Dagblaðið Vísir - DV - 24.06.1986, Blaðsíða 12

12
DV. ÞRIÐJUDAGUR 24. JÚNÍ 1986.
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aöstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÖSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALLSTEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur. auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLT111, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- ogplötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLT111
Prentun: ARVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 450 kr.
Verð I lausasölu virka daga 45 kr. - Helgarblað 50 kr.
Hin hraða leið til heljar
Ríkisstjórn hvítra manna í Suður-Afríku er farin á
taugum. Hún sigar stjórnlausri lögreglu á svart fólk,
lokar það inni hundruðum saman og setur bann á frétta-
flutning hvítra blaðamanna í landinu. Hún flýtir
óhjákvæmilegri valdatöku svarta meirihlutans.
Atburðarásin í Suður-Afríku hefur verið nákvæmlega
eins og spáð var í leiðara þessa blaðs fyrir rúmlega
hálfu ári. Hvíti minnihlutinn í Suður-Afríku er ófær
um að sjá, að boðskapur er letraður á vegginn. Ríkis-
stjórnin hagar sér eins og sært og tryllt villidýr.
Hinn óttaslegni forseti Suður-Afríku er drýgindaleg-
ur og segist sýna heiminum, að hvítu mennirnir þar í
landi séu engir aumingjar. Röksemdafærsla af því tagi
ber dauðann í sér, því að önnur atriði ráða framtíð
hvítra manna í þessu volaða landi.
Til eru hvítir menn í Suður-Afríku, sem skilja, að
hinn fjölmenni svarti meirihluti hlýtur að taka völdin
í landinu með góðu eða illu. Þeir eru þó fáir og áhrifa-
lausir með öllu. Botha forseti hefur meiri vanda af
fasistum í hópi stjórnarandstæðinga.
Blóðbaðið í Suður-Afríku hefur til þessa eingöngu
kostað svarta menn lífið. Fyrr eða síðar kemur að því,
að þeir grípa til vopna og færa hryðjuverkin inn í
hverfi hvítra manna. Borgarastyrjöldin getur hæglega
endað með, að hvítu fólki verði útrýmt í landinu.
Stefna ríkisstjórnar hvítra manna leiðir eindregið til
þeirrar niðurstöðu. Stjórnin tekur ekki mark á neinum
góðum ráðum. Hún hefur gróflega hunzað tilraunir
ráðamanna brezka samveldisins til að koma á samtali
milli hvítra og svartra manna í Suður-Afríku.
Um þessar mundir líta Thatcher, forsætisráðherra
Bretlands, og Reagan, forseti Bandaríkjamanna, út eins
og kjánar, sem skilja ekki lögmál lífsins. Tilraunir
þeirra til að styðja ríkjandi ástand í Suður-Afríku eru
örugglega dæmdar til að mistakast með öllu.
Að vísu skiptir litlu, hvort vestrænar þjóðir setja
Suður-Afríku í algert viðskiptabann eða halda áfram
hinu hálfgerða banni, sem gilt hefur um nokkurt skeið.
Örlög fólks í Suður-Afríku ráðast ekki af ákvörðunum,
sem teknar eru í útlöndum. Þau ráðast heima.
Efnahagur Suður-Afríku stendur og fellur með sex
milljónum svartra verkamanna. Þeir ákváðu um daginn
að sitja heima til að minnast þess, að tíu ár eru liðin
frá hryðjuverki ríkisstjórnarinnar í Soweto. Það verður
ekki síðasta atlaga þeirra að efnahagskerfinu.
Fráleitt er, að öflugustu ríki Vesturlanda óhreinki
sig á stuðningi við hina trylltu ógnarstjórn hvítra
manna í Suður-Afríku. Framkoma Thatchers og Reag-
ans hjálpar ekki hvítu fólki í Suður-Afríku. Hún skaðar
málstað Vesturlanda, þegar hinir svörtu taka völdin.
Sigraðar eru kenningar úm, að Vesturlönd verði að
halda stjómmála- og viðskiptatengslum við Suður-
Afríku til að sefa hvíta minnihlutann og ná fram
umbótum. Hvíti minnihlutinn tekur ekki mark á slíku
og stefnir óafvitandi að blóðugum úrslitum.
Hörmulegt er að horfa á þessa atburðarás. í Suður-
Afríku er skynsemin á undanhaldi. Áhrif hvítra fasista
fara vaxandi og sáttasinnar sæta aðkasti sem ræflar
og föðurlandssvikarar. Þetta er atburðarás, sem stefnir
eindregið að tortímingu ríkjandi valdakerfis.
Verst er, að ekkert er hægt að gera. Viðskiptaþving-
anir skipta engu. Við verðum að sætta okkur við að
vera aðeins áhorfendur að hinum hrikalega harmleik.
Jónas Kristjánsson

.Ríkisstofnunin Náttúruvemdarráð myndi gjama vilja ráða miklu um óbyggðaterðir
Njótum lands-
ins saman
Umgengni við landið.
í fyrri greinum mínum fyallaði ég
einkum um hversu ólíkir hagsmunir
eru ó ferðinni, hvað snertir um-
géngni við landið og var þá einkum
rætt um óbyggðir. Minnst var á
hversu erfitt væri fyrir venjulega
ferðamenn að vita hver ætti landið.
Hver á að eiga landið?
Það er mín skoðun að harla litlu
máli skipti hver á hvað ef hægt er
að tryggja fólki þann afnotarétt sem
það þarf ó að halda og hef ég í þess-
um greinum einkum haft í huga
þarfir þéttbýlisbúa.
Á sl. hálfum öðrum áratug hafa
komið fram margar tillögur og frum-
vörp á Alþingi um eignarrétt á landi.
í frumvarpi fró Alþýðuflokknum á
Alþingi 1976 var lagt til að allar
óbyggðir og afréttir yrðu ríkiseign.
Sama ár lögðu nokkrir þingmenn
Alþýðubandalagsins til að við 67.
grein stjómarskrárinnar bættust
greinar þar sem m.a. var lagt til að
„Öll verðmæti í sjó og á sjávarbotni
innan efnahagslögsögu, svo og al-
menningar, afréttir og önnur óbyggð
lönd utan heimalanda, [skuli] teljast
sameign allrar þjóðarinnar, einnig
námur í jörðu, orka í rennandi vatni
og jarðhiti neðan við 100 metra
dýpi“ (leturbreyting mín, tekið úr
bók Gunnars F. Guðmundssonar,
Eignarhald á afréttum og almenn-
ingum).
Eg get heils hugar tekið undir
Ingólfur Á.
Jóhannesson
landvöröur í Skaftafelli
hugmyndina um þjóðareign en vara
aftur á móti sterklega við ríkiseign.
Ég geri greinarmun á ríkiseign og
þjóðareign þótt ríkisstjómin sé talin
stjóma í umboði þjóðarinnar skv.
leikreglum þess þjóðskipulags sem
ríkir hér á landi.
Hins vegar verður Alþingi að hlut-
ast til um að samdar verði reglur
þar sem reynt verði að samrýma þau
sjónarmið um notkun sem reifuð
vom í fyrri greinum. Hafa þarf í
huga að sem minnst verði gengið á
fom réttindi en náttúrufriðun og
hvers konar umgengni tryggð sem
frekast má verða. Slíkar reglur þarf
að prófa rækilega áður en þær verða
lögfestar eða einum aðila falin umsjá
þjóðareignarinnar.
Óbyggðanefnd
Ég býst við að margir myndu telja
sig kallaða til að stjóma óbyggðun-
um. Ríkisstofnunin Náttúruvemdar-
ráð myndi gjama vilja ráða miklu
um óbyggðaferðir og er að mínu
mati best treystandi til þess af þeim
aðilum sem til em í landinu. Að
auki hefur róðið lagaskyldur í þess-
um efnum, svo sem að setja reglur
um akstur. 1 náttúmvemdarlögum
em líka ákvæði um rétt almennings
til að umgangast landið.
Ég tel þó farsælla að beint lýðræði
allra notenda sé viðhafl; tilnefridir
verði fulltrúar af bændasamtökum,
ökumönnum, nóttúrufriðunarsinn-
um, skotveiðimönnum, ferðafélögum
og þar fram eftir götunum. Þessir
fulltrúar myndi óbyggðanefnd og
geti hvaða félagsskapur sem
minnstu hagsmuna á að gæta fengið
aðgang að henni.
Eg hugsa mér að ríkissjóður greiði
kostnað af starfi þessarar nefndar
enda er það hlutverk hans að veija
skatttekjunum til hagsbóta fyrir
þjóðina.
Gagnkvæmt traust
Eitt brýnasta viðfangsefiiið í þessu
sambandi er að eyða tortryggni milli
hagsmunaaðila og tel ég slíka
„óháða“ nefhd mun betur til þess
fallna en Náttúruvemdarróð sem fer
með vissa hagsmuni.
E.t.v. yrði þessi nefnd bara silki-
húfa. En tortryggnin er til og henni
þarf að eyða. Það dugar ekki að for-
dæma rjúpnaskyttur fyrir að drepa
fallegan fugl eða vera gáttaður á
heimskulegu fjallaklifri svo að ég
nefiii það sem ég get síst hugsað mér
að gera. Gagnkvæmt traust og til-
litssemi við landið og aðra notendur
á að vera fyrsta boðorð allra.
„Á sl. hálfum öðrum áratug hafa komið
fram margar tillögur og frumvörp á Al-
þingi um eignarrétt á landi.“