Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.1983, Blaðsíða 12

12
DV. MÁNUDAGUR10. OKTÖBER1983.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIDLUN HF.
Stjómarformaður og Otgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjdrar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjóri: HÁUKUR HELGASON.
Fréttastjðrar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjérar: PÁLLSTEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI86A11. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiösla, áskriftir, smáaugiýsingar. skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími rítstjórnar: 84611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍDUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuöi 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarbiað 25 kr.
Vegtyllurán valda
Alþingi er gömul og virðuleg stofnun. Samkvæmt
stjórnarskrá landsins fer alþingi með löggjafar- og fjár-
veitingarvald og í krafti þess meirihluta sem þar situr
hverju sinni eru ríkisstjómir myndaðar og felldar. Þannig
er Alþingi tákn lýðræðisins, raunar homsteinn þess. Saga
alþingis og saga þjóðarinnar er samofin allt frá land-
námsöld. Vegur þess hefur hnigið og risið í takt við niður-
lægingu þjóðarinnar annars vegar og frelsisáfanga hins
vegar og úr sölum alþingis hefur tónninn verið gefinn,
hvort heldur til varnar eða sóknar í sjálfstæðisbaráttu Is-
lendinga.
Allt fram á okkar daga hefur alþingi verið sú stofnun,
sem landsmenn hafa litið upp til og hverjum manni þótt
sæmd og vegsemd að setu á þingi. Ekki aðeins vegna upp-
hefðar heldur einnig af hinu, að þar öðluðust menn að-
stöðu og áhrif í þjóðlífinu meiri og betri en á öðrum vett-
vangi.
Alþingi var nafli þjóðfélagsins, þungamiðjan fyrir
hvert það mál, sem til framfara horfði. Ekki aðeins er
varðaði atvinnumál og félagsleg réttindi, löggjöf og hags-
muni stétta og einstaklinga. Þingið var tákn og vett-
vangur fyrir baráttu þjóðarinnar til frelsis og fullveldis.
Þingsetning hefur löngum verið hátíðarstund. Alþingis-
menn riðu til þings, bændur og embættismenn, klerkar og
héraðshöfðingjar. Þinghald stóð tiltölulega stuttan tíma
ár hvert og fyrr á árum og langt fram á þessa öld var
þingmennska stunduð til hliðar við önnur störf, nokkurs
konar uppbót eða upphefð fyrir forystumenn þjóðarinnar,
hvort heldur þeir komu úr embættismannastétt, atvinnu-
lífi eða menntastofnunum.
Á síðustu árum hefur þetta breyst. Nú stundar enginn
þingmennsku í hjáverkum.
Auðvitað heldur alþingi enn stjórnarskrárbundnum
völdum sínum. Enn er það virðuleg stofnun og enn vekur
þingsetning athygli og eftirvæntingu.
1 tímans rás hafa áhrif þess hinsvegar minnkað. Þing-
menn halda ekki lengur til þings í þeirri trú, að þjóðlífið
standi og falli með athöfnum þeirra. Þjóðin veit, að það er
langur vegur frá orðræðum þeirra til afgreiðslu mála.
Þingmenn eru ekki lengur hið ráðandi afl í þjóðfélaginu.
Þeim er löngu ljóst, að aðrar valdastofnanir, ríkisstjóm,
stjómarráð, Seðlabanki, opinberar stofnanir, hafa og
geta tekið ráðin af þeim.
Sumpart liggur þetta í breyttri gerð þjóðfélagsins sem
er óhjákvæmileg og eðlileg á þeim tímum sem við lifum.
Hvert mál á sér aðdraganda og flóknar afleiðingar. Hver
og ein ákvörðun hefur áhrif á aðra. Úrlausnarefnin eru
margfalt fleiri, vandamálin stærri í sniðum.
Enginn þingmaður hefur lengur yfirsýn yfir öll mál.
Skriffinnskan, stjómsýslan og stjómmálin eru of yfir-
þyrmandi og margbrotin til að einfaldar lausnir séu á
valdi eins tiltekins þingmanns.
Þróunin hefur orðið sú, að alþingi hefur breyst í af-
greiðslustofnun, þar sem vegtyllur skipta meiru en völd;
þar sem ræðumennska er mikilvægari en ráð.
Sökin liggur ekki hjá þingmönnunum sjálfum. Þeir eru
einfaldlega leiksoppar sinna eigin örlaga. Þjóðfélags-
munstrið hefur vaxið þeim yfir höfuð.
Það þing sem sett verður í dag mun litlu breyta í þess-
ari þróun. Engu að síður er sjálfsagt að senda alþingis-
mönnum frómar óskir. Þeir hafa sínu starfi og skyldum
að gegna, rétt eins og aðrir þjóðfélagsþegnar. Vonandi
tekst þeim sameiginlega að láta sitthvað gott af sér leiða.
ebs.

Gersemi
formannsins
og iðrunarmerki hinna ranglátu
Það lýsir af nýjum degi og maðurinn .- - að aka fjórtán sinnum umhverfis
staulast upp úr volgu bólinu, nuggar
stírur úr svefndrukknum augum,
sturtar í sig kolsvörtu kaffinu og
kveikir í ilmsterkum vindlingi;
nöldrar í konunni og rekur krakkann í
skólann; fer síðan út í haustkalda
morgunskímuna.
Þungur umferðardynur ymur í lofti.
Það stirnir á krómaða hjólskjóta
nútímans, þar sem þeir standa í röðum
á bílastæðunum, hver fákur á sinum
bás, kyrrlátur og þolinmóður.
Maðurinn sest undir stýri, fer
snöggvast höndum um startara og
girstöng og við þessar bliðlegu snert-
ingu rumskar fákurinn, ræskir sig
tvisvar eöa þrisvar og rymur svo
viðkunnanlega: teygir véldrifinn
makkann og rennur þýðlega af stað inn
í örtröð umferðarinnar.
Þannig er virkur morgunn i
höfuðstað Islands það herrans ár 1963.
Þar á hver maður sínn hjólskjóta,
hvort sem hann er snauður eða
auðugur.
Fátæki hjúkrunarfræöingurinn með
ilmsterka vindlinginn er nýkominn
heim frá Svíþjóð og búinn að festa
kaup á þriggja herbergja íbúð í Bakka-
hverfi. Hann ekur nú tÚ vinnu sinnar í
notuöum en vel með fömum Trabant,
en holdugi rafvirkinn sem býr í sömu
blokk og hann ekur af staö um svipaö
leyti í spánnýjum BMW. Það skakkar
vissulega miklu um verð og gæði þess-
ara tveggja bifreiða, en þó vinna þær
eigendum sínum nokkurn veginn sama
gagnið.
Bifreiðin er fákur ferðalanga
nútímans en hún er meira en þaö. Hún
er vísbending um lífshætti húsbónda
síns, fjárhag hans og fegurðarsmekk
og reyndar stefnumörk í lifinu.
Til eru þeir sem sitja glæstari fáka
og vakrari en flestir hinna, en þó að við
öfundum þá kannski í hljóði, þá f lögrar
ekki að okkur að amast við gersemi
þeirra, því vel er oss kunnugt að hún
er í alla staði réttilega f engin.
Bóngóður maður
Forsætisráðherra vorum hefur ný-
Einn maður öðrum fremur gerði
Sjálfstæðisflokkinn að stórveldi í
íslenzkri pólitík. Sá maður var Olafur
Thors. Hann var ekki leiftursóknar-
maöur. Stefna Reagans og Thatchers
hefði ekki átt upp á pallboröið hjá hon-
um. Hayek og Hannes Hólmsteinn
væru ekki uppáhaldshöfundar hans.
Olafur Thors hefði sveiað öðrum og
hlegið að hinum. Hlátur Olafs Thors
var smitandi. Spámenn uröu þeir ekki
sem Olafur hló að.
Nú er öldin önnur hjá íhaldinu.
Að sigra með sáttum
Olafur Thors var maður fjöldans.
Hann vissi að freðíhald getur aldrei
orðið fjöldahreyfing. Fjöldinn er
frjálslyndur. Þess vegna gerði Olafur
Thors Sjálfstæðisflokkinn að frjáls-
lyndri fjöldahreyfingu. Það var
flokkurinn um hans daga.
Olaf ur vissi líka að fr jálslynd f jölda-
hreyfing boöar ekki stéttastríð. Sh'kur
flokkur verður að vera friðflytjandi.
Vilja sættir. Að semja sátt varð þvi
ævistarf Olafs Thors. Sigrar hans voru
sáttagerðir. Ekki að brjóta óvini og
beygja andstæðinga heldur að sigra
með sáttum. Enginn maður eignaðist
jafnmikinn stuðning meðal and-
stæðinga sinna og Olafur Thors. Eng-
inn öðlaðist jafntrygga vini meðal
óvina sinna og hann. Það var hans
máti.
Heyrið Albert -
sjáið Moggann
Nú er öldin önnur hjá íhaldinu. Nú
Sighvatur Björgvinsson
heldur banna samninga með lögum.
Nú leita menn ekki eftir vináttu óvina
sinna heldur gera sér far um að óving-
ast við vini sína. Heyrið Albert kalla
flokksmenn sina í verkalýðs-
hreyfingunni mafíu og kommúnista!
Sjáið Morgunblaðið reka skoðana-
bræöur sína inn í raðir and-
stæðinganna! ErSjálfstæðisflokkurinn
nú friðflytjandi? Boðar hann nú sigur
meðsáttagerð?
Man nú enginn Olaf Thors ?
Sáttagerðin 1963
A þessu hausti eru liðin 20 ár frá því
Olafur Thors vann sinn síðasta og
stærsta stjómmálasigur. Sá sigur var
fólginn í sáttagerð við verkalýðshreyf-
inguna.
^ „Á þessu hausti eru liðin 20 ár frá síðasta
og mesta stjómmálasigri Ölafs Thors —
sáttagerðinni við verkalýðshreyfinguna 9. nóv.
1963. Hvað skyldi Matthías Johannessen,
höfundur ævisögunnar, skrifa í leiðara Mbl.
þann 9. nóvember,” segir Sighvatur
Björgvinsson.
horfa menn ekki til Olafs Thors og
Bjama Ben. heldur til Reagans og
Thatchers, Hannesar Hólmsteins og
Hayeks. Nú boða menn ekki sættir
Ríkisstjóm Olafs Thors hafði lagt
fram á Alþingi frumvarp um bann við
kauphækkunum fram til áramóta
1963—1964. Verkalýðshreyfingin boð-
Kjallarinn
Baldur Hermannsson
lega áskotnast fararskjóti nokkur og
hefur sá orðið sumum mönnum
ásteytingarefni.
Forsætisráðherra þessum er
ýmislegt vel gefið; hann er ágætlega
verki farinn og æðrulaus í fjúkslitringi
stjómmálanna; hvorki er hann stór-
snúinn í viömóti né harðdrægur í
viöskiptum en ljúfur og bóngóöur við
sína menn og harla örlátur á almanna-
fé þegar því er að skipta.
En nú finnst mörgum að hann hafi
orðið helst til bóngóður við sjálfan sig,
er hann seildist niður í innansleiktar
fjárhirslur islenska rikisins og
skammtaði sér úr eigin hendi dýrindis
bifreið, bandariskan valgrip af göf-
ugustu gerð, sem flestir myndu renna
til girndarauga, en nokkuð em menn
efins um að eigandinn hafi til hans
unniö meö f ullum sanni.
Forsætisráðherra hefur borið það í
vænginn, að glæsivagninn góði sé mest
til þess fenginn að spara píndum ríkis-
hirslum bensínútg jöld, en til þess aö sú
röksemd öðlist gildi verður hann að
gera gott betur en þeysast umhverfis
Island meö fagnaðarboðskap ríkis-
stjómarinnar — hann verður nefnilega
hnöttinn en þá er líka eins víst að ein-
hvers staðar rísi upp þeir farartálmar
slæmir, sem gera myndu hina virðu-
legu bensíneyösluferð aö hlægilegri
erindisleysu.
„Nei, þetta er alls ekki við hæfi,”
segja menn og em heldur síðbrýnir.
„Þjóöarskútan hangir hallfleytt á
framsóknarboðanum en kafteinninn
situr trallandi við kabyssuna, kneyfar
mysu og raðar í sig vambarkeppum
með rúsinuslátri en fyrirskipar ör-
magna hásetablókunum að herða nú
sultarólina og leggjast fast á árar.
Þetta er ekki við hæfi og væri honum
nær aö kasta mörsiðrinu og snarast
upp á dekk til þess að örva beygðan
mannskapinn meö hraustlegu eftir-
dæmi.”
Svar sem aldrei fyrnist
Allt eru þetta orö að sönnu, en nú á
forsætisráðherra það svar i fórum sin-
um sem deyfa myndi eggjar óvinanna
og aldrei fymast meðan fólk er uppi á
þessu landi — hann á að kveða sér
hljóðs á Aiþingi og birta fyrir alþjóð,
að hann muni skila aftur hinum banda-
ríska valgrip, og þó ekki láta þar við
sitja, heldur afhenda einnig ríkis-
hirslunum til eignarhalds og umþótt-
unar þann glæsivagn sem hann átti
fyrir og þótt hefur ágætur kostur til
þessa.
Þessi höfðinglega gjöf forsætisráð-
herra landsins til þjóðar sinnar myndi
að vísu ekki leysa neinn efnahags-
vanda, en hún væri langþráð og
táknrænt merki um iðrun og yfirbót, en
það er hverju mannsbarni ljóst að
flokkur forsætisráðherra og þar með
hann sjálfur ber ekki litla sök á þeim;
harðindum sem nú eru að murka lífið
úr islenskum fjölskyldum og drepur1
kjarkinn úr sumum, svo að þeir for-
mæla fósturjörðinni í blaðaviðtölum og
hugsa sér til hreyfings þangaö sem
vitrari menn og betri ráða löndum.
Framsóknarflokkurinn ber , hina
þungu sök á ofvexti fiskiskipastólsins,
ofveiði fiskistofna, offramleiðslu íj