Dagblaðið Vísir - DV - 27.01.1989, Side 12

12
FÖSTUDAGUR 27. JANÚAft 1989.
Frjálst,óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGOLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 800 kr.
Verð í lausasölu virka daga 75 kr. - Helgarblað 90 kr.
Óánægja með A-flokk
Skoðanakönnun DV leiðir í ljós mikla óánægju með
sameiningu svonefndra A-flokka meðal líklegra kjós-
enda þeirra flokka hvors um sig.
í skoðanakönnuninni var spurt, hvaða lista menn
mundu kjósa, ef þingkosningar færu fram nú. Síðan var
spurt, hvort menn mundu kjósa sameinaðan lista A-
flokkanna, það er Álþýðuflokks og Alþýðubandalags.
Sem kunnugt er fara formenn A-flokkanna herferð
um landið. Þeir hafa báðir látið líklega, að um samein-
ingu þessara flokka kunni að verða að ræða. En hvað
segja kjósendur þessara flokka um máhð? DV kannaði
það.
Alþýðuflokkskjósendur reyndust jákvæðari en al-
þýðubandalagsmenn.
í könnuninni er unnt að bera saman, hvaða skoðun
kjósendur A-flokkanna hafa á því, hvort þeir mundu
kjósa sameinaðan lista þeirra.
Af kjósendum Alþýðuflokksins sögðust 37,1 prósent
mundu kjósa sameiginlegan lista A-flokkanna. En 28,6
prósent sögðust ekki mundu kjósa slíkan lista. Loks
voru 34,3 prósent alþýðuflokkskjósenda óákveðnir um,
hvernig afstöðu þeir mundu hafa til sameiginlegs lista.
Þetta gefur Jóni Baldvin greinilega ekki grænt ljós
til að bræða A-flokkana saman.
Af kjósendum Alþýðubandalags sögðust 28,6 prósent
mundu kjósa sameinaðan hsta A-flokka.
En 37,1 prósent kjósenda G-hstans sögðust ekki
mundu kjósa sameinaðan lista A-flokka. Loks voru 28,6
prósent kjósenda Alþýðubandalags óakveðnir í afstöðu
til sameiginlegs hsta, og 5,7 prósent vhdu ekki svara
seinni spurningunni.
Þetta gefur Olafi Ragnari ekki grænt ljós til samein-
ingar eða sameiginlegs framboðs. Kjósendur Alþýðu-
bandalagsins eru neikvæðari en kjósendur Alþýðu-
flokksins gagnvart samruna. Það kemur nokkuð á óvart.
Skoðanakönnunin sýnir þó, að ýmsir kjósendur, sem
eru óákveðnir um flokk, segjast mundu kjósa sameinað-
an lista A-flokkanna.
Þetta fylgi gæti því orðið meginuppistaðan í stuðn-
ingi við nýjan A-flokk. En samt gefur könnunin A-
flokki aðeins tæp 17 prósent atkvæða, meðan Alþýðu-
flokkur og Alþýðubandalag hefðu samanlagt tæp 22
prósent atkvæða, byðu þeir fram sér.
Nýr A-flokkur gæti því orðið flokkur, sem að miklu
leyti sækti fylgi th annars fólks en gömlu A-flokkarnir
hafa gert. En á hitt ber foringjunum að líta, að þessi
óákveðni hópur getur verið laus í rásinni.
Skoðanakönnunin sýnir Ólafi Ragnari Grímssyni, að
hinn harði kjarni Alþýðubandalagsins vhl ekkert hafa
með krata að gera. Þetta er sá hópur, sem löngum hefur
htið á krata sem sína verstu féndur. Þetta fólk breytir
ekki um skoðun, þótt formaður Alþýðubandalagsins
teljist nú einnig krati á alþjóðlegum mælikvarða.
Skoðanakönnunin sýnir Jóni Baldvin Hannibalssyni
einnig, hversu hátt hlutfall hans fólks vih ekkert hafa
með svonefnda komma að gera.
Jón Baldvin yrði vafalaust undir í Reykjavík, ef hann
reyndi þar að nálgast sameiningu við Alþýðubandalag-
ið. Alþýðuflokksfólk á landsbyggðinni hefur alltaf verið
reiðubúnara en Reykvíkingar til einhverrar samvinnu
við svonefnda komma.
Þannig sýnir skoðanakönnunin þeim félögum, hvhíkt
hættusph þeir hafa farið í.
Haukur Helgason
Ástandið í Líbanon er ekki frétt-
næmt lengur. Landið hefur verið
afskrifað og stríðið þar vonlaust.
Líbanir virðast hafa framið sam-
eiginlegt þjóðarsjálfsmorð og þjóðir
heims snúa sér undan. Samt er
heilmikið eftir og í raun er friður
í landinu annars staðar en í Beirút
og hluta landsins þar fyrir sunnan.
Þjóðarsátt gerð
Átökin í Líbanon hafa gjörbreytt
um svip frá því borgarastríðið hófst
og átökin nú eru allt annars eðhs
en þau voru í upphaíi. Rætur borg-
arastríðsins er að rekja til stofnun-
ar landsins 1920 þegar Frakkar,
sem hernámu ásamt Bretum hjá-
lendur Tyrkjasoldáns í fyrri heims-
styrjöldinni, skildu Líbanon frá
Sýrlandi og stofnuðu sérstakt ríki
úr fimm lögsagnarumdæmum Sýr-
lands.
Landamærin voru dregin með
það í huga að veita kristnum mönn-
um sjálfstæði innan um alla múslí-
mana og Líbanon var hugsað sem
Götumynd frá Beirút í Libanon. - Engin lausn i náinni framtíð, jafnvel
Rauði krossinn er flúinn þaðan, segir hér m.a.
Tíðindalaust á aust-
urvígstöðvunum
kristið smáríki. Á þeim tíma
voru marónítar, sem er fomkrist-
inn söfnuður, allsráðandi á þessu
svæði. Múslímar voru í miklum
minnihluta.
Þeim fjölgaði þó þegar frá leið og
þegar landið var formlega gert aö
sjálfstæðu lýðveldi árið 1943 var
gerð þjóðarsátt um valdaskiptingu
í þjóðfélaginu sem enn á að heita í
giídi. í þeirri þjóðarsátt vom
kristnum mönnum tryggð meiri-
hlutaítök, en múslímar og drúsar
fengu líka ýmis réttindi. Valdinu
var þannig skipt að forsetinn skyldi
ævinlega vera maróníti, forsætis-
ráðherrann sunní múslím, en for-
seti þingsins shía múslím.
Byggt var á manntali 1943 þar
sem kristnir voru yfir 60 prósent
íbúanna. Síðan fjölgað múslímum
miklu meira en kristnum, og þeir
em nú í meirihluta, en marónítar,
sem eru langstærsti kristni söfnuð-
urinn, höfðu öll völd og drottnuðu
yfir landinu. Þetta olli smám sam-
an árekstmm og 1958 gerðu drúsar
uppreisn ásamt hluta sunní mú-
shrna.
Camille Chamoun, sem þá var
forseti landsins og er enn valda-
mikill, kallaði þá á hjálp Banda-
ríkjamanna og Eisenhower forseti
sendi herhð sem kæfði uppreisnina
1 fæðingu. Þetta var á þeim tíma
sem aUar uppreisnir vora káUaðar
kommúnistauppreisnir. Drúsar
voru einfaldlega afgreiddir sem
handbendi kommúnista. Drúsar
eru reyndar sérstakir. Þeirra trú-
arbrögð eru ævafom villutrú út frá
íslam og múslímar vilja ekkert við
þá kannast.
PLO og svarti september
Eftir þetta safnaöist fyrir spenna
í landinu þar til upp úr sauð endan-
lega árið 1975. A þessum tíma
breyttust aðstæður mjög. Múslím-
um fjölgaði en marónítar gripu til
örþrifaráöa tU að halda öllum
valdataumum í sínum höndum.
Þegar upp úr sauð stóðu bardagar
fyrst í stað mUU sunni-múslíma og
drúsa við einkaheri kristnu léns-
herranna í norðri, einkum þeirra
þriggja stærstu, Gemayels, Chamo-
uns og Franjiehs. Shía-múslímar
vora þá tæplega með í baráttunni.
Framan af veitti kristnu herjun-
um betur en þegar herir drúsa og
súnníta voru að þrotum komnir
skárast Palestínuarabar í leikinn.
Það var herUð PLO sem sneri dæm-
inu við og eftir það vora kristnir í
vöm. Þeir hafa nú aö mestu ein-
angrað sig á sínum yfirráðasvæð-
um og þar er nú friöur. En afskipti
PLO gjörbreyttu ástandinu.
Fram að þeim tíma hafði PLO
verið eins konar ríki í ríkinu og
drottnað yfir shía-múslímum í Suð-
ur-Líbanon. Þangað fluttust líka
KjaUarinn
Gunnar Eyþórsson
fréttamaður
aðalstöðvar PLO eftir að Hussein
Jórdaníukonungur rak PLO af
höndum sér í september 1970. Yfir-
gangur Palestínumanna í Líbanon
var öðrum Líbönum til mikillar
skapraunar og ólgan, sem þeir ollu,
átti sinn stóra þátt í að upp úr sauð
1975. Jafnframt héldu Palestínu-
menn shía-múslímum niðri og shít-
ar voru botnlagið í líbönsku þjóð-
félagi.
Þá röskun, sem Palestínumenn
ollu í Líbanon, er að sjálfsögðu að
rekja til ísraels og þeirrar deilu
sem gerði þá landflótta. Eftir að
Palestínumenn höfðu komið súnn-
ítum og drúsum til bjargar í borg-
arastríðinu jukust ítök þeirra enn
og væringar jukust milli þeirra og
shíta sem nú vora farnir að láta til
sín taka fyrir alvöru. Bráðlega log-
aði allt í bardögum milli múslíma
innbyrðis.
ísraels þáttur og Sýrlands
ísraelsmenn studdu frá upphafi
kristna menn í Líbanon sem banda-
menn í baráttunni gegn Palestínu-
mönnum. Eftir innrás inn á svæði
PLO í Suður-Líbanon 1978 jukust
afskipti þeirra jafnt og þétt þar til
1982 að Begin, þáverandi forsætis-
ráðherra, geröi innrás og hertók
Beirút. Eftir nokkurt umsátur var
her PLO rekinn úr landi til Túnis
þar sem hann er enn en ísraels-
menn hersátu hluta Líbanons til
1985.
Síðan hefur keyrt um þverbak.
Afskipti ísraels hafa eingöngu ver-
ið til bölvunar og þegar PLO hrakt-
ist burt skildu samtökin eftir tóma-
rúm sem andstæðar fylkingar shí-
a-múslíma berjast nú um að fylla.
Sýrlendingar, sem stöðvuðu á sín-
um tíma upphaflega borgarastríðið
1976, hafa heldur ekkert getað við
ráðið enda eru Sýrlendingar
bandamenn súnníta í Líbanon en
shítar ijandskapast við Sýrlend-
inga.
Innrásin í Líbanon varð banabiti
Begins og draumurinn um að gera
út af við PLO rættist ekki. Að PLO
frágengnum upphófst valdabarátta
shíta og súnníta sem lauk að lokum
með eins konar skiptingu í áhrifa-
svæði þar sem friður ríkir að mestu
meðal súnníta á afmörkuðum
svæðum.
Það borgarastríð, sem nú geisar
í Líbanon, er allt annars eðhs en
var. Nú stendur baráttan milli
tveggja fylkinga shíta þar sem íran-
ir styðja aðra, en Sýrlendingar
hina, með semingi þó. Stríð þessara
fylkinga er þó ekki trúarbragða-
stríð, enda báðir aðilar af sömu
grein íslams, heldur barátta um aö
fylla skarð það sem PLO skildi eft-
ir. Hisbollasamtökin, sem lúta and-
legri leiðsögn Khómeinis í íran, era
enn ofstopafyllri í Ijandskap sínum
við allt sem þau telja óguðlegt en
Amal, sem Sýrlendingar styðja
vegna þess að Ámal era ekki alveg
eins öfgafull samtök. Minnihluta-
trúflokkur sá sem Assad Sýrlands-
forseti og valdaklíka hans tilheyrir,
Alavi, er líka andlega skyldur
Amal.
í þessari baráttu ríkir blint of-
stæki og baráttuaðferðimar era
meðal annars gíslatökur sem Khó-
meini innleiddi í íran þegar banda-
ríska sendiráðið var hertekið 1979.
Það er þessi síðasti kafli í borgara-
stríðinu í Beirút og suðurhluta
landsins sem fær utanaðkomandi
menn til að fóma höndum. Á þessu
ástandi er engin lausn fyrirsjáan-
leg í náinni framtíð. í Beirút er það
verra en nokkra sinni fyrr, jafnvel
Rauði krossinn er flúinn þaðan. -
Líbanon hefur þegar klofnað í aö
minnsta kosti sjö hluta og óvíst
hvort það verður nokkum tíma
aftur sameinað.
Gunnar Eyþórsson
„Þá röskun sem Palestínumenn ollu í
Líbanon er að sjálfsögðu að rekja til
ísraels og þeirrar deilu sem gerði þá
landflótta.“