Dagblaðið Vísir - DV - 18.11.1988, Síða 15

FÖSTUDAGUR 18. NÓVEMBER 1988.
15
Ríkisstjórn
undir feldi
Rikisstjórn Steingríms Hermannssonar. - „Hvenær kemst hún undan
feldinum og hver verða hennar ráð?“ spyr greinarhöfundur.
Strax eftir að ríkisstjórn Þor-
steins Pálssonar fór frá var tekið
til við að reyna að mynda nýja rík-
isstjóm. Mikið lá á. Rökin fyrir
hraðanum við stjórnarmyndun
voru nauðsyn þess að afstýra hruni
útflutningsatvinnugreinanna sem
blasti við á næstu dögum.
En hvað var það sem átti að gera
til að afstýra hruninu?
Atvinnutryggingarsjóður
Þar sem ljóst var að skuldir
margra fyrirtækja voru orðnar svo
miklar að eitthvað varð til bragðs
að taka ákvað ríkisstjórnin að setja
á stofn svokallaðan Atvinnutrygg-
ingarsjóð með bráðabirgðalögum.
Sjóðurinn á að hafa það hlutverk
að leysa úr fjárhagsvanda fyrir-
tækja með lánum og skuldbreyt-
ingum. Ekki var svigrúm til að bíða
eftir að Alþingi kæmi saman til að
Qalla um málið, nei, það þoldi enga
bið að mati ríkisstjórnarinnar.
Ýmislegt væri hægt að segja um
tilurð og skipan stjórnar sjóðsins
og þau verkefni sem honum eru
falin en ég fuUyrði að vel heföi ver-
ið hægt að fela þeim sjóðum og
stofnunum, sem fyrir eru, að ann-
ast þau verkefni sem honum eru
ætluð.
Nú berast fréttir af þvi að um-
sóknir verði afgreiddar í næstu
viku. Hvernig ætla menn að verja
það að fara að starfa eftir lögum
sem óvíst er að hafi meirihluta á
Alþingi? Ef áhugi væri fyrir hendi
að afgreiða bráðabirgðalögin þá er
víst að þingmenn hefðu sem best
getað gert það á þeim vikum sem
liðnar eru frá þingsetningu. Þá
KjaHarinn
Kristín Einarsdóttir
þingkona Kvennalistans
væri komið í ljós hvort ríkisstjórn-
in hefur meirihluta að baki þessum
ráðstöfunum.
Atvinnuleysis-
tryggingasjóður
Af þeim 2000 milljónum, sem fara
eiga í Atvinnutryggingarsjóö, eru
600 milljónir teknar af framlagi rík-
isins til Atvinnuleysistrygginga-
sjóðs. Burtséð frá því að ríkis-
stjórnin er þarna að brjóta samning
þriggja aðila, þ.e. ASÍ, VSÍ og ríkis-
sjóðs, sem hefur verið í gildi síðan
Atvinnuleysistryggingasjóður var
stofnaður, hlýtur þetta að vera
mjög vafasöm ráðstöfun í ljósi
þeirra frétta sem berast daglega af
vinnumarkaðinum.
Þó að atvinnuleysi mælist ekki
umtalsvert yfir heildina vitum við
hvernig ástandið er í mörgum
byggðarlögum. Milli mánaðanna
september og október varð 37%
aukning á atvinnuleysi í landinu
öllu. Samkvæmt upplýsingum frá
félagsmálaráðuneytinu hefur til-
kynningum um uppsagnir starfs-
fólks fjölgað stórlega.
Þannig bárust tilkynningar um
500-600 uppsagnir í októbermánuði
en stór hluti þeirra kemur til fram-
kvæmda um áramót.
Og hverjir fara verst út úr upp-
sögnunum? Jú, auðvitað konurnar
eins og alltaf. Meöalfjöldi atvinnu-
lausra í október var 706 og af þeim
voru 472 konur.
Lækkun vaxta og gengis
Ríkisstjórnin ætlaði einnig að
beita sér fyrir lækkun raunvaxta
um 3% sem skiptir verulegu máli
fyrir afkomu fyrirtækjanna. „Þetta
mun koma til framkvæmda á
næstu vikum,“ segir í málefna-
samningi ríkisstjórnarinnar. Ekki
hefur komið fram á hvern hátt rík-
isstjórnin ætlar að standa að þess-
ari vaxtalækkun. Eitt er þó víst að
ekki varð meiri meðalvaxtalækkun
frá 1. október til 1. nóvember en
0,4% og engin lækkun hefúr orðið
í nóvember. Þetta getur varla talist
góðui' árangur.
Gengisfelling um 3% átti einnig
að koma til hjálpar útílutnings-
greinunum. En hvaö hefur gerst frá
stjórnarskiptum? Fyrir gengisfell-
inguna var gengi dollars 46,9 og fór
í 48,3 en nú er það komið niöur í
45,9 (16.nóv.). Þannig er gengisfell-
ingin meira en uppétin á dollara-
mörkuðum.
Raforkuverð
Ríkisstjórnin ætlaði einnig að
beita sér fyrir fjórðungslækkun
orkuverðs til fiskiðnaðar. í frétta-
bréfi Þjóðhagsstofnunar frá 30.
september, þar sem fjallað er um
afkomu fiskvinnslu, kemur fram
að raforku- og hitunarkostnaður
er að meðaltali 1,79% af rekstrar-
gjöldum. Þetta virðist ekki hátt
hlutfall en getur verið byrði sem
munar um. Enn bólar ekkert á
lækkun raforkuverðs.
Ragnarök framundan
Þeir sem voru að mynda ríkis-
stjórn í lok september sýndu mikið
bráðræði. Þeim lá á að frysta laun,
taka samningsrétt af fólkinu og
gera ráðstafanir. Það var eins og
ragnarök væru á næsta leiti. Alls
ekki mátti taka sér tíma til aö íhuga
máhn. En hvað hefur gerst? Jú,
launafóík finnur svo sannarlega
fyrir aðgerðum ríkisstjórnarinnar
með fryst laun en ekki verðlag en
ráðstafanir til að bjarga útflutn-
ingsatvinnugreinunum hafa látið á
sér standa. Stöðugt berast fréttir
af frystihúsum, sem verið er að
loka, og fyrirtækjum sem skrimta
en eru á heljarþröminni.
Ríkisstjórnin hefur nú setið í nær
tvo mánuði. Hvenær kemst hún
undan feldinum og hver verða
hennar ráð?
Kristín Einarsdóttir
„Ef áhugi væri fyrir hendi að afgreiða
bráðabirgðalögin þá er víst að þing-
menn hefðu sem best getað gert það á
þeim vikum sem liðnar eru frá þing-
setningu.“
„Einkum þýðingar á nokkr-
um Ijóðum og leikritum“
Ég var að lesa The Waste Land
fyrir nokkru. Jafnframt dundaði
ég mér við að athuga hina íslensku
þýðingu Helga Hálfdanarsonar.
Ljóðið er engan veginn auðvelt við-
fangs. Margir telja að ekkert eitt
ljóð hafi haft meiri áhrif á ljóðagerð
þessarar aldar. Þýðing Helga hafði
talsverð áhrif á mig.
Ekki hafði ég lesið lengi er það
tók að sækja á mig hvílíkt þrek-
virki Helgi hefði unnið með þýðing-
um sínum.
Auðvitað ber þar hæst þýðingu
allra leikrita Shakespeares, hvorki
meira né minna. Verk þessa skáld-
jöfurs eru engin smásmíði og ekk-
ert áhlaupaverk. Saman verða að
fara gífurleg tök á enskri tungu,
óhemjuvald yfir íslenskunni og
þekking á efninu sem við er að fást
ef þýðing á að fara vel.
Eins og ósjálfrátt greip ég Lyfja-
fræðingatal ofan úr hillu til þess
að fræðast örlítið um þýöandann.
Jú, þar var smápistill um Helga
Hálfdanarson lyfjafræðing og und-
ir titlinum ritstörf stóö: „Einkum
þýðingar á nokkrum ljóðum og
leikritum.“
Verkin tala
Gömlu mennirnir sögðu: „Verkin
tala“ og „verkin lofa meistarann".
En tímarnir breytast og mennirnir
KjaUarinn
Guðmundur G.
Þórarinsson
alþingismaður fyrir
Framsóknarflokkinn
með. Á þeim fjölmiðlatímum, sem
við lifum, er hraðinn orðinn svo
mikill að sjaldnast er tími til að
bíða eftir verkunum.
Löng viðtöl eru tekin við menn
um verk sem þeir ætla að vinna.
Tilvonandi meistaraverk og lista-
verk eru kynnt. Allir verða að dást
að því sem er í vændum.
Alþingismenn eru sumir í frétt-
um vegna tillagna eða frumvarpa
sem þeir ætla að flytja. Menn eru
í blöðum, útvarpi og sjónvarpi
vegna fyrirtækja sem þeir ætla að
stofna. Og allir dást að dugnaðin-
um.
Síðan er undir hæhnn lagt hvað
verður úr öllu saman.
Stórvirki og afrek eru þannig
ekki unnin lengur í kyrrþey eins
og gamla fólkið sagöi okkur.
Sumir sveiflast mihi gífurlegra
fyrirætlana og engra framkvæmda.
Stundum er sagt að fjölmiðlarnir
ráði því hverjir verði frægir og
hverjir ekki. Verkin tala varla
lengur. Kynningin, auglýsingin, er
orðin „business". Menn verða að
hreykjast af verkum sínum og
vekja sjálfir athygli á þeim með
hjálp fjölmiðla ef þeir eiga ekki að
verða undir í baráttunni.
Og baráttan er svo hörð, eöa á ég
að segja lundernið er svo breytt,
að kynningin hefst áður en verkið
er unnið, meistaraverk er i vænd-
um. Tilvonandi Ustaverk hlýtur
aðdáun og sú aðdáun, ásamt frægð-
inni sem af henni hlýst, getur dug-
að langt þótt aldrei verði meira.
í þessu ölduróti koma mér í hug
orðin um ritstörf Helga: „Einkum
þýðingar á nokkrum ljóðum og
leikritum".
Meistaraverk Helga
Hálfdanarsonar
Engum getur duUst sem kynnt
hefur sér þýðingar Helga að hann
hefur unnið íslenskri þjóð ómetan-
legt gagn með þessum verkum sín-
um.
Efstar eru mér í huga þýðingar
Shakespeareleikritanna þótt þær
séu aðeins hluti mikils ævistarfs.
Shakespeare ritaði 37 leikrit og
öU eru þau erfið í þýðingu. Inni-
haldið er djúpt og þaulhugsaö,
orðaleikir margir og vafastaðir
víða. Svo viða er vafi á hversu
skUja skuli að Shakespeareskýr-
ingar eru heil fræðigrein. Kaupi
maður Shakespeareleikrit á ensku
er texti leikritsins gjarnan öðrum
megin á opnunni en skýringar hin-
um megin.
Það er því mikið þolinmæðiverk
að þýða Shakespeare og ekkert
áhlaupaverk.
Einhvers staðar las ég að nú væri
Shakespearealda að ríða yflr hér-
lendis. Hvert Shakespeareleikritið
er leikið af öðru. Svo virðist sem
íslendingar séu miklir aðdáendur
leikritaskáldsins fræga. Og þar
njótum við þess að öll leikritin eru
tÚ á íslensku. Þakka skal Helga
Hálfdanarsyni.
Guðmundur Böðvarsson ritaði á
sínum tíma inngangsorð aö síðustu
þýddu ljóðum Magnúsar Ásgeirs-
sonar. Það var 1961.
Magnús Ásgeirsson var ótrúleg-
ur snillingur íslenskrar tungu. Um
hann segir Guðmundur: „Hann
hafði sérstöðu meðal íslenskra
bókmenntafrömuða, allt þangað til
Helgi Hálfdanarson valdi sér at-
hafnasvið á sama vettvangi ..."
Ég þarf auðvitað ekki að ítreka
framlag Helga Hálfdanarsonar til
íslenskra bókmennta. Mér eru hins
vegar umhugsunarefni orðin sem
hann sjálfur velur verkum sínum
í Lyfjafræðingatalinu: „Ritstörf:
Einkum þýðingar á nokkrum ljóð-
um og leikritum".
Guðmundur G. Þórarinsson
„Engum getur dulist sem kynnt hefur
sér þýöingar Helga að hann hefur unn-
ið íslenskri þjóð ómetanlegt gagn með
þessum verkum sínum.“