Dagblaðið Vísir - DV - 04.07.1985, Blaðsíða 12

12
DV. FIMMTUD AGUR 4. JOLl 1985.
Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIOLUN HF.
Stjórnarformaðurog títgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriogtítgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTÍÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS H ARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
I Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 684611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022,
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ SÍOUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.
Áskriftarverð á mánuði 360 kr. Verö í lausasölu 35 kr.
Helgarblaö40kr.
Lok gíslamálsins
Lýðræðisþjóðir verða að taka höndum saman til að
stemma stigu við uppgangi hermdarverkamanna. Gísla-
málið minnir okkur á það. Fámennir hópar hermdar-
verkamanna gera æ meiri usla í borgum Evrópu. Ýmsar
þjóðir hafa til þessa ekki sinnt þeim málum sem skyldi.
Væntanlega verður breyting þar á. Flugræningjar láta til
sín taka, bæði einir sér og félagar í flokkum hryðjuverka-
manna. Án efa duga ekki þær aðferðir, sem stjómvöld
hafa beitt til þessa. Þegar látið er undan kröfum flugræn-
ingja, komast aðrir á bragðið. Mannslífin eru dýrmæt.
Því hefur gjaman verið farin sú leið til að bjarga tugum
saklauss fólks í höndum flugræningja að verða við sum-
um kröfum ræningjanna. Sálufélagar þeirra hafa verið
látnir lausir úr fangelsum. En til hvers er þetta? Til þess
eins, að brátt fara aðrir ræningjar af stað og ganga á lag-
ið. Þótt illt sé til að vita, stoðar ekki annað en að hafna
kröfum allra flugræningja. Þetta mun kosta einhver
mannslíf, en ekki mikið miðað við það, sem á eftir fer, ef
látið er undan kröfum slíkra bófa.
Hermdarverkamenn eru á kreiki víða um heim. Þeir
eiga það sameiginlegt að beita fyrir sig saklausu fólki.
Annað veifið næst nokkur árangur í baráttunni við þessa
hópa, svo sem í Vestur-Þýzkalandi eða á Italíu, en brátt
eru aðrir komnir af stað. Hvað sem gert verður, mim
starfsemi slíkra hópa verða eitt einkenni áratugarins.
Flugræningjar shíta múhameðstrúarmanna héldu um
fjörutíu manns í gíslingu eftir flugrán, sem lauk nú í vik-
unni. Eitt hundrað fimmtíu og þrír voru í flugvélinni, sem
ræningjarnir tóku. Flestum var sleppt smám saman,
sumpart af því að orðið var við kröfum flugræningjanna.
Ræningjarnir myrtu einn mann en héldu hinum fjörutíu
eftir í nær þrjár vikur. Ræningjarnir nutu stuðnings hátt-
settra shíta í Beirút. Aðalkrafa þeirra var, að sleppt yrði
um sjö hundruðum shíta, sem Israelsmenn héldu föngn-
um.
Viö vitum, að Israelsmenn fóru með ofbeldi á hendur
Líbanon. Ekki er unnt að styðja yfirgang Israelsmanna,
sem skáka í því skjólinu, að þeir eru sterkasti aðilinn á
þeim slóðum. Vissulega eiga til dæmis Palestínumenn
um sárt að binda. Þeir voru á sínum tíma hraktir úr
heimkynnum sínum. Israelsmenn gerðu innrás í Líbanon,
en eru nú væntanlega að hverfa þaðan. Við höfum til-
hneigingu til að hafa samúð með Israelsmönnum. En við
megum ekki láta glepjast til að styðja þá í röngum mál-
um. Arabar eiga vissulega harma að hefna, þar sem Isra-
elsmenn eru. Israelsmönnum ber að láta shítana lausa.
En það réttlætir á engan hátt hermdarverk flugræningj-
anna gagnvart saklausu fólki.
Reagan Bandaríkjaforseti stóð lengi fastur fyrir í gísla-
málinu. Hann kvaðst í engu mimdu verða við kröfum flug-
ræningjanna, þótt líf tuga Bandaríkjamanna væru í
hættu. Þessi afstaöa mæltist allvel fyrir í Bandaríkjun-
um. Skoðanakannanir þar sýndu, að meirihlutinn studdi
þessa afstöðu forsetans.
Gíslamir eru nú frjálsir. Að líkindum eru Israelsmenn
að sleppa shítunum sjö hundruð, enda sögðust þeir hefðu
gert það hvort eð er. Spumingin, sem enn er ósvarað, er
sú, hvort einhverjir samningar hafi rétt einu sinni verið
gerðir við flugræningjana um þessi skipti. Samningar við
flugræningjana mundu vera af hinu illa. Vissulega hefur
hinum saklausu flugfarþegum og áhöfn verið sleppt. En
hermdarverkamenn mega ekki fagna sigri.
Haukur Helgason.
DV
„Getur það verifl afl grunnekólalögin sem slik hafi verifl mistök, efla afl embœttismönnum jafnt sem
skólamönnum hafi mistekist afl framfylgja þeim?"
Misheppnað
skólakerfi?
Um fátt hefur verið meira rætt
undanfarið en þá nýbreytni að settur
skuli á stofn einkaskóli fyrir nem-
endur grunnskólastigs í Reykjavík,
þar sem foreldrar eiga aö reiöa fram
á f jóröa þúsund krónur á mánuöi til*
þess aö böm þeirra séu í „skemmti-
legum” skóla og ekki innan um
hvaöa börn sem er.
Sitt sýnist hverjum um þessa
ákvöröun og eins og lesendum er
sjálfsagt þegar orðiö ljóst af tóninum
í inngangslínum mínum fer því f jarri
að ég sé hrifinn af henni. Þar kemur
margt til. Hins vegar finnst mér aö í
hatrammri andstööu við þessa ný-
breytni hafi margir kosiö aö reyna
lítiö til þess að finna hinar raunveru-
legu ástæður til þess að hún er orðin
að áþreifanlegum veruleika. Eg held
að mikið liggi viö aö viö finnum þess-
ar ástæöur, hvaö sem verður um þá
tilraun sem gera á við Tjömina í vet-
ur.
Hið gullna
jafnrétti
Jafnrétti allra til náms hefur veriö
grundvallarstefna okkar í mennta-
málum allt frá því hið íslenska skóla-
kerfi fór aö taka á sig nútímamynd.
Frá því jafnrétti hefur enginn viljað
hvika í orði. I raun hefur þaö jafn-
rétti þó aldrei náð lengra en til skóla-
skyldunnar á borði, því efni og aö-
stæður hafa jafnan ráðiö miklu um
möguleika til framhaldsnáms. A því
sviði hafa verið og eru starfræktir
skólar sem taka nokkurt gjald af
nemendum sínum, en þó hefur mestu
ráðið að námskostnaður vegna fjar-
veru frá heimilum hefur jafnan verið
mikiil fyrir stóran hluta nemenda á
framhaldsskólastigi. Enda þótt smá-
ir skólar hafi verið starfræktir á
skólaskyldustigi þar sem greitt var
lágt gjald fýrir skólavist hefur sú
stefna samt náö viöurkenningu að
skólaskyldustig skuli jafnkostnaðar-
samt fyrir alla, „ókeypis” í þeim
skilningi að kostnaður er greiddur úr
sameiginlegum sjóöum.
Frá þeirri stefnu hefur nú opinber-
lega verið vikið. Því er ég andvígur,
fyrst og fremst vegna þess að úr því
að íslenska ríkiö skyldar þegna sína
til þess aö sitja á skólabekk ákveðinn
(og umdeilanlegan) árafjölda og
stunda þar ákveðið (og umdeilan-
legt) nám, þá á það aö hundskast til
að sjá um að sómasamlega sé að
nemendum búið og þeim séð fyrir
eins góöu námsefni og námsaðstöðu
og kosturerá.
Hvers vegna?
En hvers vegna þetta afturhvarf
nú? Því er haldiö á lofti af andstæð-
ingum nýbreytninnar að ástæðan sé
sú að á valdastóli sitji íhaldsmennta-
málaráðherra, sem sé með glýju
frjálshyggjunnar í augum og vilji
ofurselja menntakerfið gróðapung-
um. Við þetta sjónarmið vil ég
staldra, því ég held að það sé miklu
hættulegra en afturhvarfið frá jafn-
réttinu í þessum tiltekna einkaskóla,
þegar til lengdar lætur.
Kjallari
á fimmtudegi
MAGNÚS
BJARNFREÐSSON
Vist er menntamálaráðherrann
hægri sinnaöur og hallari undir
frjálshyggjuna en fyrirrennarar
hennar. En þaö eitt skýrir alls ekki
þaö sem nú er aö gerast.
Eg þori að fullyrða að fyrir áratug
eöa svo heföi þaö veriö óhugsandi aö
slík tilraun hefði verið gerö. Þótt nú-
verandi menntamálaráðherra hefði
til dæmis setið í ríkisstjórn Geirs
Hallgrímssonar árið 1975 hefði hún
ekki leyft þennan skóla og jafnvel
þótt það heföi flögrað að henni heföi
hann ekki átt sér viðreisnar von, fólk
hefði risið upp gegn honum.
Hvað hefur þá gerst í millitíðinni?
Getur verið aö orsakanna sé fyrst og
fremst aö leita í skólakerfinu sjálfu?
Getur það verið að grunnskólalögin
sem slík hafi veriö mistök eða að
embættismönnum jafnt sem skóla-
mönnum hafi mistekist að fram-
fylgja jjeim? Þaö skyldi þó aldrei
vera. Eða hvers vegna skyldi fólk
hópum saman reyna að koma böm-
um sínum gegn háu gjaldi í hinn nýja
einkaskóla strax eftir fyrstu kynn-
ingu hans, þegar ekkert liggur fyrir
um hann annað en hann á að vera
„skemmtilegur” skóli, enginn veit
hverjir kenna þar eöa hvemig
kennslu verður háttað?
Misheppnuð
tilraunastarfsemi?
Getur það verið aö framkvæmd
hinna nýju grunnskólalaga hafi
meira og minna verið misheppnuð
tilraunastarfsemi? Menn tala um aö
hin nýja tilraun við Tjömina kunni
að verða dýrkeypt nemendum. Satt
er það. En ég þekki vel til nemanda,
sem lenti í því ár eftir ár, megniö af
sinni grunnskólagöngu, að sífellt var
veriö að gera tilraunir á árgangi
hans. Ef þaö var ekki mengjakjaft-
æðið þá var þaö eitthvað annað.
Flestar þessar tilraunir misheppnuð-
ust, og ef hann og jafnaldrar hans
biðu ekki tjón á sálu sinni við skóla-
gönguna þá var það þrátt fyrir skóla-
kerfið en ekki vegna þess.
Þá er einnig víst að baráttuaðferð-
ir kennara í kjaramálum síöustu ár-
in eiga sinn þátt í óánægju margra
með skólana. Eg hefi marglýst yfir
þeirri skoöun minni að fáránlegt sé
hve lágt uppeldis- og menntastörf
eru metin í því þjóðfélagi sem á
næstu árum heitir upplýsingaþjóðfé-
lag. En því miður hafa kennarar ekki
alltaf sést fyrir í baráttu sinni. Þegar
þeir hafa fariö aö neyða nemendur
og foreldra til þess að taka þátt í bar-
áttunni hefur mörgum þótt nóg kom-
ið, enda þótt þeir hafi ekki þorað að
mögla. Þeir þykjast óhultari í einka-
skóla.
Og hiö þunglamalega skólakerfi
embættismannanna og kerfisklifrar-
anna hefur ekki brugöist við nýjum
tímum sem skyldi. Skólamenn hafa
verið of önnum kafnir við naflaskoð-
un og að likja eftir afdönkuðu skand-
inavísku skólakerfi í stað þess að
leita fremur fyrirmynda þar sem
nýir straumar blása í Vestur-Evr-
ópu. Þeir virðast skelfingu lostnir yf-
ir nýrri tækni í kennslu og boðmiðl-
un. Hin nýja tækni virðist ekki ætla
að komast inn í menntakerfið hér
fyrr en margir árgangar hafa notið
hennar á heimilum og úti í atvinnu-
líf inu. Kannski einkaskóla þurfi til að
gera námið skemmtilegt og taka í
notkun þá tækni sem heillar hina
uppvaxandi kynslóð?
Númá ekki taka orð mín svo að ég
vilji alhæfa um þessi mál. Vissulega
hafa einstakir skólar og skólamenn
staðið sig misjafnlega, sumir mjög
vel. Þannig verður það líka alltaf,
hvort sem einkaskólar verða við lýði
eða ekki. En við megum ekki enda-
laust stinga höfðinu í sandinn ef við
víljum leita orsakanna til þess £ð um
sinn að minnsta kosti hefur verið
horfiö frá jafnrétti í skólamálum. Og
hvort sem frá því verður horfið var-
anlega eða ekki þá verðum við að
vera gagnrýnari en hingað til á stefn-
ur í skólamálum, það skuldum við
uppvaxandi æsku landsins.
Magnús Bjarnfreðsson.
A „Skolamenn hafa verið of önnum
kafnir við naflaskoðun og að líkja
eftir afdönkuðu skandinavísku skóla-
kerfi í stað þess að leita fremur fyrir-
mynda þar sem nýir straumar blása í
Vestur-Evrópu.”