Dagblaðið Vísir - DV - 10.10.1989, Síða 15

ÞKIÐJUDAGUR 10. GKTÓBER 1989.
15
Kvótastefna, sala
veiðileyf a og auð-
lindaskattur
Við Hannes Hólmsteinn Giss-
urarson erum sammála um að
draga eigi úr ríkisumsvifum, ekki
auka þau. Því fer hins vegar íjarri
að allir sjálfstæðismenn séu sam-
mála um þetta.
í grein, sem dr. Hannes skrifar
um mesta hagsmunamál íslensku
þjóðarinnar í DV mánudaginn 2.
október sl., gætir misskilnings um
veigamikil atriði.
Dr. Hannes telur að með sölu
veiðileyfa sé ríkið að slá eign sinni
á fiskinn og þar með eigi Steingrím-
ur Hermannsson, Stefán Valgeirs-
son og félagar hann. Þetta er mis-
skilningur. Ríkið á fiskimiðin nú
þegar. - Eða hvemig heíðu stjórn-
málamenn annars getað gefið
mönnum kvóta?
Kvótar-veiðileyfi
Nú er öllum ljóst að fiskimiðin
eru ekki óþrjótandi auðlind og því
verður að takmarka aðgang að
þeim með einhverjum hætti, og
hefur það þegar verið gert. Stjórn-
völd hafa úthlutað veiðileyfum til
ákveðinna aðila ókeypis en við hin
verðum síöan að kaupa þau af
þeim. Kvótamir eru að sjálfsögðu
ekkert annað en veiðileyfi. Þessi
veiðiieyfi hefur ríkisvaldið
skammtað eftir ákveðnum reglum
sem stjómmálamenn hafa búið til
í samvinnu við svokallaða hags-
munaaðila.
Með því að selja veiðileyfi hæst-
bjóðanda á uppboði sitja allir við
sama borð og geta menn þá
skammtað sér veiðimagnið sjálfir
Kiállarinn
Sigríður Arnbjarnardóttir
kennari
réttur að myndast? Dr. Hannes úti-
lokar að hann eigi að myndast með
ofbeldi. Um það er vart ágreining-
ur. Hann segir hins vegar ekki
hvernig hann eigi að myndast.
Hvaða lögaðili annar en ríkið getur
tekið sér það vald?
Er dr. Hannes ekki þar með að
viðurkenna að ríkið eigi fiskimiðin
og að þeir sem meö völdin fara í
dag geti gefið þeim mönnum, sem
þeim þóknast, fiskimiðin til fram-
búðar? - Sú lausn væri þvílíkt sið-
leysi að ótrúlegt er að þjóðin léti
það yfir sig ganga.
Ekki sjálfgefið
Menn fara betur með eigið fé en
annarra, segir dr. Hannes. Það er
ekki sjálfgefið aö þeir sem eignast
kvóta eigi eftir að reka útgerðina.
„Allt tal útgeröarmanna um að þeir
geti ekki keypt veiðileyfi er því út í
hött. Spurningin er einfaldlega hverj-
um þeir greiða fyrir þau.“
eftir því sem þeir hafa fjárhagslegt
bolmagn og löngun til. Sala veiði-
leyfa mun því með tímanum færa
útgerðina í hendur þeirra sem best
kunna að reka hana.
Dr. Hannes telur að myndun
eignarréttar sé lausnin því <að
menn fari betur með eigið fé ín
annarra. - En hvernig á sá eignar-
Það yrði áreiðanlega hægt að lifa
góðu lífi á því að leigja út veiði-
heimildir.
Þau rök gegn sölu veiðileyfa að
atvinnuvegurinn þoli ekki meiri
álögur standast heldur ekki. Saia
veiðileyfa er ekki skattur frekar en
frjálst framsal kvóta. Stjóinmála-
menn allra flokka hafa skattlagt
þennan atvinnuveg með ýmsu móti
og séð til þess að hann berjist alltaf
í bökkum.
. Röng gengisskráning er í raun
ekkert annað en skattur á útgerð.
Er þess skemmst að minnast
hvemig miklir fjármunir voru
fluttir frá útgerð til að greiða niður
innflutning. Sá skattur var kallað-
ur fastgengisstefna. Stjómmála-
menn munu eftir sem áður geta
skattlagt sjávarútveginn þangað til
hann stendur á núlli ef þeir vilja.
Sala veiöileyfa veröur ekki við-
bótarskattur. Menn geta hins vegar
séð í hendi sér hvers konar tak
stjórnmálamenn fengju á útgerðar-
mönnum ef þeir gæfu þeim fiski-
miðin.
Ef stjórnvöld afhenda veiðileyfi
endurgjaldslaust verða útgerðar-
menn háðari valdi stjómmála-
manna en ella. Stjórnmálamenn
munu þannig fá ægivald yfir út-
gerðarmönnum sem þeir geta m.a.
notað til að koma í veg fyrir að
þeir selji aflann þar sem hagnaðar-
vonin er mest. Ekki er ólíklegt að
þau mundu t.d. neyða útgerðar-
menn til að selja hluta aflans í fisk-
vinnslustöðvar einokunartvíeykis-
ins.
Á valdi kjósenda
Þegar lögin um kvóta vom sam-
þykkt á Alþingi fór lítið fyrir and-
mælum. Fæstir gerðu sér grein fyr-
ir hvað hér var á ferðinni. Nú, þeg-
ar kvótar, sem útvaldir fengu
ókeypis, ganga kaupum og sölum á
háu verði, gera menn sér ljóst hvað
hefur skeð. - Allt tal útgerðar-
manna um að þeir geti ekki keypt
veiðileyfi er því út í hött. Spurning-
in er einfaldlega hverjum þeir
greiða fyrir þau.
Dr. Hannes telur að með því að
ríkið selji veiðileyfi muni umsvif
þess aukast. Það þarf alls ekki að
vera. Þeir sem með völdin fara
hverju sinni geta ráðstafað þvi fé
sem inn kemur eins og þeim þókn-
ast. Það er hins vegar á valdi kjós-
enda hvort hér ráða ferðinni
stjórnlyndir menn eða frjálslyndir.
Sala veiðileyfa breytir engu um það
hversu mikill sósíalismi hér er.
Upphaflega hugsunin að baki
auðlindaskatti var aö hann kæmi í
stað gengisfólsunar, en rétt gengis-
skráning bætir m.a. stöðu íslensks
iðnaðar. Auðlindaskattshugmynd-
in er eldri en hugmyndin um sölu
veiðileyfa enda var hún sett fram
áður en takmarka þurfti sókn í
fiskimiðin. Ágóðinn af sölu veiði-
leyfa gæti einnig þjónað þeim til-
gangi að halda genginu réttu og
styrkja um leiö innlendan iðnað.
Með þvi að ríkið selji veiðileyfi
hæstbjóðanda á uppboði er ekki
verið að stíga örlagaríkt skref í
sögu þessarar þjóðar. Það væri
hins vegar gert með því að afhenda
örfáum mönnum auðlind þjóðar-
inrar til frambúðar.
Sigríður Arnbjarnardóttir
Staða íslenskrar
hestamennsku
í byrjun september skrifaði und-
irritaður greinarkorn um íslenska
hestamennsku og sendi hestatíma-
ritinu Eiðfaxa. Jafnframt sendi ég
formanni Hestaiþróttasambands
íslands (HÍS), Pétri Jökli Hákonar-
syni, afrit af greininni. Mér var tjáð
af ritstjóra Eiðfaxa að greinin
myndi birtast í septemberhefti
blaðsins, ásamt athugasemdum
formanns HÍS við greinina.
Það einkennilega gerðist eftir
þetta að fyrir þrýsting formannsins
var hætt við að birta greinina í
septemberblaði Eiðfaxa en því heit-
ið að hún yrði birt síðar.
Þar sem aðaltilgangurinn með
birtingu greinarinnar væri brost-
inn ef hún birtist ekki fyrr en í
október, þá hef ég óskað að megi-
nefni greinarinnar birtist sem tvær
kjallaragreinar í DV.
Ákveðinn þrýstihópur ...
Það var einmitt þrýstingur eins
og beitt var í þessu tilfelli sem var
kveikjan að umræddri grein. Af
hverju þarf formaður HÍS að
ákveða hvenær grein eftir mig birt-
ist í einhveiju tímariti? Af hverju
geta ákveðnir aðilar endalaust ráð-
ið ferðinni í íslenskri hesta-
mennsku og fá að leiða hana í
ógöngur ósamstöðu og óbilgirni?
Að mínu mati er allt of mikil
hreppapólitík rekin varðandi ís-
lenska hestinn á hans eigin landi,
KjaUarinn
Jónas Vigfússon
bóndi, Litla-Dal, Eyjafirði
íslandi. Allt of mikið er um það að
menn fylki sér um einstaka hesta,
menn, skoðanir eða stefnur, en
skoði ekki heildina.
Einmitt þess vegna er svo komið
að LH er ekki landssamband hesta-
mannafélaga lengur heldur sam-
band ákveðinna hagsmunahópa.
Það gerðist vegna þess að ákveðinn
þrýstihópur var látinn vaða uppi
og marka stefnuna, en það var ekki
og er ekki sanngjarnt.
Það má ekki gerast að eiginhags-
munapot verði til þess að eyði-
leggja íslenska hestamennsku, fé-
lagsstarfsemi í sambandi við hana
og framfarir í mótahaldi og rækt-
un, svo eitthvað sé nefnt.
Getur ekki sameinað
Á íslandi hefur það gerst að
Landssamband hestamanna hefur
sundrast. Það gerðist vegna þess
að Eyfirðingar sættu sig ekki við
það að þeir sætu ekki við sama
borð og Skagfirðingar og fengju að
spreyta sig við hluti eins og lands-
mótshald. Því miður er núverandi
stjóm LH ekki þannig skipuð að
hún geti sameinað hestamenn í
landinu. Forsvarsmenn hennar
hafa mótað núverandi stefnu of
mikið til þess að þeir geti undið
„Að mínu mati er allt of mikil hreppa-
pólitík rekirí varðanúi íslenska hestinn
á hans eigin landi, Islandi.“
Eiginhagsmunapot má ekki verða til þess að eyðileggja ísienska hesta-
mennsku, segir greinarhöfundur m.a.
ofan af þeirri óheillaþróun sem
orðið hefur. Þess vegna lít ég svo á
að Landssamband hestamanafé-
laga hafi liðið undir lok.
En hvað er þá til ráða?
Það eru nú a.m.k. tveir aðrir val-
kostir, þar sem íslenskir hesta-
menn og hrossaræktendur ættu að
geta unnið saman að framgangi ís-
lenskrar hestamennsku. Þessir
valkostir eru nýstofnað sérsam-
band íþróttadeilda hestamannafé-
laga innan íþróttasambands ís-
lands (HÍS) og Búnaðarfélag ís-
lands (BÍ), en þau vinna annars
vegar að framgangi hestaíþrótta á
íslandi og erlendis og hins vegar
að ræktun íslenska hestsins á ís-
landi.
Þaö hljóta allir íslendingar að
geta orðið sammála um þaö að ís-
lenska hesta skuli fyrst og fremst
rækta á íslandi og stefna skuli að
því að rækta þá fallegustu og bestu
reiðhesta sem hægt er. Aðra stefnu
þárf BÍ ekki að reka. BÍ á ekki að
þurfa að taka afstöðu til þess hvar
eigi að sýna hrossin eða af hvaða
stofnræktun þau eigi að vera.
Við hrossaræktendur stefnum að
því að rækta sem besta og fall-
egasta íslenska hesta. Við viljum
koma þeim á framfæri sem víðast
og við viljum láta aðra vita af því
hverjir rækta þessi hross og hvar
þeir eru staðsettir á íslandi.
Ef sú stefna á að ráða ríkjum inn-
an LH að einungis skuli vera tveir
landsmótsstaðir á íslandi þá er stór
spuming hvort BÍ eigi ekki að segja
skilið við LH og halda landssýning-
ar sínar, eða öllu heldur heimssýn-
ingar sínar, án tengsla við LH.
Jónas Vigfússon