Dagblaðið Vísir - DV - 16.06.1989, Blaðsíða 6

6
FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 1989.
Viðskipti___________________________________________________________________________ðv
Verö á bensíni í Rotterdam hrapar:
Skattheimta kemur í veg fyrir
mikla bensínlækkun hérlendis
Þegar verðlagsráð hækkaði 1. júní
verð á bensíni, 92 oktana, úr 43,80
krónum í 52 krónur lítrann, eða sam-
tals um 8,20 krónur, fóru um 4,39
krónur af þessari hækkun til ríkisins
sem aukin skattheimta. Afgangur-
inn, 3,81 króna, stafaði af hærra
bensínverði á Rotterdammarkaði og
gengisfellingu krónunnar gagnvart
dollar síðustu vikumar. Nú, háifum
mánuði síðar, þegar verð á bensíni
er að snarlækka í Rotterdam aftur
eftir að það tók á rás upp á viö seinni
partinn í apríl, vandast málið. Þar
sem stærsti hluti bensínhækkunar-
innar var vegna aukinnar skatt-
heimtu ríkisins og gengisfellinga
lækkar bensíniítrinn vart um meira
en 1 til 2 krónur ef gert er ráð fyrir
að bensínverð verði í kringum 190
dollarar tonnið eins og það er núna
í Rotterdam og að gengi íslensku
krónunnar haldist stöðugt næstu
mánuði. Þetta er sú dapra staðreynd
sem nú blasir við öskuiUum bíleig-
endum.
5 krónu skattur um áramótin
Árið 1989 byxjaði raunar illa fyrir
bíleigendur. Um áramótin hækkaði
ríkisstjómin skattheimtu sína í bens-
íni um 5 krónur eða sem samsvaraði
andvirði eins plastpoka. Allt varð
vitlaust út af plastpokunum en eng-
inn sagði múkk út af bensínhækkun-
inni. Vegna þess að aðrir liðir lækk-
uðu litillega varð bensínhækkunin
um áramótin á endamun um 4,60
krónur og lítrinn fór úr 36,60 krónum
í 41 krónu í staðinn fyrir 42 krónur.
Og nú er hann kominn í 52 krónur
og það fyrst og fremst vegna aukinn-
ar skattheimtu ríkisins. Hlutur ríkis-
ins hefur aldrei verið eins hár í bens-
ínverði í áraraðir og er kominn yfir
70 prósent. Sjálft innkaupsverðið í
Rotterdam er ekki nema um 8,70
krónur lítrinn. í janúar var það um
6 krónur. Álagning ohufélaganna er
fast krónugjald og er það nú rúmar
3 krónur á hvem lítra.
Krónan hefur hríðfallið
Söluverð dollarans var 59,170 krón-
ur í gær og hefur það aldrei veriö
jafnhátt á íslandi fyrr. Dollarinn
þeysist upp með hveijum deginum
sem líður. Um áramótin var söluverð
dollarans 46,28 krónur. Hann hefur
því hækkað í verði um 27 prósent frá
áramótum, á rúmum fimm mánuð-
um.
Gengisfellingar skipta miklu máli
í olíuviðskiptum. Bensín- og olíu-
farmar em greiddir 105 dögum eftir
að þeim er lestað í skip erlendis. Þeg-
ar gengi íslensku krónunnar fellur
hratt gagnvart dollar, eins og verið
hefur frá áramótum, er um nokkurt
Fylgni bensínverðs
á Islandi við
verð í Rotterdam
^tonn Kr/I.
feb. mars april maíjúní
gengistap að ræða að greiða 105 dög-
um eftir lestun.
Verð á bensíni, 92 oktana, á mark-
aðnum í Rotterdam hefur að jafnaði
verið í kringum 160 til 180 dollara
tonnið. Það hefur ævinlega rokkað
nokkuð. En í apríl tók aö syrta í álinn
og bensínverð rauk upp í tæpa 280
dollara tonnið. Verð á súperbensíni,
98 oktana, rauk á sama tíma upp í
um 300 dollara og verð á hráolíu fór
yfir 20 dollara tunnan.
Nú er verð á 92 oktana bensíni
komið niður í um 194 dollara og á 98
oktana bensíni í um 206 dollara. Verð
á hráolíunni er komið niður í um
16,65 dollara tunnan.
Hversu varanleg er lækkunin?
Spumingin sem menn spyija sig
núna á olíumarkaðnum er hvort
þetta verð sé varanlegt. Opec-ríkin
héldu fund á dögunum og þar ákváðu
þau að auka framleiðslu sína úr 18
milljónum tunna á dag í 19,5 milljón-
ir. Strax í kjölfarið bjuggust menn
við að olíuverð myndi lækka, sem
og það hefur gert, og höfðu því hægt
um sig í olíuviöskiptum. Þess vegna
er markaðurinn mjög rólegur. Undr-
ar engan þótt menn veigri sér við að
kaupa mikið magn haldi þeir að verð-
ið verði enn lægra daginn eftir. Við
svona rólegheit á kaupendamark-
aðnum lækkar verðið enn meira.
Gera má ráð fyrir að verð á bensíni
lækki eitthvað áfram á markaðnum
1 Rotterdam við aukna framleiðslu
Opec-ríkja. Þetta segir okkur að ef
verðið fer niður í um 190 dollara
væri hægt að lækka veröið hér inn-
anlands á bilinu 1 til 2 krónur. Þetta
er ekki mikið enda ekkert svigrúm
Davíð ræðir við Laufdal
um kaup á Broadway
Borgarstjórinn í Reykjavík hefur
átt lauslegar viðræður við veitinga-
kónginn í Reykjavík, Ólaf Laufdal,
um hugsanleg kaup Reykjavíkur-
borgar á veitingahúsinu Broadway.
Að sögn Davíðs er ekkert ákveðið í
þessum efnum en endanleg niður-
staða ætti að liggja fyrir innan tíu til
tólf daga.
„Ég sagði lauslega frá þessu á borg-
arstjómarfundi fyrir um þremm-
vikum og var málið rætt lítiUega. Ég
árétta aö það hafa engar ákvaröanir
verið teknar um kaupin á Broadway,
það er fyrst og fremst verið að skoða
þetta mál,“ segir Davíð Oddsson
borgarstjóri.
Það sem Reykjavíkurborg sér við
kaupin á Broadway er að sögn Dav-
íðs sú staðreynd að það vanti vín-
lausan unglingaskemmtistað í
Reykjavík. Auk þess vanti félagsmið-
stöð og aðstöðu fyrir börn og ungl-
inga í Seljahverfi. Jafnframt væri
hægt að nýta húsnæðið undir félags-
starf eldri borgara. Og loks gæti það
nýst undir ráðstefnur á vegum borg-
arinnar.
Stærsta strætisvagnaskiptistöð
landsins er að rísa í Mjóddinni í
Breiðholti og eykur hún gildi Mjódd-
arinnar sem verslunar- og þjónustu-
miðstöðvar. Broadway er sem kunn-
ugt er í Mjóddinni.
„Ég hygg að það sé enginn ágrein-
ingur í borgarstjórn um að skoða
þetta mál,“ segir Davíð um það hvort
samstaða sé um það að kaupa stað-
inn.
Hvort hugsanlegt kaupverð, ef af
kaupunum verður, sé í kringum 300
miUjónir króna, eins og sögusagnir
hafa gengið um, segir Davíð að það
sé fjarri lagi.
-JGH
Davið Oddsson borgarstjóri.
Niöurstöður frá rannsóknamefnd um fiskiskip framtíðarinnar:
Skipastóllinn minnkar
um 25% á næsta áratug
Samkvæmt nýútkominni skýrslu
um þróun íslenskrar flskveiðitækni
er því spáð að fiskiskipastóllinn hér
á landi minnki um 25% strax á næsta
áratug. Um leið er því spáð að meðal-
ævi fiskiskipa verði 25 ár.
Þessi skýrsla er unnin af nefnd sem
vinnur að Halios-verkefninu sem er
unnið á vegum EUREKA. Halios
fjallar um hvemig fiskiskip tíunda
áratugarins verður.
EUREKA er áætlun sem byggir á
samstarfi Evrópuríkja á sviði tækni-
þróunar. Þessi áætlun nýtur nú vax-
andi áhuga og er gert ráð fyrir að
um 100 mismunandi tæknileg verk-
efni verði lögð fyrir ráðherrafund
EUREKA en árlegur fundur er að
hefjast þessa dagana. Þar situr Svav-
ar Gestsson menntamálaráðherra
fýrir íslands hönd.
Áðumefnt Halios-verkefni er eitt
þriggja verkefna sem íslendingar
vinna að í samvinnu við EUREKA-
áætlunina. Hin em Supersmolt sem
fjallar um hraðeldi á laxi í hlýjum
sjó eða við jarðhita og leiðir til að
koma í veg fyrir ótímabæran kyn-
þroska lax sem er þannig alinn. Þetta
verkefni er í samvinnu við Portúgali.
Hitt verkefnið er svokallað Cosine
verkefni sem fjallaði um samhæf-
ingu á tölvutengdum gagna- og sam-
skiptanetum milli rannsóknarstofn-
ana í Evrópu.
Úrelding fiskiskipa verði 4%
Eins og áður sagði er því spáð að
fiskiskipastóllinn minnki um 25% á
næsta áratug. Spáin gengur út á þaö
að árleg úrelding verði 4%, árleg
fækkun 2,5% og árleg endumýjun
1,5%. Ný skip á ári verði því 13 tals-
ins.
Þá er því spáð að lögð verði áhersla
á 8 skipategundir f framtíöinni. Það
era stórir frystitogarar, litlir einfald-
ir ísfisktogarar, stórir línu- og tog-
bátar, fjölveiðiskip, stór nótaskip,
sérútbúin skip til skelfiskveiða, lítíl
skip (20 til 25 m á lengd) og trillur.
Reyndar gengur spáin út á sam-
drátt í trilluútgerð enda sé aukning
undanfarinna ára fyrst og fremst
vegna gats í kvótakerfinu.
Hanna þarf eitt grunnskip
Um endumýjun flotans er gerð eft-
irfarandi tillaga: - Að stærstu ísfisk-
toguranum verði breytt í frystiskip
en minni togarar afli hráefnis fyrir
vinnslu í landi og ferskfiskútflutn-
ing.
- Að hannað verði eitt grunnskip
sem útbúa má mismunandi til að
sinna kröfum sem gerðar era til
skipa í ýmsum flokkum.
- Að hannaðir verði 20 til 25 m lang-
ir og 6 til 7 m breiðir tveggja þilfara
landróðrarbátar sem hannaðir verði
til staðbundinna veiða.
Telur Halios-hópurinn að helstu
möguleikar íslensks málmiðnaðar
við að þróa og koma nýjum búnaði
á markaðinn sé gagnvart minni skip-
unum. Árleg heildarverðmæti áður-
talinna skipa og búnaðar, vegna ný-
smíöa og breytinga, verði allt að
þrem milljörðum króna. Ef öll skipin
yrðu byggð eða endurbyggð innan-
lands gæti heildarverðmætí innlenda
þáttarins orðið allt að tveir milljarð-
ar króna.
-SMJ
vegna skattheimtu ríkisins og stöð-
ugra gengisfellinga íslensku krón-
unnar á degi hverjum.
Nýr farmur til landsins
Nýkominn er til landsins farmur
af súperbensíni, 98 oktan. Hann var
lestaður í síðustu viku þegar verðið
var í kringum 235 dollara tonnið. Nú
er það 206 dollarar, hefur lækkað um
30 dollara. í lok þessa mánaðar kem-
ur til landsins bensínfarmur. Þá er
bara að sjá hvað bensínverðið verður
í Rotterdam. Eitt er víst, tíðindin frá
Rotterdam era góð þessa dagana og
ef verðið heldur áfram aö lækka má
fastlega búast við bensínlækkun hér-
lendis upp á krónu eða tvær krónur.
Nóta bene, svo fremi sem dollarinn
heldúr ekki áfram á þeysireið sinni
upp verðskalann. -JGH
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
Innlán óverðtryggð
Sparisjóðsbækurób. 14-17 Úb
Sparireikningar
3jamán. uppsögn 1.4-18 Vb.Úb
6mán.uppsögn 15-20 Vb
12mán.uppsögn 16-18 Úb
18mán. uppsögn 32 Ib
Tékkareikningar, alm. 3-9 Sp
Sértékkareikningar 4-16 Vb.Ab,-
Innlán verðtryggð Sp
Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 1-2 Vb
6mán. uppsögn 2-3 Allir
Innlán meðsérkjörum 27-35 nema Úb Ab
Innlángengistryggð
Bandaríkjadalir 8,25-9 Ab
Sterlingspund 11,5-12 Sb.Ab
Vestur-þýsk mörk 5,25-6 Sb
Danskarkrónur 7.5-8 lb,Bb,-
ÚTLÁNSVEXTIR (%) Sp lægst
Útlán óverðtryggð
Almennirvíxlar(forv.) 28-31 Lb
Viðskiptavíxlar(forv.)(1) kaupgengi
Almennskuldabréf 27,5-33,5 Lb
Viðskiptaskuldabréf(1) kaupgengi Allir
, Hlaupareikningar(yfirdr.) 31,5-35 Lb
Utlán.verötryggö
Skuldabréf 7,25-9,25 Lb
Otlántilframleiðslu
isl. krónur 27,5-33 Lb.Úb
SDR 10-10,25 Allir
Bandaríkjadalir 11,25-11,5 nema Úb Allir
Sterlingspund 14,5 nema Úb Allir
Vestur-þýsk mörk 8,25-8,5 3.5 Úb
Húsnæðislán
Lífeyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 42,8
MEÐALVEXTIR
Óverötr.júní89 29,3
Verðtr.júní89 7.9
VlSITÖLUR
■ Lánskjaravísitalajúni 2475 stig
Byggingavfsitalajúní 453 stig
Byggingavísitalajúní 141,6stig
Húsaleiguvísitala 1,25% hækkun 1. april
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa veröbréfasjóða
Einmgabréf 1 3,922
Einingabréf 2 2,179
Einingabréf 3 2,568
Skammtímabréf 1,352
Lífeyrisbréf 1,972
Gengisbréf 1,755
Kjarabréf 3,900
Markbréf 2,069
Tekjubréf 1,725
Skyndibréf 1,185
Fjölþjóðabréf 1,268
Sjóósbréf 1 1,884
Sjóðsbréf 2 1,504
Sjóðsbréf 3 1,332
Sjóðsbréf 4 1,109
Vaxtasjóösbréf 1,3270
HLUTABRÉF
Söluverð að lokinni jöfnun m.v. 100 nafnv.:
Sjóvá-Almennar hf. 300 kr.
Eimskip 352 kr.
Flugleiðir 171 kr.
Hampiðjan 161 kr.
Hlutabréfasjóður 128 kr.
lönaðarbankinn 157 kr.
Skagstrendingur hf. 212 kr.
Útvegsbankinn hf. 135 kr.
Verslunarbankinn 145 kr.
Tollvörugeymslan hf. 108 kr.
(1) Við kaup á viðskiptavixlum
og viðskiptaskuldabréfum, útgefnum af
þriðja aðila, er miðað við sérstakt kaup-
gengi, kge.
Skammstafanir: Ab = Alþýðubankinn,
Bb= Búnaðarbankinn, lb = lðnaðar-
bankinn, Lb= Landsbankinn, Sb =
Samvinnubankinn, 0b= Otvegsbankinn,
Vb = Verslunarbankinn, Sp = Sparisjóð-
irnir.
Nánari upplýsingar um peningamarkað-
inn birtast í DV á fimmtudögum.