Dagblaðið Vísir - DV - 06.09.1988, Qupperneq 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 6. SEPTEMBER 1988.
UtLönd
Tvísýnar kosningar í Chile
Augusto Pinochet, forseti Chile,
getur átt von á haröri kosningabar-
áttu fyrir foresetakosningamar,
sem fram fara þann fimmta októb-
er næstkomandi. Pinochet er eini
frambjóöandinn, sem er í kjöri, en
hann þarf aö fá yfir helming
greiddra atkvæða til aö ná endur-
kjöri.
Kosningamar í október veröa
fyrstu forsetakosningamar, sem
fram fara í landinu síöan Pinochet
komst til vaida árið 1973, eftir bylt-
ingu. Pinochet er nú sá leiðtogi
landsins sem lengst hefur setið á
valdastóli frá því að landiö fékk
sjálfstæði.
Samkvæmt skoðanakönnunum á
Pinochet, sem er sjötíu og tveggja
ára aö aldri, við erfiðleika að stríða
í borgum, en fylgi hans er meira í
sveitum, en mikill fjöldi kjósenda
er enn óákveðinn. „Þetta verða
geysilega jafnar kosningar,” er haft
efitír evrópskum sendiráðsmanni í
Santíagó, höfuðborg landsins.
Sigur hjá Pinochet þýðir að hann
mun sitja á forsetastóli í átta ár í
viðbót, frá og með mars á næsta
ári að telja. Jafnvel þótt hann bíði
ósigur mun hann sitja í embætti í
eitt ár í viöbót áður en hægt verður
að ganga til kosninga með fleiri
frambjóðendum. Þær kosningar
yrðu haldnar rnn leið og þing-
kosningar fara fram.
Umdeildur ferill
Þúsundir manna biðu bana, voru
fangelsaðir eða sendir í útlegð eftir
að Pinochet, sem einnig er yfirmað-
ur herafla Chile, steypti marxista-
stjóm Salvadors Allende af stóli
Augusto Pinochet, herforingi og forseti Chile, annar frá hægri, með þremur öðrum helstu leiðtogum hers-
ins, sem fyrir viku útnefndu hann eina frambjóðandann í forsetakosningunum, sem fram fara 5. október.
árið 1973. Allende beið bana í bylt-
ingunni.
Erlend mannréttindasamtök
saka Chiieher enn iðulega um brot
á mannréttindum, en skoðana-
kannanir benda til að kjósendur
muni leggja meiri áherslu á efna-
hagsframfarir í landinu og loforð
hersins um stjórnarfarslegan stöð-
ugleika.
Andstæðingar Pinochets í þess-
um kosningum er bandalag sextán
stjómmálaflokka, sem spannar allt
frá kristilegum demókrötum á
miðjunni til sósíalista á vinstri
vængnum. Kosningabandalagið
reynir nú að fá kjósendur til að
hafna Pinochet í kosningunum,
með því að merkja við „Nei“. Tals-
menn bandalagsins segja að ef
Pinochet verður hafnað í kosning-
unum muni þeir beita sér fyrir því
að forsetakosningum verði hraðað
og umbætur gerðar á stjómar-
skránni. „Valið stendur um aldrað
einræði eða lýðræði,“ segir leiðtogi
sósíalista, Ricardo Lagos.
Samkvæmt stjórnarskrá þeirri
sem nú gildir hefur herinn eftirlit
í þjóöfélaginu og hefur vald til að
„vara“ ríkisstjórnina viö hættuleg-
um stjómmálastefnum í þjóðfélag-
inu.
Gott efnahagsástand
Stjórnarandstaðan hefur ekki
valið sér leiðtoga og Pinochet hefur
lýst því yfir að valið standi um stöð-
ugleika eða upplausn, og vitnar
með því í þá stjómmálalegu og
efnahagslegu óreiðu, sem ríkti
undir stjórn Allendes, þegar verð-
bólgan fór yfir 500%.
Ólíkt því sem er í öörum löndum
Suður-Ameríku, þar sem verðbólga
er gífurleg og hagvöxtur lítill, hefur
hagvöxtur í Chile verið um 5% að
jafnaði undanfarin fimm ár, og
verðbólga er rétt um 10%.
Hagfræðingar stjórnarandstöð-
unnar halda því fram að þessi ár-
angur hafi náðst á kostnaö lífskjara
í Chile.
Öflugt eftirlit
með kosningunum
Stjórnarandstaðan fær fimmtán
mínútur á dag til afnota á sjón-
varpsstöövum, án endurgjalds, og
fær að hafa fulltrúa sína viöstadda
á öllum kjörstöðum svo og við taln-
ingu atkvæða.
Þrátt fyrir að áróður stjórnvalda
muni verða mun meira áberandi í
sjónvarpi en áróður stjórnarand-
stöðunnar, eru leiðtogar stjórnar-
andstöðunnar á þeirri skoðun að
sú staðreynd, að tryggt er að stjórn-
in mun ekki geta falsað niðurstöð-
ur kosninganna, gefi þeim góöar
vonir um sigur. „Við munum sigra,
rétt eins og Davíð bar sigurorð af
Golíat," segir einn forystumanna
andstöðunnar.
Efast um mátt hersins
Bengal-
flói
arbrot sem krafist hafa sjálfs-
stjómar. Er herinn áhtinn vera
einn sá agaðasti í Suðaustur-Asíu.
Vestrænn stjórnarerindreki
kveðst þess fullviss að herinn geti
brotið á bak aftur mótmælin í
Rangoon þó svo að þaö myndi hafa
miklar blóðsútheUingar í fór meö
sér. Hins vegar er stjómarerind-
rekinn ekki jafnviss um að aðgerð-
ir hersins yrðu jafnárangursríkar
annars staðar í landinu.
Eitra drykkjarvatn
Stjórnarandstæðingar í Burma
em í engum vafa um að ef til þess
kæmi að stór hluti hersins tæki til
við að skjóta á óbreytta borgara
aftur myndu einhveijir hermann-
anna hefja skothríð á móti félögum
sínum.
Búist hafði verið við aö næstkom-
andi fimmtudag yrðu aðalmótmæl-
in gegn einræði sósíalistaflokksins
í Burma. Þá á að hefjast aUsherjar-
verkfall sem á standa þar tíl stjóm
Maung forseta fer frá. Það var hins
vegar strax í gær sem hundrað
þúsund manns, munkar, nunnur,
stúdentar, læknar, hjúkmnarkon-
ur og aðrir, fylktu liði og kröfðust
afsagnar Maungs.
Margs konar starfsemi Uggur
niðri vegna verkfalla og áætlunar-
flug frá Burma til ThaUands féll
niður í gær.
Óstaðfestar en þrálátar fréttir
hermdu að stjórnvöld hefðu sleppt
glæpamönnum úr fangelsum til
þess að koma á ójafnvægi á þeim
svæðum sem borgararnir hafa á
valdi sínu. Segir orðrómurinn að
refsiföngunum sé ætlað aö vinna
skemmdarverk og eitra drykkjar-
vatn borgaranna.
tókst þaö ekki í ágúst'og nú em
miklu fleiri mótmælendur á götun-
um,“ er haft eftir einum sérfræð-
ingi í málefnum Burma.
I gær þustu hundrað þúsund
manns út á stræti höfuðborgarinn-
ar til þess aö mótmæla stjórninni.
Síöastliðinn fimmtudag söfnuðust
hundmð þúsunda saman til þess
að krefjast þess að sósíaUstaflokk-
ur landsins léti af völdum eftir að
hafa verið einn við stjómvöUnn í
tuttugu og sex ár.
Þann 12.ágúst síðastUðinn lauk
blóðugri átján daga stjóm Sein
Lwins forseta þega hermenn skutu
Hermenn i Rangoon í Burma skutu til bana þúsund mótmælenda í ágúst síðastliðnum. Nú er hins vegar dregið í efa að herinn vilji eða geti
beitt vopnum aftur gegn borgurunum. Símamynd Reuter
KÍNA
til bana mörg þúsund manna. Síð-
an hefur herinn lítið haft sig í
frammi á meðan mótmæhn hafa
vaxið.
Agaðurher
Stjóminni hefur ekki tekist að fá
stúdenta til þess að yfirgefa skrif-
stofur hins opinbera sem þeir hafa
hertekið og túlka sérfræðingar það
sem svo að herinn geti ekki eða
vilji ekki lengur halda stjóminni
við völdin.
Herinn í Burma hefur áratugum
saman háð harða baráttu viö þjóð-
Stjómarandstaðan í Burma
kveðst ekki láta af mótmælum sín-
um fyrr en stjóm Maungs forseta
sé faUin.
Hemaðarsérfræðingar efast um
að herinn í Burma hafi mátt eða
viija tíl þess að bæla niður mót-
mælaölduna í landinu. „Hemum