Dagblaðið Vísir - DV - 27.04.1984, Síða 10

Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
DV. FOSTUDAGUH 27. APÍtIL/1984.
Umsjón: Gunnlaugur A. Jónsson
„Brjáluöu” mæöurnaráPlaza de Mayo halda áfram mótmælum:
Morðingjamir f rá herfor-
ingjatímanum enn frjálsir
—Seintgenguraö koma lögumyfírþá sem bera ábyrgöina á ógnaröldinni íArgentínu
„Brjáluöu mæðurnar” heims-
þekktu á Plaza de Mayo í Buenos
Aires halda áfram mótmælum sínum
þar á hverjum fimmtudegi. Þeir sem
töldu aö þær myndu hætta þögulum
mótmælum þar þegar lýöræðiö
kæmist á í Argentínu hafa haft á
rönguaðstanda.
Kröfur mæöranna nú eru hinar
sömu og þegar þær hófu mótmæli sín
nokkra fimmtudaga áriö 1977 fyrir
framan bleika ríkisstjómarhöllina.
„Hvað varð um börnin
okkar?"
„Viö viljum fá aö vita hvað varö
um týndu börnin okkar,” segir Hebe
de Bonafini, formaður samtaka
mæöranna.
Mæöurnar krefjast einnig að allir
sem stóöu aö ofsóknunum, pynting-
unum og morðunum á tímum harö-
stjómar herforingjanna veröi leiddir
fyrir rétt.
Mæðumar eru óánægöar meö
hversu hægt miðar undir stjóm Raul
Alfonsin, hins lýðræöiskjörna forseta
landsins.
„Hvernig stendur á því aö glæpa-
menn einræöisstjómarinnar ganga
lausir ennþá, fjórum mánuöum eftir
að lýöræöi komst á?” spyr Hebe de
Bonafini. Skýring hennar er sú aö
kúgunarkerfiö sé enn við lýöi undir
sauöargæra lýöræöisins.
Seinvirkt réttarfar
Ymsar aörar mannréttinda-
hreyfingar í Argentínu em ekki eins
haröar í gagnrýni sinni á núverandi
valdhafa og mæöumar og telja þær
of ósveigjanlegar. Allar eru
hreyfingamar þó sammála um aö
réttarfarið í landinu er allt of sein-
virkt og þær gagnrýna allar Raul
Alfonsin fyrir aö hafa látiö dómstóli
Fjórir mánuöir eru nú liðnir frá því að lýðræði komst á í Argeniínu en mæðuraar á Plaza de Mayo í Buenos Aires
halda mótmælum sínum áfram þrátt fyrir þaö og kref jast þess að fá vitneskju um hvað orðið hafi um böra þeirra.
hersins eftir að dæma. Á þann hátt
vildi forsetinn gefa hernum sjálfum
tækifæri til aö koma á reglu og rétt-
læti í sínum rööum og komast þar
með hjá auknum klofningi og
hefndum.
„En þaö eru ekki margir sem
treysta því aö herinn hafi áhuga á
réttlæti. Auk þess teljum við að þaö
sé andstætt stjómarskránni aö þeir
séu dæmdir af eigin dómstóli.” Þaö
segir Emilio Mignone, einn þekktasti
Sænska stúlkan Dagmar Hagelin. Hún er ein hinna „horfnu”. Mál hennar
hefur vakið mikla athygli ekki síst fyrir þá sök hversu einarðlega faðir hennar
hefur gengið fram í að afla upplýsinga um örlög hennar. Hann hefur nú sest að
í Argentínu tii að auðvelda sér baráttuna fyrir því að uppiýst verði hvað varö
um dóttur hans og að þeir sem bera ábyrgð á hvarfi hennar verði leiddir fyrir
rétt.
mannréttindalögfræðingur í Argen-
tínu.
Aifonsin er of linurl
„Raul Alfonsin er allt of linur,”
segir Emilio Mignone. „Það þýðir
ekki gegn hermönnum sem skilja
ekkert nema hörku. 153 ár höfum viö
búið við síendurtekin afskipti hersins
af stjóm landsins. Ef viö dæmum
ekki liösforingjana fyrir brot þeirra
núna þá fáum viö aldrei frið og ró í
Argentínu og þá er hætta á aö herinn
náivöldumá ný.
Herinn í Argentínu álítur sig
hafinn upp yfir almenning. Hann er
sérréttindahópur í hersamfélagi.
Nokkum veginn eins og aöallinn í
Evrópuá 16. öld.
Þetta hefur gengiö svo langt aö
fólk lítur á þaö sem eðlilegan hlut og
lætur forréttindi hersins sig engu
varöa,” segir Mignone lögfræðingur.
Alfonsin forseti lét þaö veröa eitt
sitt fyrsta verk eftir aö hann tók við
völdum í desember síöastliðnum að
lýsa því yfir aö herstjórnimar þrjár
sem fóru meö völdin í Argentínu á ár-
unum 1976 tii 1982 yröu leiddar fyrir
rétt. Þarna er um aö ræöa níu hers-
höföingja og aðmírála. Þrír þeirra
eru fýrrverandi forsetar: Jorge
Videla, Roberto Videla og Leopoldo
Galtieri.
Herforingjarnir ganga enn
lausir
Réttarfarsleg rannsókn er hafin í
málum þeirra í þeim herdómstóli
sem kallaður er Æðsta herráöiö. En
fyrrverandi forsetarnir þrír ganga
enn lausir. Aöeins einn af níu með-
limum herstjórnanna hefur veriö
fangelsaður, þ.e. Emilio Massera,
fy rrum yf irmaöur sjóhersins.
Massera var handtekinn af
almennum dómstóli. Þannig var því
einnig variö meö Reynaldo Brig-
none, síöasta forseta herstjórnanna.
Aðeins tveir háttsettir
liösforingjar hafa veriö handteknir
af herdómstólnum samkvæmt
skipun Alfonsin forseta: Ramon
Camps, fyrrum lögreglustjóri í
Buenos Aires, og Ruben Chamo, for-
stööumaður tækniskóla s jóhersins.
Ramon Camps var handtekinn
eftir að hann haföi viðurkennt í
blaðaviðtali að hann bæri ábyrgö á
að meira en fimm þúsund manns
voru tekin af lífi í „óhreina stríðinu”
á siöasta áratug.
Sænsk stúlka í hópi hinna
týndu
Chamorro aðmíráll ber ábyrgöina
á morðum og pyntingum sem áttu
sér staö innan veggja skóla sjóhers-
ins þar sem sænska stúlkan Dagmar
Hagelin var fangelsuö í hópi fimm
þúsund annarra.
Hún er í hópi hinna „týndu” og
hefur mál hennar vakið mikla
athygii, ekki síst fyrir þá sök hversu
einarðlega Ragnar faöir hennar
hefur gengið fram í því aö fá vitn-
eskju um örlög hennar. Ragnar
Hagelin er nú búsettur í Buenos
Aires og hann segist gera sér vonir
um að handtaka Chamorro muni
leiöa til þess aö hann fái loks
vitneskju um hvaö varö um Dagmar
dóttur hans eftir aö henni var rænt
fyrir rúmum sjö áram.
En réttarfarið er seinvirkt. Ennþá
hefur enginn þeirra sem bera ábyrgð
á ógnaröldinni hlotið dóm. Margir
liösforingjar hafa neitað aö bera
vitni fyrir dómstólum og borið því
við aö þeir vilji ekki afhjúpa
„hemaöarleyndarmál”. Meira en
hundraö pólitískir fangar frá tímum
einræðisstjómanna sitja enn í fang-
elsum.
Vitnisburðir streyma inn
Samtímis streyma inn nýir vitnis-
buröir um ofbeldiö á síöasta áratug.
Nefnd sú sem núverandi rikisstjórn
setti á stofn til aö rannsaka mál
„horfinna” manna hefur fengiö í
hendur ákærur í meira en þúsund
nýjum málum sem mannréttinda-
hreyfingarnar þekktu ekki til.
Talsmaður nefndarinnar segir aö
vitnisburöir um kringum fjögur
þúsund „horfna” hafi borist henni.
Hann viöurkennir aö þaö gæti bent til
þess aö sú tala sem mannréttinda-
hreyfingamar hafa talað um í þessu
sambandi, þ.e. allt aö 30 þúsund
„horfnir”, sé ýkt.
Nefndin hefur engin völd
Nefndin hefur engin lagaleg völd.
Hún getur ekki þvingað neinn til aö
bera vitni eöa láta af hendi skjöl. I
lok júní mun nefndin — þar sem hinn
heimskunni rithöfundur Emesto
Sabato er formaöur — skila skýrsiu
sinni til forsetans.
„Við höfum ekkert á móti nefnd-
inni. Þeir sem þar sitja eru heiðar-
legt fólk. En við hefðum fremur
viljaö nefnd er kosin hefði veriö af
þinginu og hefði völd,” segir mann-
réttindalögfræöingurinn Emilio
Mignone.
„En Raul Alfonsin vildi þaö ekki,”
bætir Mignone viö. „Þess vegna
teljum viö aö þaö sé munur á orðum
hans og geröum. Ef þetta heldur
áfram svona hljóta íbúar landsins aö
missa viröinguna fyrir
ríkisstjórninni.”
Mignone gagnrýnir einnig herdóm-
stólinn fyrir hversu starf hans gangi
seint. ,,Aukþess hefur honum ekki
tekist á fjórum mánuöum aö fá fram
vitni í málum meira en 250 horfinna
manna. Þaö sýnir að fólk treystir
herdómstólnum ekki og telur þaö
ekki ómaksins vert aö fara þangað.
Þaö er líka ómögulegt og fáránlegt
aö öll mál er varöa ofbeldi hersins
skuli tekin tii meöferöar hjá einum
og sama dómstólnum. Ruglingurinn
er mikill í réttarkerfinu,” segir
Mignone ennfremur.
Enn er eftir aö s já hvort einhver jir
dómar veröa felldir og hverjir þá
muni veröa dæmdir.
I augum flestra Argentínumanna
er þetta þó ekki aöalvandamáliö.
Erfiöleikarnir og ringulreiöin í efna-
hagsmálum þjóðarinnar snertir
iangtum fleiri. Og talsmaður mann-
réttindahreyfinganna verður aö
viðurkenna að áhuginn á hugöar-
efnum þeirra hefur minnkaö.
að koma lögum yfir þá sem sekir eru um morð, mannrán og pyntingar frá því
á ógnaröld herforingjanna.