Dagblaðið Vísir - DV - 02.03.1984, Qupperneq 12

Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaður og litgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRDUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aóstoöarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., SÍDUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 2S0 kr. Verð i lausasölu 22 kr.
Helgarblað 25 kr.
Sigur samningamanna
Það er töluverður sigur fyrir samningamenn Alþýðu-
sambandsins að Bandalag starfsmanna ríkis og bæja
skyldi semja á sömu nótum. Hjá BSRB greiddu 44 samn-
inganefndarinnar slíkum samningi atkvæði, en aðeins 10
voru á móti.
Kristján Thorlacius, formaður BSRB, sagði í viðtali við
DV: „Þeim, sem staðið hafa í þessum samningaviðræö-
um, er auðvitað ljóst, að þessir samningar eru gerðir við
erfiðar aðstæður. En ég tel, að samtök launafólks hafi náð
umtalsverðum árangri fyrir hina verst settu. Annar
árangur kjarasamninganna er að stöðva kjaraskerðing-
una.”
Þeir alþýðusambandsmenn, sem mörkuðu stefnuna í
samningamálum fyrir rúmri viku, unnu erfitt verk. Eink-
um mæddi á alþýðubandalagsmönnum. Flokksforysta
Alþýðubandalagsins reyndi að banna þeim aö semja. Hin-
ir verkalýðssinnuðu settu þó raunverulegar kjarabætur
ofar flokkshollustu. Þetta hefur síðar komið fram við
atkvæðagreiðslu í einstökum félögum. Þar hafa margir
alþýðubandalagsmenn óhlýðnazt dagskipan Svavars
Gestssonar, sem heimtar nýja samninga. Samningarnir
hafa verið samþykktir í Iðju, Verzlunarmannafélagi
Reykjavíkur, Verkakvennafélaginu Framsókn og ýms-
um smærri félögum. Samningarnir voru hins vegar felld-
ir í Dagsbrún, þar sem Guðmundur J. Guðmundsson
gerðist bandamaður Svavars, sem þó er harla óvenjulegt
í seinni tíð.
Verkalýðsmönnum er ljóst, að þessir samningar færa
verkafólki þær beztu kjarabætur, sem nú koma til greina
án þess að efnahag þjóðarinnar sé stefnt í voða. Ut úr því
varð mikill brestur í Alþýöubandalaginu. I þeim flokki
munu þær deilur standa lengi enn.
Margar launþegafjölskyldur eiga í erfiðleikum eftir
kjaraskerðinguna í fyrra. Allmargir hafa greitt atkvæði
gegn samningunum, sumpart æstir upp af flokksforystu
Alþýðubandalagsins og Þjóðviljanum. Fólk hefur greitt
atkvæði gegn samningunum, af því að flokksmaskína
Alþýðubandalagsins hefur ginnt það til að trúa því, að það
geti náð einhverju meiru. I bandalagi við forystu Alþýðu-
bandalagsins hafa svo verið ýmsir „trotskyistar” og
„maoistar”, sem halda, að eitthvað mætti fá út úr ólgu.
Þessu hræðslubandalagi hlýtur að mistakast, þegar á
móti standa heiðarlegir verkalýðssinnar. Þess vegna
tókst því hvorki að eyðileggja samninga ASI né BSRB.
Starfsmenn álversins voru upphaflega sendir af stað til
þess að brjóta á bak aftur stefnu ríkisstjórnarinnar. Þeim
mistókst.
Það er að miklu samningamönnum Alþýðusambands-
ins að þakka, aö svo fór. ASl-menn tóku forystuna af Isal-
mönnum í þann mund, sem vinnudeilan í álverinu fór að
verða hættuleg.
Starfsmönnum álversins varð einnig ljóst, að vel gæti
svo farið, að vinnudeila þeirra yrði stöðvuð með lögum,
einkum eftir að ASl-samningarnir lágu fyrir.
Launþegar eiga ekki samleið með forystu Alþýöu-
bandalagsins í tilraunum hennar til að gera sér pólitískan
mat úr erfiðri stööu þjóðarbúsins. Skynsamleg viðbrögð
margra alþýðubandalagsmanna í verkalýðshreyfingunni
sjálfri ættu að sýna launþegum, að þeir geta eftir atvik-
um unaö sæmilega við það, sem fram hefur gengið.
Það væri mikið óráð að fara að stofna til vinnudeilna.
Haukur Helgason.
zm
DV. FOSTÚDAGUR 2. MARS1984.
Það sem st jórn-
mál snúast um
—opið bréf
Hr. ritstjóri
EllertSchram.
Eg var aö lesa leiöara eftir þig í blaöi
þínu sem kom út 3. febrúar og er um
ráðningu bankastjóra í Búnaöarbanka
Islands.
Eg verö að segja þér þaö að mér
rann blátt áfram til rifja að sjá hve
skilningur þinn er takmarkaður á því
um hvaö stjórnmál snúast í raun og
veru og hvers vegna viö erum aö starfa
í stjómmálaflokkum. Aö þingmaöur
stærsta stjómmálaflokksins í landinu
skuli skrifa af slíku þekkingar- og
skilningsleysi um stjórnmál er blátt
áfram átakanlegt.
Mér datt fyrst í hug aö þú hlytir að
haf a fengið högg á höf uöiö eöa, sem lík-
legra var, að þínir stafir heföu fariö í
gáleysi undir leiöara sem Jónas
Kristjánsson heföi skrifað. Því þessi
leiðari er aö mínu mati skrifaður af
svipaðri þekkingu og skilningi á stjóm-
málum og þegar Jónas skrifar um
landbúnaöarmál.
En þar sem mér finnst þú vera meö
tilburði annað veifiö í þá átt aö reyna
að vera málefnalegur og hófsamur í
umf jöllun þinni og ég vonast eftir aö þú
takir þingsæti þitt þá skrifa ég þér
þetta bréf í þeirri von aö þú fáir átta-
skyn.
Til hvers heldur þú, Ellert minn, aö
við séum aö leggja þaö á okkur aö
starfa í stjómmálum? Því það ættir þú
aö vita, eins og ég, aö slíkt starf út-
heimtir mikla vinnu, endalausa vinnu,
' ef á aö nást einhver árangur. Og ekki
eru þaö launin sem freista. Þaö veist
þú a.m.k. sem hefur, aö sagt er, sem
ritstjóri, þreföld þingmannalaun.
Þaö þótti virðingarstaða aö vera
þingmaöur áöur fyrr og er þaö enn, í
sjálfu sér. Hitt er annað mál aö hin síö-
ari ár eru þingmenn endalaust hafðir
aö skopspóni sem er hvimleitt fyrir þá
er til lengdar lætur. Og þá enn frekar
fyrir fjölskyldu þeirra. Ef þaö væri
ekki annað en von um aö öðlast
STEFÁN
VALGEIRSSON
ÞIIMGMAOUR í
FRAMSÓKNARFLOKKNUM
virðingu þá mundi ég a.m.k. ekki
sækjast eftir þingsæti.
Stjórnmál og völd
Stjórnmál er barátta um völd. Bar-
átta um aðstööu til aö koma málum
fram. Þeir sem tileinka sér fastmótaö-
ar hugsjónir gera sér fulla grein fyrir
um hvaö stjórnmál snúast því þeir eru
oft á tíðum knúnir áfram af innri þörf
til þess aö reyna aö þoka málum áleiðis
aðsettu marki.
Þú talar um hrossakaup og flokks-
ræöi ef stjómmálaflokkur notar styrk-
leika sinn og aöstööu til aö hafa áhrif á
ráöningu í stöður sem geta jafnvel
ráöiö úrslitum hvernig þjóðfélagið
þróast næstu árin, eins og t.d. banka-
stjórastöður. En hugleiddu nú þetta
betur. Þú veist aö bankaráðin eru
kosin á Alþingi til fjögurra ára í senn
samkvæmt tilnefningu þingflokkanna.
Styrkleiki hvers flokks í hverju banka-
ráöi er sá sami og á Alþingi. Hver
bankaráðsmaður er því fulltrúi síns
stjórnmálaflokks í stjóm hvers banka-
ráös og fer þar með hiö pólitíska vald í
umboöi hans.
Nú eru t d. þrír bankastjórar í
BúnaðarbanKa Islands. Ef kosning
þeirra færi fram samtímis væri hægt
aö viöhafa hlutfallskosningu, eins og
gert er um kosningu til Alþingis og um
kosningu í bankaráöin. En þó einn
bankastjóri sé kosinn í hvert sinn þá
hefur sú kosning fariö fram á þann
hátt fram aö þessu eins og um hlut-
fallskosningu væri aö ræöa. Minnihlut-
inn geymir sér rétt og fær í sinn hlut
bankastjóra næst þegar kosiö er í þaö
starf. Þetta er þaö sem ýmsir lýð-
skrumarar kalla pólitísk hrossakaup.
En hjá þeim sem sálarástandið er
allra verst er þetta kallað pólitískt sið-
leysi. Þeir telja aö um misbeitingu
valds sé þama aö ræða, að stærstu
flokkamir eigni sér þessar stööur og
ráöstafi þeim eftir sínum geðþótta.
Þeir gera sér ekki grein fyrir hvaö
lýöræöisleg kosning er, eða vilja ekki
vita það. Ef á annað borö fer fram
kosning á manni í bankastjórastarfiö í
þeim þingflokki sem á rétt á stööunni
samkvæmt því er aö framan greinir,
eins og gert er þegar ráöherrar eru
kjörnir eöa tilnefnt er í ráö og nefndir
sem Alþingi kýs og bankaráð staöfestir
þá tilnefningu í leynilegri kosningu, þá
tel ég aö rétt sé aö þeim málum staöiö.
Þeir sem halda því fram aö þaö sé
1 pólitískt siðleysi aö viðhafa lýðræðis-
lega kosningu í sh'k störf, ekki síst ef
hún er framkvæmd eins og um hlut-
fallskosningu væri aö ræöa, þá eru
shkir menn aö grafa undan lýðræðis-
legum vinnubrögöum. Þeir skipa sér í
raöir þeirra sem vinna gegn lýðræði
meö slíkum málflutningi. Það er
nauösynlegt aö allur almenningur geri
sér þetta ljóst.
Reynir á Flateyri á
að greiða 2000 á
mánuði fyrir rafhitun
Nokkur reiöi er nú vestur á fjörðum
útaf janúarreikningi Orkubús Vest-
fjaröa og hafa fréttaritarar frá Flat-
eyri og vestan úr Bolungarvík sent
blööunum reikninga til birtingar því til
sönnunar að Vestfiröingar séu haföir
aöféþúfu.
Þar eö Reykjavíkurborg ein var
dregin inn í þessa 220 volta harmsögu
og látið aö því Uggja aö Reykvíkingar
nytu forréttinda eöa þægju jafnvel
orkulega ömusu frá þjóöinni vildi ég í
mínum skrifum um málið minna á aö
Reykjavík var nú brautryðjandi í
orkumálum. Og á því fengu foreldrar
mínir og hin svonefnda eldri kynslóð
aö kenna með vondum útsvörum
meöan verið var aö reisa gasvirki á
fyrsta áratug aldarinnar, eða Gasstöð-
rna. Síðan sama þegar veriö var aö
virkja ElUöaámar og Sogið. Kaupa
vatnsréttindi hér og þar af eigendum
Islands, líka hitaréttindi á deildar-
tunguprísum. Síöar stofnuðu ríki og
JÓNAS
GUÐMUNDSSON
RITHÖFUNDUR
borg, sem kunnugt er, til helminga raf-
magnsfélagiö Landsvirkjun. Reykja-
vík lagði á borö með sér orkuver, keypt
vatnsréttindi og penmga, eöa rciðufé,
svo unnt væri aö klára Sogið og ljúka
Búrfellsvirkjun. Sumsé tók af útsvör-
um manna m.a. til þess aö setja
straum á raflínur út um aUt land. Önn-
ur sveitarfélög vöröu útsvörum þá
öðruvísi.
Hitaveitan á sér enn lengri sögu eöa
frá Þvottalaugunum þar sem þvegið
var af Ingólfi Arnarsyni og fjölskyldu
hans sem og öörum Forn-Islendingum.
Ariö 1921 var heitt vatn fyrst leitt í hús
í Reykjavík frá jarðhitanum í Laugar-
dal. Og nú um stundir eiga Reyk-
víkingar um 65% Landsvirkjunar;
tæpan helming sem Reykvíkingar og
afganginn sem þriðjungur Islendmga,
eða svo.
Þar að auki á borgin Hitaveitu
Reykjavíkur er einnig hitar Kópavog,
Garöabæ og Hafnarfjörð og tekur
/