Dagblaðið Vísir - DV - 28.03.1987, Síða 8

54
LAUGARDAGUR 28. MARS 1987.
Cano var á ferð í bíl sínum viku
fyrir jól er tveir menn á mótorhjóli
skutu hann til bana.
Pablo Escobar Gaviria
er sá sem er efstur á lista yfir eftir-
lýsta kókaínsala í heiminum. í
Medellín gengur hann undir nafninu
Don Pablo og kemur það ekki á óvart
því auður hans er talinn vera um
tveir milljarðar Bandaríkjadala eða
um áttatíu milljarðar íslenskra
króna.
Þá má nefna Ochoasfjölskylduna í
Medellín: Don Fabio, föðurinn, og
syni hans, Fabio, Juan David og
Jorge Luis, en kókaínsala hefur gert
þá alla að milljarðamæringum.
Carlos Lehder Rivas, sem situr nú
í fangelsi í Flórída og bíður dóms,
var einnig einn valdamestu manna
samtakanna í Medellín. Hann er þó
ættaður frá borginni Armenia sem
er um hundrað og sextíu kílómetrum
sunnar í landinu. Talið er að samtök
þessara manna hafi smyglað kóka-
íni, sem metið er á tíu milljarða
Bandaríkjadala eða fjögur hundruð
milljarða króna, síðan árið 1978.
Fleiri framleiða og selja
Það eru þó ekki aðeins fjölskyld-
urnar tvær í Medellin og Lehder sem
komið hafa við sögu þessarar um-
fangsmiklu eiturlyfjasölu. Nefna má
menn eins og Conzalo Rodriguez
Gacha og Gilberto Rodriguez Orju-
ela, en bróðir þess síðarnefnda,
Miguel, keypti Américaknatt-
spyrnuliðið og Groupo Radial
Colombianoútvarpsstöðina. Medell-
ínsamtökin eru þó langtum valda-
mest.
Ýmislegt hefur þótt athyglisvert
vjð einstaka menn innan þeirra.
Þannig er Lehder þekktur fyrir að-
dáun sína á Adolf Hitler og í gisti-
húsi, sem hann lét reisa úti í sveit,
lét hann koma fyrir styttu af John
Lennon eins og hann leit út nokkrum
augnablikum eftir skotárásina í New
York sem varð honum að bana.
Escobar og kirkjan
Pablo Escobar Gaviria var fyrstur
manna í Medellín til þess að gera sér
grein fyrir því hver áhrif það gat
haft að gefa til góðgerðarsamtaka
og kirkjunnar. Hann fór því að láta
af hendi fé til góðgerðarstofnana sem
kirkjan stýrði og þær þáðu það. Að-
spurður skýrði Darío Castrillón,
biskup frá Pereira, þá afstöðu þannig
að með því að þiggja þetta fé hefði
tekist að tryggja að það rynni ekki
til „hóruhúsa, frekari framleiðslu
eiturlyfja eða annarrar glæpastarf-
semi.“
Eitt af verkum Escobar var að
stofna samtökin „Medellín án fá-
tækrahverfa.“ Fékk hann í því
sambandi til liðs við sig rómversk-
kaþólskari prest sem reisti 500 lítil
hús á hæð þaðan sem útsýni yfir
borgina er gott.
Þessi fjárfesting varð Escobar lyfti-
stöng meðal almennings. Hann fékk
brátt á sig nafnið „Don Pablo hinn
góði“ og vann varasæti á þingi fyrir
Antioquiakjördæmi í kosningunum
1982 á vegum Frjálslynda flokksins.
Framsalssamningurinn
Medellínsamtökin höfðu góða
ástæðu til þess að hefja þátttöku í
stjórnmálum. Árið 1979 var undirrit-
aður gagnkvæmur samningur um
framsal afbrotamanna milli Kólomb-
íu og Bandaríkjanna en hann fól í
sér að kólombíska borgara, sem gerð-
ust brotlegir við bandarísk lög, mátti
framselja til Bandaríkjanna og
bandaríska borgara, sem gerðust
brotlegir við kólombísk lög, til Kól-
ombíu.
Þetta varð meðal annars til þess
að Lehder stofnaði eigið dagblað,
Quindío Libre, og stofnaði stjórn-
málaflokk, Latinoþjóðarflokkinn,
sem átti að vekja andúð fólks á því
að nú skyldi vera genginn í gildi
samningur sem gerði kleift að
kólombískir borgarar hlytu dóm fyrir
erlendum dómstóli.
Eitt af því sem haldið var freim,
Carlos Lehder Rivas þóttist þess
fullviss að hann yrði ekki handtek-
inn. Reyndar má telja nokkurn
veginn fullvíst að í allri Kólombíu
hafi aðeins verið örfáir embættis-
menn sem trúðu því að hann eða
hinir kókaínmilljarðamæringamir
fimm eða sex kynnu að lúta í lægra
haldi fyrir réttvísinni. I reyndinni
hafa „mafíumennirnir", eins og þeir
eru nefndir í heimalandi sínu, marg-
oft boðið yfirvöldunum byrginn og
hvað eftir annað myrt dómara og
ráðherra sem hafa gert þeim lífið
leitt. Ógnun og spilling hefur á ýms-
an hátt gert þá valdameiri en ríkis-
valdið.
Fimmtán handteknir
Það kom því illa við kókaínmillj-
arðamæringana þegar Lehder,
myndarlegur en hrokafullur þrjátíu
og níu ára gamall forystumaður í
sveit þeirra, var handtekinn ásamt
fjórtán lífvörðum á einu af heimilum
sínum 4. febrúar. Nokkrum klukku-
stundum síðar var hann kominn um
borð í flugvél bandarískra yfirvalda
á leið til Flórída þar sem hann skyldi
svara fyrir margvíslegar ásakanir
um brot á bandarískum lögum.
Flutningur hans þangað var í sam-
ræmi við gildandi framsalssamninga
á milli Bandaríkjanna og Kólombíu
en þeir eru gagnkvæmir. Þetta var í
fyrsta sinn í sögunni að æðsti maður
einnar af þremur eiturlyfja„fjöl-
skyldum" hafði mætt þessum örlög-
um.
Vakti hræðslu fleiri
Handtakan vakti þó ekki aðeins
ótta meðal hinna kókaínbarónanna,
eins og þeir eru oft nefndir þessir
auðugu menn sem stjórna kókaín-
framleiðslunni í Kólombíu. Það fór
skelfing um marga stjórnmálamenn
og opinbera starfsmenn í landinu því
á undanförnum vikum hafa ýmsir
forráðamanna þjóðarinnar gert sér
grein fyrir því að vera má að
Kólombía sé í gíslingu glæpamanna.
Þá er eiturlyfjavandamál farið aó
gera vart við sig í ríkara mæli en
áður svo útflutningsvaran hvíta er
nú einnig orðin söluvara innanlands.
Nýlega fjallaði ríkissaksóknarinn,
Carlos Mauro Hoyos hershöfðingi
um þennan vanda og sagði þá meðal
annars: „Eiturlyfjasalar eru að vaxa
ríkinu yfir höfuð sakir auðs síns.“
Þá lét borgarstjórinn í Medellín,
sem er í hjarta kókaínframleiðslu-
héraðsins, nýlega þessi orð falla:
„Þetta er mesti vandi sem komið
hefur upp í sögu lands okkar þvi
baráttan stendur um verðmætamat."
Ummæli þessi verða að teljast vottur
um mikið hugrekki því eiturlyfjasal-
ar ráða svo miklu í Medellín að þar
hafa bandarísk yfirvöld látið loka
skrifstofu sem Stofnunin til baráttu
gegn eiturlyfjum fékk að starfrækja
þar. Lokaorð borgarstjórans, Willi-
ams Jaramillo Gómez, voru þessi:
„Þegar ég læt til mín heyra um þessi
efni verð ég var við stuðning en hann
er þögull því óttinn er svo mikill að
fáir láta til sín heyra.“
Einn af kunnustu ritstjórum í Kól-
ombíu hafði þetta að segja: „Við
erum orðin því vön að búa við lög
frumskógarins. Ég er því alls ekki
Lögregla gerir árás á kókainverksmiðju í Bogotá.
viss um að það góða eigi eftir að
bera sigurorð af því illa.“
Áhrifin ótrúleg
Áhrifin sem kókaínframleiðslan og
salan, þá fyrst og fremst til Banda-
rikjanna, hafa haft á mannlíf í
Kólombíu eru ótrúleg. Margir hafa
á orði að landið sé að sökkva ofan í
„suðupott djöfulsins" en þótt svo
áhrifamiklar lýsingar heyrist viður-
kenna margir af forystumönnum
þjóðarinnar að þeir geti ekki lagt
fram neinar tryggar tillögur til
lausnar vandanum.
Ástæðan er meðal annars sú að
vopn þjóðfélagsins í baráttu gegn
kókaínmilljarðamæringunum og
starfsliði þeirra hafa að mestu verið
gerð óvirk með mútum og ofbeldi.
Þannig hefur það hvað eftir annað
gerst að lögreglan hefur setið að-
gerðalaus og barónarnir og starfslið
þeirra hefur fengið að vera í friði
þótt vitað hafi verið hvar hægt væri
að handtaka mennina. (Carlos Leh-
der var handtekinn nokkrum dögum
eftir að skipt hafði verið um yfirmenn
í lögreglunni í Medellín). Á kólomb-
íska þinginu sitja svo margir
þingmenn sem hafa komist þangað
af því kókaínbarónarnir hafa staðið
undir kostnaðinum við kosningabar-
áttu þeirra. Þá liggur fyrir að sumir
af helstu frammámönnum Frjáls-
lynda flokksins og íhaldsflokksins
eru tengdir kókaínveldinu en það eru
ekki aðeins menn til hægri og í miðju
stjórnmálanna sem hafa þegið hlut-
deild í kókaínágóðanum; það hafa
vinstri sinnaðir skæruliðar einnig
gert.
Örlög dómaranna
Dómarar, sem reynt hafa að fram-
fylgja lagabókstafnum, hafa margir
orðið að gjalda fyrir með lífi sínu.
Þannig höfðu nýverið fimmtíu og sjö
dómarar verið myrtir fyrir að neita
að taka við fé af „mafíumönnunum“
eða fyrir að taka ekki mark á hótun-
um þeirra. Jafnvel kaþólska kirkjan
sem þáði gjafir af barónunum þar til
fyrir þremur árum hefur lítið um
málið að segja.
Óttinn er mikill. Þeir sem líklegir
þykja til þess að gerast stórtækir í
baráttunni gegn kókaínframleiðsl-
unni verða oft ekki langlífir. Þannig
er bandaríska sendiráðinu í Bogotá
nú líkt við virki og allmargir starfs-
manna þess ganga vopnaðir.
Fyrrum forseti Kólombíu, Belisario
Betancur, sem gerði kókaínbarónun-
um gramt í geði með því að hrinda
af stað herferð gegn eiturlyfjum,
verður stöðugt að hafa fjörutíu líf-
verði.
Morð í Búdapest
„Mafían“ kólombíska hefur nýlega
sýnt og sannað að járntjaldið er
henni lítill þrándur í götu.
Fyrrum dómsmálaráðherra
Kólombíu, sem hafði unnið gegn eit-
urlyfjasölunum, var gerður að
sendiherra lands síns í Ungveija-
landi og settist því að í sendiráðinu
í Búdapest. 13. janúar slapp hann
naumlega er gerð var tilraun til þess
að ráða hann af dögum þar. Barón-
arnir höfðu þar með gerð lýðum ljóst
að þeir væru í litlum vanda með að
koma fram hefndum handan járn-
tjaldsins.
Jaime Ramírez, fyrrum yfirmaður
eiturlyfjalögreglunnar, var hins veg-
ar ekki eins heppinn. Hann var
ráðinn af dögum í nóvember sl., ell-
efu mánuðum eftir að hann lét af
embættinu.
Hús fyrir fátæka í Medellín.
Pablo Escobar Gaviria.
Hættulegt að vera blaðamað-
ur
í hópi þeirra sem hvað harðast
hafa gengið fram í baráttunni við
eiturlyfjasalana eru blaðamenn. Á
undanförnum þremur árum hafa þó
tuttugu og fjórir þeirra orðið að
gjalda fyrir skrif sín með lífinu.
Um ástandið í landinu sagði Guill-
ermo Cano Isaza, ritstjóri annars
stærsta blaðsins:
„Það er eins og almenningur sé
undir áhrifum lyfja. Hann sér ekki
hve mjög völd og áhrif eiturlyfjabar-
ónanna vex.“
Er Kólombía í gíslingu?