Dagblaðið Vísir - DV - 28.03.1987, Side 7

LAUGARDAGUR 28. MARS 1987.
Umsjón:
J. Ingimar
Hansson
Er hætta á að kýmar „hverfi“
og mjólkurvélar „komi í staðinn“?
Róbótar við
mjólkun kúa
Vísindamenn í nokkrum löndum,
þ.á m. Hollandi, Bandaríkjunum,
Japan og Nýja-Sjálandi, vinna nú
hörðum höndum að því að auka sjálf-
virkni í húsdýrahaldi. M.a. er sjálf-
virk fóðrun nú þegar notuð í mörgum
löndum. Hætt er við að kunnátta í
tölvufræðum verði meginatriði í
ráðningu kúahirða í framtíðinni.
Hópur vísindamanna í Hollandi
hefur lýst því yfir að róbóti til að
mjólka kýr verði kominn á markað-
inn árið 1990. Tilraunir þeirra hafa
sýnt að í kú, sem mjólkuð er 6 sinnum
á dag, aukist mjólkurframleiðslan
um ca 35%. Þetta er unnt að gera
með tilkomu róbóta.
Að lokum má geta þess að á Nýja-
Sjálandi hafa menn þegar gert til-
raunir með að rýja fé með róbótum.
Sjálfvirk verksmiðja og jafnvel
sjálfvirk skrifstofa hafa verið mjög
til umræðu síðastliðin ár. Nú, þegar
vísindamenn eru farnir að velta fyrir
sér eins kónar sjálfvirkri umönnun
húsdýra, eins og t.d. kúa og svína,
er málið komið á viðkvæmara stig.
Bæði er þá til umræðu að vélar ann-
ist dýrin að langmestu leyti í stað
manna og að sú „umönnun" verði
að mestu leyti við það miðuð að fá
mestu mögulega „framleiðslu“ hjá
dýrunum.
Þetta hefur kallað á þau viðbrögð
að eftir kannski 25 ár verði t.d. ekki
lengur til neinar mjólkurkýr heldur
einungis mjólkur„vélar“. Þær verða
að vísu venjulegar kýr eins og við
þekkjum þær ennþá. Undir húðinni
verði þær hins vegar þaktar mæli-
tækjum sem saman tengjast sendi-
stöð sem einnig verði að finna undir
húðinni. Hún verði í sambandi við
tölvu sem staðsett verði í fjósinu og
gefi allar upplýsingar um ástand
„mjólkurvélarinnar", svo sem púls,
blóðþrýsting, líkamshita, innihald
mikilvægra efna í blóðinu og ýmis-
legt um hegðunina sem m.a. á að
gefa til kynna hvort „vélin beiðir“,
hvort hún sé að fá júgurbólgu o.s.
frv. Tölvan er auk þess mötuð á
upplýsingum um magn mjólkur sem
„vélin" gefur af sér, hita mjólkurinn-
ar og jafnvel nánari samsetningu
hennar. Þar að auki er þyngd „vélar-
innar“ mæld á viðkomandi degi.
Samkvæmt ofangreindum upplýsing-
um stjórnar tölvan síðan fóðruninni
og gefur bóndanum upplýsingar um.
þær „vélar" sem ekki virka eðlilega.
Þar kemur að lokum maðurinn til
skjalanna og sér um „viðgerðina".
Tilgangurinn er auðvitað að spara
vinnuafl og annan kostnað og auka
framleiðnina tií muna. Sú þróun, sem
lýst hefur verið hér að framan, hefur
þegar valdið deilum í nágrannalönd-
um okkar þar sem sumir halda því
blákalt fram að veruleg hætta sé á
því að umönnun húsdýra fari inn á
villigötur en aðrir draga fram já-
kvæðar hliðar þróunarinnar og
benda m.a. á að kúabú, sem nú eru
lengst komin á þessari braut, séu síst
„ómanneskjulegri" en önnur. Menn
virðast hins vegar sammála um að
þörf sé á siðferðilegu mati á þróun-
inni ekki síður en tæknilegu mati.
Bú sem þegar
er tölvustýrt
Á búi nokkru í Danmörku, sem
heitir Gjorslev, er 355 kúa hjarðfjós.
Flórinn er hreinsaður sjálfvirkt. Ef
kýrnar liggja ekki í nýjum hálmi á
básunum geta þær stillt sér i makind-
um undir sjálfvirku klóruvélina eða
farið í ofurlítinn göngutúr um fjósið
eða næsta nágrenni þess.
Tölva frá Alfa-Laval stjórnar fóðr-
uninni þannig að kýrin fær fóðrið til
sín með sama hraða og hún torgar
því þangað til hún hefur fengið ná-
kvæmlega rétt magn samkvæmt
ákvörðun kúahirðisins. Tölvan
þekkir kúna á elektrónískum hljóð-
gjafa sem hangir í ól sem hún hefur
um hálsinn.
„Þetta hefur losað okkur við ófrið
sem stafar af því að ein kýr reynir
að ræna fóðri frá annarri," segja
starfsmennirnir. Þeir segja einnig frá
því að erfiðlega hafi gengið í byrjun.
Bili eitthvað í sjálfvirka útbúnaðin-
um þurfi eldfljótt að bregðast við
eigi nytin ekki að falla. Hins vegar
er nú þegar búið að ná 10% meiri
mjólkurframleiðslu á kú. Þar sem
stofnkostnaðurinn hafi aðeins verið
um 5 þús. kr. á kú sé hann því fljót-
ur að gefa af sér arð.
Gamlir góðkunningjar
í nýjum
gamanmyndaflokki
O
SJÓNVARPIÐ