Dagblaðið Vísir - DV - 20.10.1987, Blaðsíða 10

10
ÞRIÐJUDAGUR 20. OKTÓBER 1987.
Utlönd__________________________________________________
Mesta verdfall
í sógu Kanada
Gíali Guömundsscm, DV, Ontario:
í Kanada var fallið á verðbréfum í gær það mesta sem um getur í
kanadískri sögu. Þegar kauphallirnar í Toronto og Montreal lokuðu höföu
verðbréf íallið ura fiögur hundruö stig. Þaö er ekki vitað hvaö tapið er
nákvæmlega en það skiptir mörgum milljónum kanadískra dollara.
Þó enginn geti séð hvaða aöeiðingar þetta hefur á kanadískan efnahag
þá er víst að allir tapa, líka þeir sem eiga engin verðbréf. Fjármálaráð-
herra Kanada segir að vegna sterkrar stöðu kanadiska dollarans á
alþjóðamarkaöi þá þurfi fólk ekki aö hafa neinar áhyggjur. Þetta hrun á
verðbréfamarkaðnum mun ekki hafa nein afgerandi áhrif á efnahag lands-
ins, segir flármálaráöherrann.
Verðbólga í landinu hefur haldist stöðug frá því í ágúst og í síðustu
viku hækkaði kanadíski dollarinn vel yfir 0,77 cent miðað við bandarísk-
an dollara og var það í fyrsta sinn.
fíagfræðingar ráðleggja hinum almenna borgara aö bíða meö allar fiár-
festingar sem gætu stefnt honum í skuldir. Húsa- og bifreiðakaup ættu
að bíöa þar til óróinn í kauphöllum landsins er um garö genginn. Þaö sem
hagfræðingar og almenningur hefúr mesta áhyggjur af er aö fyrirtæki
muni minnka framleiöslugetu sína og segja upp starfsfólki á næstu vikum
og mánuðum í kjölfar þessa hruns á verðbréfamarkaönum.
Hvaða afleiðingar veröbréfahrunið muni hafa í framtíðinni eru hagfræö-
ingar ekki sammála um. Sumir segja að kreppuástand muni skapast í
heiminum á næstu tveimur til þremur árum. Aðrir segja að meira þurfi
aö koma til svo það gerist
Mesta hrun sem orðið
hefur á einum degi
Gunnlaugur A Jórtsson, DV, Lundi:
Verðbréf i kauphöllinni í Stokkhólmi lækkuðu að meðaltali um 6,3 pró-
sent í gær og er það mesta verðhrun sem nokkru sinni hefur átt sér staö
þar á einum degi.
Heildarverðmæti hlutabréfanna lækkaði um 240 milljarða íslenskra
króna. Er það jafnmikil upphæð og allt andvirði verðbréfamarkaöarins
í Stokkhólmi var fyrir tíu árum.
Öngþveiti í Frankfurt
Gizux Helgascn, DV, LQbedc
V-þýskir kauphallarbraskarar telja að dagurínn í gær hafi veriö há-
punktur hörmungarástands er ríkt hefur á verðbréfamarkaðnum í
Frankfurt um hríð en hann tók verulegan kipp niður á við siöastliðinn
föstudag.
V-þýska sjónvarpið gerði kauphaliarmálum ítarleg skil i gærkvöldi og
sagði ástandiö ekki hafa verið jafiislæmt síðan Kúbudeilan stóð sem
hæst 1962. Nú tala menn um hinn „svarta fostudag“ en þar er verið að
bera ástandið saman við fræga árið 1929 þegar kauphallarhruniö raikla
varð.
V-þýski ríkisbankinn keypti í gær 11,9 milljónir doilara til þess að koma
í veg fyrir frekara hrun dollarans. Doilarinn stóö i gær í þýskum mörkum
1,77 sem er um 3 pfenningum minna en síöastliöinn fostudag. Þessi kaup
ríkisbankans hafa verið gagnrýnd í Bandarikjunum.
Þjóðveijar telja Bandaríkjamenn vinna viljandi aö lækkun dollarans á
gengismörkuðum Evrópu til aö lappa upp á bandariskt efhahagslíf en að
mati Þjóðveija þá veröur sú ekki raunin á til langframa. Fulltrúi frá v-
jýska ríkisbankanum sagði hrun dollarans hafa veriö undirbúið vandlega
í Bandaríkjunum og að kerfið þar vestra hefði vitaö fyriifram um árás
Bandaríkjamanna á írönsku olíupallana sem oröið hefði til aö auka
spennu á verðbréfamarkaöi um heim allan.
Algjört öngþveiti ríkti í kauphöllinni í Frankfúrt og reyndi hver að
bjarga sér sem best hann gat. Mest bar á Þjóðverjum og Bandaríkjamönn-
um. Kauphöllin varö að hafa opið um hálftíma lengur en venjulega og
er það algjört einsdæmi á þeim stað. Mikil lækkun varð alls staöar. Hluta-
bréf banka og fyrirtækj a í rafeindaiðnaöi féllu til að mynda um 10 prósent
Fulltrúi v-þýska í-íkisbankans segist ekki hafa orðið vitni að slíkum
hræringum á verðbréfamarkaðnum síðasthöin fimmtíu ár.
Bandaríski fjármálaráðherrann James Baker hélt í gærkvöldi fund með
Gerhard Stoltenberg, fiármálaráðherra V-Þýskalands, og bankastjóra v-
lýska ríkisbankans, Karl Otto Pohl. Eftir fundinn sagði Baker aö hann
íefði veriö jákvæður og menn hefðu veriö ákveðnir í að halda fast við
iær samþykktir er iönaðarstórveldin sjö höfðu gert með sér til að halda
genginu í jafnvægi.
Olíuborturninn, sem Bandaríkjamenn skutu á, stendur í Ijósum logum eftir árásina. Bandarísk yfirvöld segja hann
hafa verið notaðan til að stjórna árásaraögerðum smábáta á Persaflóa. Símamynd Reuter
Árásir bandaríska flotans á Persa-
flóa á tvo af olíubortumum írana á
flóanum í gær hafa vakið viðbrögð
víða um heim, ýmist með eða móti
aðgerðunum, og margir óttast nú að
styijöld milli Bandaríkjanna og íran
sé hkleg, jafnvel nær óumflýjanleg.
íranir hétu því í gær að hefna árás-
anna grimmilega og sýna Banda-
ríkjamönnum að þeir gætu ekki
gripið til aðgerða af þessu tagi á
Persaflóa án þess að í kjölfarið fylgdu
alvarlegar afleiðingar fyrir þá sjálfa.
Flest vestræn ríki bmgðust fremur
jákvætt við fregnum af árásunum í
gær, meö Breta í fararbroddi, því
Margaret Thatcher, forsætisráð-
herra Bretlands, lýsti þegar í stað
fullum stuðningi við aðgerðimar.
Aðrir vestrænir leiðtogar voru var-
fæmari í ummælum sínum og lýstu
áhyggjum af þróun mála á Persa-
flóanum, jafnframt stuðnigni við
aðgerðir Bandaríkjamanna, sem hjá
einstaka leiðtoga var allt að því
dræmur.
Sovétmenn lýstu þegar þeirri skoð-
im sinni að aðgerðimar væru óafsak-
anleg ævintýramennska.
Fyrstu fregnir af árásunum bámst
rétt um hádegið í gær. Þá var skýrt
frá þvi aö fjögur bandarísk herskip
hefðu ráðist á +vo af ohuborturnum
írana á Persaflóa og væru aðgerðir
þessar hefndaraðgerðir vegna árása
Irana á ohuflutningaskip sem sighr
undir bandarískum fána.
Herskipin fjögur hófu skothríð að
öðrum borpaliinum. Ahs munu þau
hafa skotið um eitt þúsund sprengi-
kúlum aö honum og var hann
logandi rústir eftir árásina.
Landgönguhðar úr bandaríska
flotanum réðust tíl uppgöngu í hinn
tuminn en yfirgáfu hann fijótlega
aftur.
Bandaríkjamenn sögðu í gær, á
vettvangi Sameinuðu þjóðanna, að
árásir þessar væm sjálfsvamarað-
gerðir sem gripið væri til vegna
eldflaugaárásar á skip undir banda-
rískum fána.
írönsk stjómvöld bmðgöust hart
við fregnum af árásunum. Haft var
eftir háttsettum írönskum embættis-
manni í gær að með árásinni væm
Bandaríkjamenn komnir í styijöld
við írani og hennar yrði hefnt
grimmilega.
Forseti íran, Ah Khamenei, ítrek-
aði þessa afstöðu síðar í gær þegar
hann sagði að íranir myndu ákveðið
grípa til gagnaðgerða.
Caspar Weinberger, vamarmála-
ráðherra Bandaríkjanna, sagöi í gær
að olíubortumamir tveir hefðu verið
sérstaklega valdir vegna þess að þeir
væm orðnir óvirkir í ohuvinnslu en
hefðu hins vegar verið notaðir sem
miðstöðvar til að stjóma árásarað-
gerðum smábáta írana á Persaflóa.
Ráðherrann sagði að Bandaríkja-
menn htu svo á að með árásinni
væri kominn á jöfnuður og væri
málinu lokið af þeirra hálfu. Varaði
hann írani alvarlega við því að grípa
til frekari aðgerða gegn bandarísk-
um hagsmunum. Sagði ráðherrann
að Bandaríkjamenn sæktust ekki eft-
ir frekari átökum við írani en myndu
hins vegar mæta af hörku öllum
frekari árásum þeirra.
Nokkur af stuðningsríkjum íraka,
í styrjöld þeirra við írani, lýstu í gær
áhyggjum af því að árás Bandaríkja-
manna á olíubortumana kynni að
verða írönum afsökun til þess að
ráðast á olíumannvirki þeirra ríkja
sem styðja íraka þótt þau eigi ekki
beina aðild að átökunum við flóann.