Dagblaðið Vísir - DV - 27.04.1984, Blaðsíða 4

DV —yfirheyrsla —< DV —yfirheyrsla — DV —yfirheyrsla — DV —yfirheyrsla — DV — yfirheyrsla
DV. FÖSTUDAGUR 27. APRlL 1984.
Guðlaugur Björgvinsson, forstjóri Mjólkursamsölunnar
MJÓLKURDRYKKIR ÞOLA
EKKISKATTLAGNINGU
Texti: Arnar Páil Hauksson og Þórunn Gestsdóttir Mynd: Gunnar V. Andrésson
Nokkrir þingmenn Framsóknar-
flokksins hafa flutt á þingi frumvarp
til laga til aö fyrirbyggja söluskatts-
álagningu á mjólkurvörur. Staðfestir
þetta aö greiöa hafi átt söluskatt af
kókómjólk, mango og jógasopa?
,,Mér finnst það ekki. Mjólkursam-
salan á ekki frumkvæðið að því aö
frumvarpið er flutt. En lögfræðingur
okkar skoöaöi þetta mál og komst aö
þeirri niðurstöðu aö það þyrfti
lagaheimild til aö beita þessari inn-
heimtu. Það er ekki gefið að þessar
vörur séu söluskattsskyldar.
En ég óttast aö þessir drykkir séu
það dýrir í framleiðslu aö þeir muni
ekki þola skattlagningu, hvorki sölu-
skatt né vörugjald, og þá ekki í sam-
keppni við aöra drykki, til dæmis
bragðbætt sykurvatn. Á floridana,
hreinum ávaxtasafa, höfum við borið
sömu gjöld og aðrir aöilar sem fram-
leiða sambærilega vöru. ”
En floridana er ódýrari en sam-
bærilegur ávaxtasafi á markaðnum,
hvers vegna?
„Það getur verið vegna hagstæðari
innkaupa á hráefni.”
Eru sömu pökkunarvélar notaðar
fyrir kókómjólk og ávaxtasafa?
„Já. Vélar, sem keyptar voru til að
pakka mjólkurvörum, eru mjög dýrar.
Markaöurinn hér stendur ekki undir
þeim vélakaupum, nema að vélarnar
séufullnýttar.”
Verðmyndun mjólkurvara hefur
verið umdeild og jafnvel gerð tor-
tryggileg. Er ástæða til tortryggni?
„Það er ekki alfarið okkar að svara
því. Okkar er að svara fyrir sölu- og
dreifingarkostnaðinn á okkar sölu-
svæði og mjólkurbúanna að svara fyrir
framleiðslukostnaðinn.
En í sambandi við verðmyndun á
sérvörum eins og þeim sem viö erum
að ræða um nú þá hefur þess verið gætt
þeirra eða dreifingu yfir á hinar hefð-
bundnu mjólkurvörur. Sérvörumar
bera þennan kostnaö. Eg fuilyrði að
þessségætt.
Eg vil líka taka fram að ef um of
mikinn kostnað við framleiðslu og
dreifingu sérvara hefur verið að ræða
höfum við verið að hlífa hefðbundnum
mjólkurvörum. Þegar og ef verðmynd-
un á mjókurvörum er vanreiknuð ger-
ist ekki nema eitt, það vantar upp á
skilaverð til framleiðenda.
Við framleiðslu á g-vörum, eins og
kókómjólk, mango og jóga, veröur að
hafa í huga aö umbúðir fyrir þessar
vömr og aörar g-vömr eru 85% dýrari
en umbúöir fyrir aðrar mjólkurvörar.
Vélaútbúnaður, sem Mjólkurbú Flóa-
manna hefur keypt til þessarar fram-
leiðslu, er í dag metinn á 28 milljónir
króna. Varan þarf aö fara í gegnum
hitameðhöndlun og öll meðferð er
miklu nákvæmari og tímafrekari og
rýrnunin er meiri. Og annað kemur til,
dreifingarkostnaðurinn er meiri á g-
vörum en öðrum mjólkurvörum og
þessar vömr eru seldar á sama verði
umalltland.
Við greiðum umboðsaðilum utan
okkar sölusvæðis 20 prósent fyrir dreif-
ingu vörunnar. Og smásöluálagning á
g-vörum er 20 prósent en 10 prósent á
öðrumvörum.”
I athugun, sem Hagvangur gerði
1981, kom í ljós að töluverður mis-
brestur er á verðmyndunarkerfi
mjólkurafurða og að nauðsynlegt væri
að taka þetta kerfi til endurskoðunar.
Er verðmyndunarkerfið gallað?
„Það er ugglaust rétt að verð-
myndunarkerfið mætti vera einhvem
veginn öðmvísi. Lögum samkvæmt
hefur sexmannanefndin undir höndum
verðlagningu á hefðbundnum mjólkur-
vörum, svo sem mjólk, rjóma, skyri og
ostum. Við gefum upp útreiknaðan
mjólkurvörur til nefndarinnar. Eg hef
ekki heyrt annað en að nefndin hafi
talið þá útreikninga fullnægjandi. Og
hvaö verðlagningu á sérvörunum
varðar gæti nefndin fengið þá útreikn-
inga mín vegna og ákvarðað verð á
þeim endanlega. Um hagnaðarmynd-
un hefur ekki verið að ræða á sérvör-
um.
Mjólkurbúin þurfa að skila til
mjólkurframleiðenda ákveðnu grund-
vallarverði. Til aö ná því verður fjár-
magn að koma frá söluverði varanna.
Vanreikningur leiðir til þess að það
vantar skilaverð til framleiðenda.
Verð til bænda var á siðasta ári tæp
65 prósent af söluverði sem telst mjög
gott miðað við nágrannalönd okkar.”
Nú er mjólkurverð hér hærra en í
Svíþjóð og Noregi, samkvæmt nýlegri
könnun. Þó eru sumar mjólkurvörur í
þessum löndum ekki niðurgreiddar og
bera söluskatt. Hver er skýringin?
„Gmndvallarverö hér til framleið-
enda er hátt miðað við þessi tvö lönd.
Þá geta einnig komið til alls konar
framleiðslustyrkir sem verður að taka
tillit til við s vona samanburð.”
Hvert er hlutverk verðmiölunar-
sjóðs?
„Verðmiölun mjólkur er til að jafna
aðstööumun á miili mjólkurbúa og
sölusvæða. Allir mjólkurneytendur
greiða í verðmiðlunarsjóð ákveðið
gjald af hverjum seldum mjólkurlítra.
Mjólkurbúin á okkar sölusvæði fá
aldrei neitt úr verðmiðlunarsjóði til að
ná upp skilaverði. Mjólkurbúin utan
okkar sölusvæðis eiga rétt á greiöslu
úr sjóðnum til að brúa bilið á milli
kostnaðar og skilaverðs. Það er svo
spuming hversu langt eigi að ganga í
verðmiðlun sem þessari. ”
Er sölusvæðaskipting nauðsynleg í
dag?
„Ef þaö kæmi í ljós aö það þjónaöi
íið-
enda betur aö nema lögin um sölu-
svæðaskiptinguna úr gildi mundi ég
alveg sætta mig við breytinguna.”
Til að fylla fjárlagagatið hefur verið
rætt um aö minnka niðurgreiðslur á
landbúnaðarafurðum. Hvaða mjólkur-
vömr þyldu síst niöurfellingu eða
minnkun niðurgreiðslna ?
„Þær myndu þola það misjafnlega,
smjörið síst. En þó að minnkaöar yrðu
aðeins niðurgreiðslur á nýmjólk er ég
ekki viss um að það myndi draga mjög
mikið úr nýmjólkursölunni. En auðvit-
aö ef niðurgreiöslum á mjólk yrði
alveg sleppt.”
Er Mjólkursamsalan ekki komin út
fyrir sitt starfssvið með rekstri
brauögerðar, ísgerðar og framleiðslu á
ávaxtasafa?
„Nei. Það segir í 3. gr. samþykktar
fyrir samsöluna að henni sé heimilt að
reka aðra starfsemi en að annast sölu
og dreifingu á mjólkurvörum ef sá
rekstur geti dregið úr rekstrarkostnaði
og verið til hagræðis fyrir mjólkur-
framleiðendur.
Eg gerði áðan grein fyrir hagræðing-
unni vegna framleiðslunnar á ávaxta-
safanum. Hvað brauðgerðina varðar
var hún stofnuð 1946 þegar ekki var
mikið framboð á brauöum og selt var
brauð í mjólkurbúðunum. Og í ísfram-
leiösluna notum við drjúgt af smjörfitu
sem annars væri flutt úr landi. Þessi
undirfyrirtæki ganga vel. Ef annaö
kæmi í ljós yrðu þau sjálfsagt lögð
niður.”
A nýafstöðnum aðalfundi Mjólkur-
samsölunnar kom fram að hagnaöur
fyrirtækisins hefði verið rúmar fjórar
milljónir á siðasta ári. Er það rétt?
„Það er ekki rétt eftir haft að
hagnaöurinn hafi verið yfir fjórar
milljónir, því miður. Rekstur undir-
fyrirtækjanna gekk vel á síðasta ári.
En hvaö mjólkurreksturinn varðar er
I ekki um annað að ræða en afskriftir og
síðan höfum við lagt hálft prósent í
byggingasjóð sem við höfum heimild
tÚ. Afgangurinnfertil bændanna.”
En nú standið þið í byggingarfram-
kvæmdum. Þegar hefur 110 milljónum
verið varið í mjólkurstöðina við Bitru-
háls. Hvernig fjármagnið þið bygging-
una sem á að kosta 420 milljónir?
„Við notum afskriftir og bygginga-
sjóðinn til að f jármagna framkvæmd-
imar. Hagnaði af undirfyrirtækjum
hefur einnig verið varið til nýbygg-
ingarinnar. Við höfum selt fasteignir,
til dæmis mjólkurbúðimar þegar þeim
var lokað. Núverandi byggingar sam-
sölunnar, aö brunabótamati upp á 210
milljónir króna, verða seldar. Svo
verðum við aö fara lánaleiöina eins og
aðrir húsbyggjendur. Það er í bígerð
að taka erlend lán vegna vélakaupa.”
Er nýja mjólkurstöðin nauðsynleg?
„ Já, hún er nauðsynleg. Það er engin
spuming. Þegar þessi stöð var byggð
árið 1949 vom framleiddar hér tólf
tegundir. I dag em þær um eitt
hundrað. Þá þjónuðum við um sextíu
þúsund manna markaði en í dag rúm-
lega eitt hundrað og fimmtíu þúsund-
um manna. Og í sumum tilfellum
þjónum við öllu landinu.”
Það hafa verið uppi raddir um það
að nýja mjólkurstöðin komi til með að
draga úr framleiðslu annarra mjólkur-
búa á sölusvæðinu, til dæmis á
Selfossi?
„Þær raddir heyrast ekki lengur.
Nýja mjólkurstöðin er hönnuð fyrir þá
starfsemi sem fram fer í dag hér. Allt
tal um að verið sé að reisa vinnslusali
fyrir aöra starfsemi á því ekki við rök
aðstyðjast.”
Ertu flokksbundinn í' einhverjum
stjórnmálaflokki?
„Nei. Eg tel að það fari ekki saman
viðmitt starf hér.”
Ertu kerfiskarl?
- .„-Nei.”----------