Dagblaðið Vísir - DV - 25.11.1988, Qupperneq 15

FÖSTUDAGUR 25. NÓVEMBER 1988.
15
Samsærin og Johnny Czar
Þvi eru engin takmörk sett sem
menn geta sannað ef menn trúa því
fyrirfram sem þeir eru að reyna að
sanna. Sá sem er sannfærður um
að eitthvert djöfullegt samsæri hafi
orðið John F. Kennedy að bana
getur sannað það fyrir sjálfum sér
og oft öðrum sem ekki hafa sjálfir
sett sig inn í málið. Allt frá því
Kennedy var myrtur fyrir 25 árum
hefur fjöldi fólks neitað að trúa að
jafnómerkileg persóna og Lee
Harvey Oswald hafi drepið svo
merkilegan mann og alla þá
drauma og vonir sem við hann
voru bundnar - þar hljóti að vera
meira að baki. Síðustu 25 ár hafa
ótal samsæriskenningar verið á
lofti og ótal merkilegir menn og
stofnanir hafa verið nefnd sem hin-
ir raunverulegu morðingjar, allt
frá Lyndon B. Johnson til Fidels
Castro, Nikita Krústjovs og John
Birch-samtökanna, að ógleymdu
sjálfu verslunarráðinu í Dallas og
vitaskuld CLA.
Nýjasta kenningin
Nýjasta kenningin er að dular-
fullir, amerískir mafiubófar hafi
leigt þrjá korsíska mafíubófa til að
myrða Kennedy. Sjónvarpsmynd
um þessa kenningu var sýnd á
þriðjudaginn og niðurstaðan var
þar að Oswald hefði ekkert komið
nærri málinu. Sjálfsagt trúir fjöldi
manns þessari kenningu og til-
gangslaust að þrefa um hana.
En á þessu er aileitur galli: Allir
þeir þrír Korsíkubófar, sem áttu
að hafa drepið Kennedy, hafa full-
gilda fjarvistarsönnun og eftir að
þetta kom í Ijós hefur útgáfu bókar
samsærisfræðingsins Steve Rivele
KjaUarinn
Gunnar Eyþórsson
fréttamaður'
verið frestað um óákveðinn tíma
því að botninn er dottinn úr sam-
særinu. Sá maður, sem á að hafa
verið fyrirliðinn, Sarti að nafni, var
í Ardeche í Frakklandi að jafna sig
eftir uppskurð á auga hinn 22. nóv-
ember 1963, annar bófi, Bocognani
að nafni, reyndist hafa verið í fang-
elsi í Marseille daginn sem
Kennedy var myrtur og sá þriðji,
sem heitir Pironti, hefur sannað aö
daginn sem Kennedy var myrtur
var hann úti á rúmsjó sem sjóhði
um borð í frönskum tundurdufla-
slæðara.
En þetta breytir engu: Þeir sem
vilja trúa á samsæri trúa því áfram,
hvað sem svona mótbárum líður,
og enginn fær gert við því. Vita-
skuld hæfir það betur minningu
Kennedys að mikilfenglegt sam-
særi, því hrikalegra því betra, hafi
verið um að myrða hann heldur en
að einn ruglaður ólánsmaður eins
og Lee Harwey Oswald hafi tekið
þetta upp hjá sjálfum sér.
Ruglaðir ólánsmenn
Samt er það svo að flestir þeir
sem framið hafa sams konar til-
ræði á seinni tímum hafa verið
svipaðar manngerðir. John Wilkes
Booth, sá sem myrti Lincoln 1865,
var misheppnaður leikari og of-
stopafullur negrahatari, sem
kenndi Lincoln og öllum ráða-
mönnum yfirleitt um lánleysi sitt.
Guiteau, sá sem myrti Garfield for-
seta árið 1881, var geðklofasjúkl-
ingur og Czolgosz, sem myrti
McKinley 1901, var líka geðsjúkur.
John Hinkley, sem reyndi að
myrða Ronald Reagan 1981, var
úrskurðaður geðveikur og Lynette
„Squeeky" Fromme, sem reyndi að
skjóta Gerald Ford forseta 1975, var
heilaskemmd af hassi og LSD.
Þannig mætti lengi telja. Mehmet
Ali Agca, sem reyndi að myrða
páfann 1981, er haldinn ofsóknar-
kennd og ranghugmyndum en
engu að síður gat hann lengi dregið
ítalska réttarkerfið og Interpol á
asnaeyrur.um með fullyrðingum
um að búlgarska leyniþjónustan og
jafnvel sú sovéska hefðu staðið á
bak við tilræðið.
Lee Harvey Oswald fellur mæta-
vel inn í þennan hóp ef líf hans er
skoðað. Það virðist langsótt að
maöur eins og hann var sé vilja-
laust verkfæri annarra. En lögregl-
an í Dallas klúðraði frumrannsókn
málsins svo rækilega að aldrei var
hægt úr því að bæta og kveða niður
allar efasemdir. Því munu menn
líklega í vaxandi mæli trúa þeim
samsæriskenningum sem best
henta hverju sinni og best hæfa
minningu Kennedys. Sannleikur-
inn er, þegar öllu er á botninn
hvolft, það sem maður trúir að sé
sannleikur, alveg eins og Johnny
Czar veit fyrir víst að jörðin er ílöt
og sá sannleikur, sem ég hef í því
máli, kemur honum ekki við.
The Flat Earth
Society og samsærin
Einu sinni hitti ég vestur í E1
Paso í Texas mann sem hét því
konunglega nafni Johnny Czar og
var formaður The Flat Earth Soci-
ety þar í plássinu. - Þetta er gam-
alt og gróið félag og starfar í mörg-
um deildum víða um sunnan- og
vestanverð Bandaríkin.
Johnny Czar heldur því fram eins
og sjálfsögöum hlut að jörðin sé flöt
eins og pönnukaka; það sé svo aug-
ljóst mál að um það þurfi ekki að
deila. i hans augum eru fullyrðing-
ar um að jörðin sé hnöttótt og snú-
ist um sólina liður í samsæri
kommúnista og annarra vondra
manna um að grafa undan Bibl-
íunni og þeirri einu réttu heims-
mynd sem þar sé að finna svart á
hvítu.
Ég gerði enga tilraun til að snúa
Johnny Czar; það er heldur ekkert
einfalt mál aö sanna aö jörðin sé
hnöttur og snúist um sólina. Það
var nógu erfitt fyrir Kópernikus,
’Galileo og aðra slíka spekinga.
Sá sem trúir því nú á tímum að
ljósmyndir utan úr geimnum af
jörðinni séu falsanir og þáttur í
samsæri gegn Biblíunni fer heldur
ekki að taka mark á einhverjum
útlendingi frá útjaðri pönnukök-
unnar. Samt hygg ég að það hefði
verið auðveldara að sannfæra
Johnny Czar um að jörðin væri
hnöttótt en að sannfæra þá sem nú
eru harðastir í samsæriskenning-
um um að Lee Harvey Oswald hafi
einn skotið Kennedy.
Sú skoðun er endanlega að fara
úr tísku. Samkvæmt nýjustu frétt-
um trúa nú aðeins 13 prósent
Bandaríkjamanna því að Oswald
hafi verið einn að verki en tveir
þriöju telja að hann hafi verið verk-
færi annarra eða þá saklaus. Þegar
Warrenskýrslan var birt 1964 trúðu
um 80 prósent meginefni hennar
en eftir því sem lengra líður og
goðsögnin um Kennedy festir betur
rætur fara menn æ meir að trúa
því sem þeim sjálfum þykir senni-
legast.
Gunnar Eyþórsson
„Því munu menn líklega í vaxandi
mæli trúa þeim samsæriskenningum
sem best henta hverju sinni
Hernaðarbandalög
Það er ekki ýkja langt síðan blöð-
in sögðu frá því að maður hefði
verið stunginn til bana með hnífi.
Af þessu mætti draga þá ályktun
að hnífar séu hættulegir, beinlínis
vondir hlutir. En þá er það að hníf-
inn má líka nota til þess að skera
með brauð eða flaka með fisk. Já,
með hnífi getur skurðlæknirinn
bjargað mannslífum. Af þessu má
öllu skýrar sjá að hnífar eru ekki
hættulegir eða vondir hlutir í sjálfu
sér heldur fer það eftir því hvernig
þeir eru notaðir eða öllu heldur
hver tilgangurinn sé með notkun
hnífsins, hver tilgangur þess sé
sem beitir hnífnum. Hnífurinn er
því hvorki góður né vondur en
maðurinn, sem beitir hnífnum,
hann getur gert það í góðum eða
vondum tilgangi.
Hið sama er að segja um hernað-
arbandalög. Þau eru hvorki góð né
vond í sjálfu sér. Gæðin fara eftir
því hvernig þeim er beitt, hvort þau
eru notuð í góðum eða vondum til-
gangi. Er hernaðarbandalagið til
þess að vemda frið og frelsi eða er
það til árása og kúgunar? Það er
spurningin - ekki hvort samtökin
hafi yfir vopnum að ráða eða ekki.
Blóðugur veruleiki
Setjum sem svo aö hernaðar-
bandalag stórra þjóöa og smárra
segði, á einhverjum ótilteknum
tíma, við eistnesku þjóðina: Þú ert
velkomin í bandalag okkar. Við
erum reiðubúin að verja frelsi þitt
og sjálfstæði. Árás á þig væri árás
á okkúr. Einn fyrir alla, allir fyrir
einn. Við skulum taka á okkur all-
an kostnað. Og þú þarft ekki að
leggja fram einn einasta hermann,
né nein hervopn. Innbyrðis í
bandalaginu gerum við hagstæða
samninga í efnahagsmálum. svo
sem verslunarmálum og fjármál-
um, og í menningarmálum, raunar
fjölmörgum öðrum. Við styöjum
þig í viðskiptum þínum við alþjóða-
Kjallariim
Benjamín H. J. Eiríksson
fram. Reksturinn kostum við.
Samkvæmt skoðunum ráða-
manna á Norðfirði má ganga að því
sem vísu að Eistir myndu hafna
þessu tilboði á þeim grundvelli að
þeir séu á móti hernaðarbandalög-
um og hernaðartólum; öll hernað-
arbandalög séu af hinu vonda. Það
verði að leggja öll hernaðarbanda-
lög að jöfnu.
Strax að fenginni svona yfirlýs-
ingu fengju svo Eistir heimsókn af
öðru „bandalagi'1. Borgararnir
yrðu fluttir þúsundum saman úr
landi sínu, einkum hinir mennt-
uðu, sumir í útlegð eðá þrælkunar-
búðir, þúsundum saman hreinlega
drepnir. Útlendingar kæmu, sett-
ust.að í landinu og gerðust herra-
þjóð. Jafnvel tunga þjóðarinnar
yrði bönnuð sem opinbert mál,
„En talsverður hópur manna virðist
ekki hafa neinn skilning á því hversu
ótrúlega farsæl þjóðin hefir verið, eink-
um um allt það er hún hefir til annarra
þjóða að sækja...“
stofnanir eins og Alþjóöagjaldeyr-
issjóöinn og Alþjóðabankann. Þú
ert að sjálfsögðu frjáls í þínum
málum, innri sem ytri, svo lengi
sem þú gengur ekki í berhögg við
samþykktir og grundvallarhags-
muni bandalagsins. Allan innbyrð-
is ágreining jöfnum við friðsamlega
eftir mætti.
Nú, það þarf ekki að taka það
fram að þú hefir að sjálfsögðu fullt
vald yfir landi þínu og hverjum þú
vilt veita landvist,þjóðtungu þinni
og svo framvegis. I landi þínu þarf
engan her á friðartímum vegna
legu lands þíns. En við þurfum af-
not af einum flugvelli, fyrst og
fremst til eftirlits með ströndum
þjóðfáninn bannaður. Þetta væri
sigruð og kúguð þjóð.
Þessi ákaflega fáorða frásögn er
þjóðsögu líkust en er blóðugur
veruleiki þessarar smáþjóðar,
Eista. í dag eru þeir aðeins 48%
fólksins í landinu. Þetta er einnig
veruleiki margra annarra þjóða
Sovétríkjanna og svipaða sögu er
aö segja af sumum nágranna
þeirra, leppríkjunum. í dag rofar
aðeins fyrir nýrri dögun í lífi
þeirra, vonarglætu. En hvað um
framhaldið?
Er óraunsætt að gera ráð fyrir
því að Eistir sæju eftir að hafa
hafnað tilboðinu frá hernaðar-
bandalaginu hefði það staðið þeim
til boða? Hernaðarbandalagið hefði
tryggt þeim frið og frelsi og marg-
vísleg önnur gæði.
Þegar sósíaldemókratar Norður-
landa komu til Austur-Evrópu eftir
stríðið spurðust þeir fyrir um skoð-
anabræður sína, vini og kunningja.
Það varð fátt um svör hjá vald-
höfunum. Sumir höfðu gengið í
samsteypustjórnir fyrstu eftir-
stríðsáranna þar sem kommúnist-
ar voru næsta lítillátir og töluðu
sætt.
Þeim nægði að fá stjórn hers og
lögreglu, blaða og útvarps. Fljót-
lega hurfu samstarfsmennirnir úr
hinum flokkunum og oftast einnig
flokkarnir. Mennirnir hurfu í kjall-
ara lögreglunnar. Þar voru þeir
pyntaðir og myrtir. Sumir foringjar
kommúnista hlutu sömu örlög af
hendi stalínistanna. Það er eitt sér-
kenni kommúnistahreyfingarinn-
ar að ein aöalhættan þar er að vera
drepinn af vinum sínum. Stefáni
Jóhanni stóð hreint ekki á sama
um örlög vina sinna og samherja
og svo var um fleiri.
Útþensla Sovétríkjanna v'ar
stöðvuð með stofnun Nato. Þegar
Sovétríkin stöðvuðu aðflutninga á
landi til Berlínar þá leiddi þetta
ekki til styrjaldar. Uppreisnir þjóða
Austur-Evrópu voru barðar niður
með blóðugu hervaldi en leiddu
heldur ekki til styrjaldar. Nato hef-
ir varðveitt frið og frelsi hins vest-
ræna heims. Og nú á síðustu tímum
hafa Sovétríkin, öllum til léttis,
neyðst til þess að söðla um í veiga-
miklum málum. Framhaldið er því
mjög þýðingarmikið.
í hinu gifurlega umróti þessarar
aldar hefir íslensku þjóðinni vegn-
að ótrúlega vel. í mörgum málum
hefir þróunin verið lyginni líkust.
En talsverður hópur manna virðist
ekki hafa neinn skilning á því
hversu ótrúlega farsæl þjóðin hefir
verið, einkum um allt þaö er hún
hefir til annarra þjóða að sækja,
og ætti því að geta verið hamingju-
söm. Fyrst þjóðir Nato, síðan Nato,
hafa reynst þjóðinni velviljaðir
vinir. Deilumál, sem upp hafa kom-
ið, hafa verið leyst, ég held undan-
tekningarlaust, að mestu sam-
kvæmt óskum íslendinga. Þetta er
ótrúlegt en samt satt.
Ótrúlegarfréttir
Tilefni þessarar greinar eru ótrú-
legar fréttir frá Norðfirði. Stjórn
Neskaupstaðar hefir neitað þýsku
rannsóknarskipi', sem stundar
rannsóknir fyrir Nato, um hafnar-
aðstöðu. Rannsóknarskip eru það
best ég veit algjörlega óvopnuð,
enda segir enginn neitt þótt rúss-
nesk rannsóknarskip komi hér
alltaf annað veifiö. Við erum á
móti hernaðarbandalögum, segja
ráðamennirnir. Víð viljum engin
hernaðartól.
Vissi maður ekki betur gæti mað-
ur haldið að börn væru að tala
enda benda blaðaskrif til þess að
menn vilji láta líta svo út. Sannleik-
urinn er hins vegar sá að þarna er
um fullorðna að ræða. En þetta er
fólk sem fengið hefir sitt uppeldi
hjá þeim Einari, Brynjólfi og Lúð-
vík eða dregið dám af þess konar
fólki. Það hefir sungið viðlag hirð-
skálds þeirra, Jóhannesar úr Kötl-
um: Sovét-ísland, hvenær kemur
þú?
Hvorki Eistir né aðrar Eystra-
saltsþjóðir þurfa að syngja: Sovét,
hvenær kemur þú? Þau hafa það
þegar. En þessar þjóðir fá ekki að
nota sitt tungumál, að minnsta
kosti ekki opinberlega. Af því má
nokkuð ráða um aðra hluti.
í skjóli Nato og þjóða þess hefir
íslensku þjóðinni farnast ótrúlega
vel. Ráðamenn á Norðfirði er ekki
hægt aö kalla annað en skríl,
Rússamellur.
Dr. Benjamín H. J. Eiríksson
hagfræðingur