líka sagt, er
aldrei nema?) „endurbygging” á
landslagi. Ef við lítum gegnum lista-
söguna og stöldrum aðeins viö nokkur
nöfn listamanna sem hafa skapaö
Staðlað myndmál
En ef við lítum aöeins nánar á
túlkanir listamannsins, þ.e. málverk-
in, sjáum viö að þetta eru bæði strang-
geometrískar abstraktionir og
tilviljunarkennd formleysismálverk,
sem viö þekkjum úr listasögunni.
Listamaöurinn virðist því þýöa frá
einu myndmáli yfir í annaö.
Ljósmynda-landslagsmótífið er þýtt á
abstrakt-myndmál, sem nær þó aldrei
að vera algeriega óhlutlægt, því lista-
maöurinn hefur samtímis lætt inn í
„abstraktmálverkið” ákveöinni
hugtenglsavirkni, sem vísar ávallt í
viökomandi ljósmynd. Málverkið og
ljósmyndin vísa hvort í annað, útskýra
hvort annaö og standa því sameigin-
lega sem eitt afgerandi sjálfstætt lista-
verk.
Óljós uppsetning
Þaö eina sem virðist nokkuö óljóst
við þessa sýningu er uppsetning verk-
anna. Og því ekki gott aö segja hvort
listamaðurinn hefur viljað setja ein-
hvern ákveðinn ásetning í upphenging-
una annan en aö láta myndirnar aöeins
hanga!
Þegar á heildina er litiö er greinilegt
aö sýningin er skýr, ánægjuleg af-
lestrar og gefur okkur enn eitt sjónar-
horn á myndf yrirbærið, .landslag”.
GBK
ívar notar samspil ljósmynda og málverka.
Málverkin minna á strang-geometrísk málverk, en eru þó ekki algerlega
abstrakt. Ljósm. GBK.
iandsiagsmálverk, allt frá Giotto og
fram á 19. öld, kynnumst við æöi f jöl-
breytilegum niöurstöðum, sem
samtímis sýna og sanna aö sérhver
listamaöur veröur aö endurskipu-
leggja „fyrirmyndina” í myndrýminu
eða á léreftinu. Viö komumst alltaf aö
því aö verkið hefur sitt innra sjálf-
stæöa lögmál.
Málverk af Ijós-
mynd af landslagi
Myndir Ivars eru enn einn möguleik-
inn til aö endurbyggja ákveðna nátt-
úru- eöa landslagssýn. Hann notar
samspil ljósmyndar og málverks.
Annars vegar er um aö ræða ljósmynd
sem „skráir” eöa þrykkir mótifinu á
fiimuna (listamaðurinn ýtir aöeins á
takkann) og hins vegar eru það mál-
verk sem hafa fariö í gegnum rökhugs-
un og ásetning listamannsins; viö
erum komin nokkuö langt frá hinu
heföbundna málverki, þegar lista-
maöurinn stóö úti í náttúrunni og
skrifaöi beint upp eftir landslaginu.
Myndlist
Gunnar Kvaran
Utgangspunkturinn í þessum
verkum er ljósmyndin, sem gerö er
með mismunandi „linsum” og
einfaldar landslagiö á ólikan hátt.
Síðan virðist listamaðurinn draga út
kraftlínurnar í einni ljósmyndinni;
náttúrulega efnisverkun úr annarri og
tilfinningalega upplifun úr þeirri
þriðju. Þannig er ljósmyndin í senn til-
laga til lógískrar endurbyggingar,
túlkunarmöguleiki og hvati aö inn-
blæstri.
Þaö sem vekur sérstaka eftirtekt er
aö sýningin virðist byggð upp
umhverfis eina afgerandi hugmynd,
sem f jallar um mismuninn á ljósmynd
og málverki. Ljósmyndin er hér vitnis-
buröur, ákveðin sönnun á landslagi, en
málverkiö f jarlægist uppruna sinn og
er vart annað en fjarrænn ómur frá
upphaflegri sýn listamannsins. Hér
viröist allt gert til að nýta og fullvinna
þessa hugmynd með því að sýna
áhorfendum ólíkar áherslur, sjónar-
hom og efni.
Allur akstur
krefst
varkárni
Ytum ekki barnavagni
á undan okkur við
aðstæður sem þessar
V ||13EERDAB