Dagblaðið Vísir - DV - 18.06.1983, Blaðsíða 22

22
DV. LAUGARDAGUR18. JUNI1983.
Helgarvísur Helgarvísur Helgarvísur Helgarvísur
5 7. þáttur
Fyrst skal þess getið, að kviðlingurinn „Heim
reið Gunnar í hlaðið greitt” er eftir Jón Jóhann-
esson skáld. Heimildarmaður minn er Kristján
Karlsson.
Vísan „Bezt er að fara stillt af staö” er líklega
eftir Pál Olafsson. Mér var sagt, að hann hefðil
kveðið vísuna, er honum tókst illa að komast ál
hestbak, enda nokkuð við skál. Þá hafi hann séð;
til annars, er féll af hestbaki. Við þá sjón varð
vísan til, að því sem mér var tjáð.
Páll Olafsson orti þessar vísur:
Nóttin hefur riíðzt á mér,
nú eru augun þrútin,—
snemma því á fœtur fer
og flýti mér í kútinn.
Afþeí verda augun hörd,
afþví batnar manni strax.
Betra er en bcenargjörd
brennivín ad morgni dags.
Ekki gerði ég bréfi Egils Sigurðssonar full skil
í síðasta þætti. Egill segir, ég verð að reyna aö
Ad midla pundi mér gekk tregt
margar stundum vikur.
Finnst mér undra fávíslegt
ad fcera hundum sgkur.
I lok bréfs síns segir Egill, að hann hafi lært
þessa vísu fyrir 60—70 árum, en veit ekki höfund
hennar með vissu; gæti verið eftir Jón S. Berg-
mann:
Tönnum gnísti grátt með þel
gaurinn víst ólaginn.
Stód á blistri, búinn vel,
breiður ístrumaginn.
„Skuggi” segir, aö eitt sinn sem oftar hafi
Ragnar Ásgeirsson ráðunautur verið á ferð í
Skaftafellssýslu. Eftir það hafi þessi vísa veriði
kveðin:
Mörg var stúlkan mjúk og sprœk
milli rekkjuvoða.
Fyrir austan Fúlalcek
fékk égþcer að skoða.
Næsta skipti, þegar Ragnar kom austur í
Skaftafellssýslu, var borið á hann að vera
Frceg og góð er menntun manna,
mörg er athöfn sótt og varin.
Hér lifa á því, sem lögin banna,
lögfrceðinga- og þjófaskarinn.
Fyrirsögn í einu dagblaðanna var: „Nú veröa
ermar brettar upp. ” Stefán yrkir af því tilefni:
Ein fyrirsögnin í DV voru orð, sem höfð voru
eftir Albert Guðmundssyni fjármálaráðherra:
„Þurfum að staldra við og íhuga stööuna vel.”
Stefánkveður:
Heiðurinn skreytir karlsins kvið
og kjarkurinn rétt sem í uxa.
En stundum þarf hann að staldra við —
og stundum jafnvel að hugsa.
„Hreint neyðarástand” var fyrirsögn Tím-
ans, þar sem sagt var, aö eldingu hafi slegið nið-
ur í spennistöð í Keflavík. Fyrirsögnin eru um-
mæli Grétars Haraldssonar flugafgreiöslu-
Steinn segir að lokum: Kunningi minn var eitt
sinn að reyna að gera fyrripart handa mér.
Hann var búinn að gera þónokkra, en enginn
rétt stuðlaður, fyrr en þessi kom eftir langa
mæðu:
Mér gengur illa að brugga brag,
brátt ég gerist lúinn.
Steinn segist hafa botnað þetta svo:
Ég hef reynt í allan dag
og er nú loksins búinn.
Ég held, að ég hafi ekki birt áöur þessa botna
Friðriks Sigfússonar:
Framagosar hefjast hátt,
hinu ogþessu tjalda,
uppskera þó oftast smátt,
en ýmsum spjöllum valda.
,,Allt er betra en íhaldið, ”
Óli Ragnar segir.
Gunsa Thórþó lagði lið,
um liðsemd slíka þegir.
Þó leiðirnar sýnist láréttar,
lög draga margir í efa,
sumir með ermar uppbrettar,
aðrir steyta hnefa.
RÍKISSTJORNIN LANDSINS LÝÐ
LAGIN ER AÐ KREISTA
stytta formála hans, án þess það komi mjög að
sök:
1 Stykkishólmi bjó maöur, sem Gunnlaugur
hét, Halldórsson. Hann var meinleysismaður,
en hafði mjög sterkan róm, svo að hann fékk við-
urnefnið kjaftur. Eitt sinn kallaði Sigurður
Kristjánsson úrsmiður á Gunnlaug úti á götu
þar sem mannþröng var, en sá síðarnefndi
heyrði illa til Sigurðar og hváöi. Þá kvað Sigurð-
ur, líklega hreifur'af víni:
Ef leggurþú á liminn haft,
sem leikurþér í munni,
getur enginn Gunnlaug kjaft
greint í mannþrönginni.
Egill segir, að þá hann var ungur, hafi kona, j
Þóra Valgerður að nafni, búið í Stykkishólmi.
Hafi hún veriö hafsjór af lausavísum og hag-
mælt. Egill segist kunna aðeins eina af vísum ’
Þóru Valgerðar; hafi hún ort vísuna um hús-
freyju í einni af suðureyjum Breiðafjarðar:
íeinu sprundi er aðgangur
og þá stundum frekur.
Kveður undir Klofningur,
þá kjaftinn sundur tekur.
Egillsegir:
Þóra Valgerður kom oft við hjá okkur, gisti
hjá Guðbrandi frænda mínum, hreppstjóra á
Svelgsá, og kvað þá stundum lausavísur fyrir
hann fram á nætur. Eitt sinn fékk Haukur bróöir
minn Þóru Valgerði til þess að fara meö þrjár
vísur eftir séra Guðlaug Guðmundsson. Hún
setti samt það skilyrði, að hann lærði ekki vís-
uraar, en það reyndist ekki óhætt. Ég set hér þá
fyrstu, hinar eru ekki falar:
Veifar hatti hálærður,
hraður í skratta-flani.
Gylltur að ,,attan” ófagur
ellefu katta bani.
Egillsegirenn:
Arið 1912 brann Tangs-verzlunarhúsið í Stykk-
ishólmi. Þá var Ingólfur Jónsson að hætta sem
verzlunarstjóri, en Ágúst Þórarinsson að taka
við. Þá kom þessi vísa, ekki veit ég höfund
hennar:
Hér er fallinn heiðurs-rann,
heill sem margur unni.
Orðheldnin hans Ingólfs brann
til ösku á þessum grunni.
Eitt sinn var Jón í Amarbæli staddur þama í
búðinni og var verið að verzla með hatta. Þá
spyr einhver Jón, hvort hann ætli ekki að fá sér
hatt. Þásvarar Jón:
Afþví ég er eignalaus,
orkurýr og magur,
mínum ekki hœfir haus
hattur dýr og fagur.
Egill segir, að kona, sem búið hafi við þröngan
kost, hafi kveðið þessa vísu:
höfundur vísunnar. Ragnar kvað rangt farið
með vísuna, hún væri svona:
Mörg var stúlkan mjúk og sprcek
milli rekkjuvoðanna.
Fyrir vestan Fúlalœk
fékk ég þœr að kanna.
„Skuggi”botnar:
' Veröldin er við mig köld,
visnar sálarkraftur.
Ef að viltu koma ’ í kvöld,
kannski’ég vakni aftur.
Angan vorsins aumirþrá
ilmúr grasi ’ að finna,
armaeðunni fleygja frá
og fara öðru að sinna.
Og að lokum þessi, segir „Skuggi”:
Á kosningurn varð kannski gróði,
karlar vörðu bitling sinn,
er valkyrjur C vígamóði
vóðu inn íþingsalinn.
Helgi Hóseasson trésmiður segir:
„Senn er liðiö eitt ár síðan kirkjuskriflið í
Breiðdalnum fuöraði. Anna Eimdalaekka og
Hallbjörn Högnaspillir sviku þá vinnusamning
við mig, ásamt klárkinum á staðnum, og heimt-
uðu, að Sunnmýlingasýslumaður sendi aðra
krysslinga með mig, gagngert til Reykjavíkur
um nótt, handtekinn, í sérstakri flugvél rýmdri
fyrir börustæði, undir lögreglumanna eftirliti,
eins og hvern annan þjóðar dýrgrip”.
Þessari frásögn Helga fylgir vísa, en hún er
slikt himinhrópandi guðlast, að ekki er unnt að
birta hana. En Helgi sendir mér vísur eftir Pét-
ur Jóhannsson frá Litla-Bakka í Miðfirði; fyrst
ersléttubandavísa:
Hlíðin skrýðist liljum. Lög
Ijúfust vorsins hljóma.
Tíðin gleður marga mjög
mildir geislar Ijóma.
Ágirnd köld og kaerulaus
kúgar fjöldann œ og sí.
Stjórnarvöldin stórráð kaus
staurblind öll og kvelst afþví.
Ég rakst á gamalt bréf frá Sófusi Berthelsen,
er ég leitaði í bréfahrúgunni á skrifboröinu.
Hann botnar:
Ég á garð með grcenum runnum,
gróðurmold og blómaangan.
Þar hálfa öld við hjónin unnum,
hugann tekurþetta fangan.
Stefán Guðmundsson skrifaöi þættinum fyrir
alllöngu, þótt ég birti vísur hans ekki fyrr en nú.
Stefán segist oft nota sér fyrirsagnir í blöðum til
þess að gera úr vísur. I „Dropum” var þessi fyr-
irsögn: „Græða lögfrasðingar á auknum umsvif-
um glæpóna?” og Stefán kveður:
stjóra. „En neyöarljósin dugðu aðeins í tvo tíma
og er hlánaði fór allt á flot í stöðinni vegna leka.
„Á við sturtubað í vegabréfsskoðuninni”.” Þá
komþessi:
/ myrkrinu heyrðist mikið kvartað,
meira ’ um flug var ekki á blaði.
Tolla-Stjáni í sturtubaði,
standið neyðar greip um hjartað.
Stefán kveöur í tilefni myndtexta í Tímanum,
eftir að mikið óveður hafði gert á Suður- og Vest-
urlandi:
Breyttir tímar, ferðum fcekkar,
farartálmar margur sér.
Hraðatakmark loksins lœkkar,
lítil slysatíðni er.
Steinn G. Hermannsson hefur bréf sitt á þessa
leið:
Komdu hérna heill og sœll,
Helgarvísu-Skúli.
Síðan spyr Steinn: Skyldi vera hægt að botna
þetta eða prjóna framan við?
Steinn segir: Þú mátt skila þakklæti til Mar-
grétar fyrir botninn við fyrripart minn um
daginn. Hér kemur fyrst botn við fyrripart
hennar:
Aftur leiðin opnast greið
inn til heiðalanda.
Dýr bifreið með dekkin breið
drífur eyðisanda.
„Og fyrripartar þínir úr 53. þætti,” segir
Steinn:
Skyldi Stefanía nú
ná að endurfœðast?
Á því hef ég enga trú,
ýmsir burtu lœðast.
Lífs á göngu lúinn ég
lít nú yfir farinn veg,
en sú för var ekki treg
og oft á tíðum skemmtileg.
Nú er vor um fold og firði,
ferðalanga vaknarþráin.
Um þjóðveginn með þunga byrði
þramma margir út í bláinn.
Steinn segir: Það er sagt, að þegar ég kemst í
krossgátu eða er að lesa, þá heyri ég hvorki né
sjái. Tengdamóðir mín ætlaöi eitt sinn að sann-
reyna þetta, þegar ég var að ráða krossgátu, og
fór hún að raula fyrir munni sér: „Steini greyiö,
Steini greyið.” Heyrn mín var í fullkomnu lagi
og þegar hún hætti, leit ég upp og sagði við
hana:
Allir bera um betri tíð
í brjósti vonarneista.
En ríkisstjórnin landsins lýð
lagin er að kreista.
Gvendur J. sendir botna:
Lengi getur verra en vont
versnað, máttu reyna.
Þvígerði ekki gamli Mont-
gomerry að leyna.
Nú er vor um fold og firði,
ferðalanga vaknarþráin.
Þúsund karls eru þeygi virði
þeir, sem gana út í bláinn.
Þó að mörgum þyki gott
þrumarann að smakka,
felmtraður ég flý á brott
við fnyk úr gömlum rakka.
Ekki reynist gatan greið,
grjót í hverju spori.
Hefur þarna skellt á skeið
Skúli á liðnu vori.
Fjöl hefur á Flúðum gist,
fannst þar mörgum gaman.
Þar hafa skötuhjúin hitzt,
hjalað og leikið saman.
Ætíð saklaus, sœt og fín,
saman bezt við undum.
En eins og fleira ástin dvín,
enda er hlé á fundum.
Þá er komið að splunkunýjum fyrripörtum.
Gvendur J. sendir þessa:
Loksins brosir sumarsól,
sem við þráðum lengi.
Er sem styðji ceðri máttur
oft í hryðjunum.
Friðrik Sigfússon sendir þessa fyrriparta:
Þótt í búiþröngt sé nú,
þá ég trúi á landið.
Þó að kaldir vetrarvindar
veiki flestra hugarþel,
Þó að blási margt í mót,
mceta skalt því glaður.
Friðrik lýkur bréfi sínu á þessa leið:
Flest ergott við framlag, Skúli, þitt,
þótt finna megi galla í mörgu stefi.
Leirinn búinn, Ijóð á enda mitt,
og lokið hef ég þessu stutta bréfi.
Að heyraþetta sei, sei, sei,
síztþér ferst að gjamma.
Sjálf þú verið getur grey,
gamla tengdamamma.
Utanáskriftin er:
Helgarvísur
pósthólf 66
220 Hafnarfjörður
Skúli Ben