Dagblaðið Vísir - DV - 27.01.1984, Qupperneq 18

26 _____________________
Úr heimi frumeindanna
Ki>r> t c? I. fn* a t qtto AHT TTRÖr*I VQ
DV. FOSTUDAGUR 27. JANtJAR 1984.
—sýningSævars
Daníelssonar
í Ásmundarsal
Á haustsýningum undanfarinna
ára hef ég æ oftar staldraö viö mál-
verk eins listamanns, sem látið hafa
lítiö yfir sér, en halda áfram aö kitla
sjóntaugamar löngu eftir aö sýning-
um lauk. Strangt til tekið em þetta
ekki nýmóðins málverk og valda
ekki byltingu í myndlist okkar en
fágun þeirra og sú sannfæring sem
aö baki þeim liggur er bæði eftirtekt-
ar- og virðingarverö. Höfundur
þeirra er Sævar Daníelsson sem læt-
ur nú eftir sér aö halda einkasýningu
í Ásmundarsal eftir margra ára þátt-
töku í samsýningum.
Miklar
víðáttur
Ymsir þræöir liggja milli þeirra
Sævars og upphafsmanns hinna
„samlífrænu” vídda, Vilhjálms
Bergssonai ,og þá einkum áherslan á
lífræn form á ýmsum breytingar-
skeiöum, miklar víðáttur og svo vita-
skuld hiö gagnvandaða handbragö.
En meöan Vilhjálmur notar mynd-
gerö af þessu tagi til einhvers konar
kosmískra útlegginga þá hefur maö-
ur á tilfinningunni aö myndveröld
Sævars sé veröld frumeinda, míkró-
kosmos. Þess vegna gætu málverk
hans sómt sér vel einhvers staðar
þar sem vísindin efla alla dáö. Ekki
svo að skilja aö listamaðurinn ætli
sér í ævintýraferð eftir blóðrásinni
eins og Rakel Welch og félagar henn-
ar geröu í kvikmyndinni hér forðum
daga. Smáheimur Sævars er um leið
lykill aö stærri heimi, líkingamál um
aöskUjanlegar tUfinningar og hvatir
engu síöur en landslag og bátar.
Ýmisleg ógn
Ýmislega ógn má lesa úr þessum
myndum og þeirra undarlegu birtu
sem stafar frá þeim eins og ljósgjaf-
inn sé vafurlogar og hrævareldar
einhvers staðar utan viö myndjaðar-
inn. Pípulaga form hrannast upp,
vaxa eins og sýklagróður, gera sig
líklega tU aö yfirtaka myndir og þá
heiminn líka, þegar þeim er ekki teflt
gegn eggjárnum eöa oddum. Eöa þá
að viö stöndum andspænis auðn sem
er eins óbyggileg og hugsast getur og
fágun hennar gerir hana grimmi-
legri en eUa.
Myndlist
Aðalsteinn Ingólfsson
Sævar tekur aUs kyns áhættur meö
þá liti sem hann notar og fer á stöku
stað yfir mörkin, yfir í hiö
viökvæmnislega og f jólubláa, eöa til-
finninga hins bleika litar sem
reynst hafa mörgum Ustamanninum
banabitar. En slikja þeirra lita nær
ekki aö dylja að hér er á feröinni
sjálfstæö sköpun og sjálfri sér næg.
AI
13 VIKW
EITTHVAÐ FYRIR ALLA
Furu-borðstofuhúsgögn
Hjónarúm í miklu úrvaii
Opið virka daga til kl. 19, opið föstu-
daga til kl. 20, laugardaga til kl.16.
-CV"V
J
I
i i
JIS
Jón Loftsson hf.
/A A A A A A
- - - na' 07
.. - r. juumjjjí
I líUDlIi -
LL
Hringbraut 121 Sími 10600
Munið okkar hagstæðu greiðsíuski/mála^
Umsagnfræðing DV:
Norðlensk hreppa-
mál og mállýti
Það mætti æra óstöðugan aö eltast
viö það bull sem í dagblöðum birtist.
Þó finnst mér gegna ööru máU um
fasta blaðamenn en menn „úti í
bæ” sem fá aö láta ljós sitt skína í
nafni lýðræðisins, í lesendadálkum
og aösendum pistlum. — Olafur E.
Friöriksson mun vera fastur blaöa-
maður á DV. Hef ég fyrir satt aö
maður þessi hafi lagt stund á sagn-
fræði. Svo mikið er víst aö hann
hefur oft birt umsagnir um bækur er
varða íslenska og almenna sögu. Oft-
lega hafa mér virst þær lítUvægar og
Ula rökstuddar eins og margt annaö
af því tagi. Um þverbak keyrði þó í
„dómi” Olafs um ritiö Þeir settu svip
á öldina, bók um íslenska stjórn-
málamenn, nú í árslokin. Hef ég ekki
séö gleggra dæmi um sleggjudóm
um bók, enda þótt hún fjaUaöi um
sviö sem ritdómarinn á aö hafa sér-
þekkingu á. Það læddist aö manni aö
blaðaskrifari þessi væri afar illa
búinn til málefnalegrar gagnrýni.
Þessar grunsemdir styrktust heldur
betur þegar lesin var umsögn Olafs
um dagskrá útvarpsins 19. janúar í
DV næsta dag. Þar ræöir hann um
Akureyrarútvarpiö sem setti svip á
dagskrána þaö kvöld. Greinarhöf-
undur segir: „Þessi naflaskoðun
norölenska útvarpsins er reyndar
orðin til verulegra leiðinda og ég
verð stööugt sannfærðari um að Ut-
varp Akureyri ætti að vera staðbund-
in útvarpsstöð sem aðeins heyrðist
til á Eyjafjaröarsvæðinu. Nær aUt
efni þess fjaUar um Akureyri, norö-
lensk hreppamál og annað þaö sem
vekur takmarkaöan áhuga okkar
sem ekki þekkjum til þessara sveita-
hreppa.”
GUNNAR
STEFÁNSSON
KENNARI
Davíð
Stefánsson
Blaöamaöur á Reykjavíkursvæö-
inu telur líf fóUts í Norölendinga-
fjóröungi ekki koma afganginum af
þjóöinni viö. Það er mál fyrir sig aö
hugsún blaðamannsins skuli ekki ná
norður í land, en eiginlega var hann
furöu óheppinn með tilefniö til aö
viöra víösýni sitt, því að efniö aö
norðan umrætt kvöld var reyndar
ekki staðbundiö, heldur þáttur um
Davíð Stefánsson frá Fagraskógi.
Hinn sögufróöi blaöamaður veit
kannski ekki um þann sess sem
Davíð skipar í bókmennta- og
menningarsögu aldarinnar. Líklega
hyggur hann aö Davíð hafi veriö
sveitarhagyröingur í Arnames-
hreppi, ef honum skyldi vera kunn-
ugt um hvar sá hreppur er. Eg skýt
því aö blaðamanninum aö næst
þegar hann amast opinberlega við
umfjöllun um norölensk hreppamál
noti hann raunverulegt tilefni.
Menningarlegur áhugi og þekking
sagnfræðingsins kristallast af
óvenjulegum tærleika í lokaoröum
hans: „Því er ráö aö efla enn frekar
rás 2 og leyfa Norölendingum að
dunda viö aö útvarpa sínum áhuga-
málum fyrir sitt fólk meö sínum
norölensku mállýtum.”
Hvaða mállýti ■
Meira popp, meira snakk, meiri
hávaöa. Þetta er áhugamál sagn-
fræðingsins þegar aö útvarpinu
kemur. Ahugamál Norðlendinga sem
ekki kemur öörum viö er meöal ann-
ars ævi og verk Davíös Stefánssonar.
En hér er eftir eitt sem nokkru máli
skiptir: Vill blaöamaöurinn skýra
hvaö hann á viö meö „norðlenskum
mállýtum”? Sjálfur hlustaöi ég á
þann þátt sem er tilefni þessara orða
og heyrði ekkert sem kalla mætti
mállýti, né hef ég heyrt í þáttum aö
norðan mállýti sem teljandi séu,
a.m.k. ef tekið er mið af því sem sent
er út aö sunnan. Sagt er að mállýti
séu tíð á rás 2 sem blaðamaðurinn
virðist hafa mestan áhuga á. Oröiö
mállýti er svo skilgreint í orðabók
Arna Böðvarssonar aö þaö sé: „mál-
galli, galii á málfari”. Hvaöa gallar
eru á málfari Norðlendinga sem
menn úr öðrum landshlutum eru
lausir viö? Getur hugsast að hinn
menntaöi blaöamaöur eigi viö norö-
lenskan framburð, röddun lokhljóða
(1, m, n) í oröum eins og stúlka,
skemmtun, menntun, og harðmæli, t,
p og k, í oröum eins og láta, tapa og
taka?
Ef þaö er þetta sem blaöamaöur-
inn vill kalla norðlensk mállýti, er
brýnt að honum veröi séð fyrir lág-
markstilsögn um íslenskt mál áöur
en hann heldur lengra á braut rit-
starfa. Væri kannski ráö fyrir DV aö
stuðla aö því aö þessi starfsmaður
afli sér slíkrar þekkingar, ef ætlunin
er aö nota starfskrafta hans í blaða-
mennsku framvegis.
Gunnar Stefánsson.
„Ég skýt því aö blaðamanninum að næst
þegar hann amast opinberlega við um-
fjöllun um norðlensk hreppamál noti hann
raunverulegt tilefni.”