Dagblaðið Vísir - DV - 02.11.1989, Blaðsíða 25

FIMMTUDAGUR 2. NÓVUMBER 1989.
33
Merming
Gagnrýni á listaverkauppboð hjá Gallerí Borg:
Lágmarksþekkingu á
markaðnum vantar
- segir Gunnar Kvaran, listfræðingur á Kjarvalsstöönm
Búnaðar-
félaginu
Bækur um ættir hesta virðast
ætla að vera bækur jólavertíðar-
innar að þessu sinni. Jónas
Kristjánsson hefm' þegai’ vakið
upp rammar deilur með Heiða-
jörlum sínum. Ráðunautar Bún-
arðarfélagsins eru ekki hrifnir af
innrásinni á þeirra svið.
Og það er von á fleiri bókum frá
mönnum sem ekki eru i náðinni
hjá sérfræðingum Búnaðarfé-
iagsins. Anders Hansen heldur
áfram að skrifa um Svaðastaða-
kynið en ísafold gefur út.
Þá er Gunnar Bjarnason ekki
hættur að skrifa um hesta því
Prentverk Odds Bjömssonar gef-
ur út fimmta bindi hans af Ætt-
bók og sögu íslenska hestsíns.
Þóra Einarsdóttir hefur skrifað
ævisögu sina.
Ævisaga
Þóru í Vemd
Undanfarin ár hefur verið mest
í tísku að koraa æviminningum
manna á framfæri með viðtals-
bókum meðan færri hafa kjark
ti.1 aö skrifa sjálfir. Þóra Einars-
dóttír, sem oftast er kennd við
Vemd, hefur þó annan hátt á.
Hún hefur nú skrifað sjálfsævi-
sögu sína og kallar Af lífi og sál.
Það er Skjaldborg sem gefur út.
Þóra ætlar ekki að vera á
landinu til að kynna bók sína þvi
hún fór nú í vikunni til Indlands
að halda áfram aö vinna fyrir
holdsveika þar í landi. Þóra er
nú 76 ára gömul og kom heim í
ár til að skrifa ævisögu sína.
Góða bók og gagntega fyrir
suma. '
Gagn og gaman
án leyfis
Jónas Árnason hefur gefiö út
greinasafn og valið því ekki
miruta heiti en:, ,Góð bók og gagn-
leg fyrir suma“. UndírtitiUinn er
svo sem vera ber enn lengri og
þar komur fram að bókín er góð
fyrir sósíalísta, kvennalistakon-
ur, vinstri framsóknarmenn,
skynsama krata og viðtalshæfa
íhaldsmenn.
Bókin er gefin út á kostnað höf-
undar og honum er nokk sama
um höfundarréttinn því tekið er
fram að bókína megi afrita með
hvaða hætti sem án skriflegs leyf-
is utgefanda.
í bók Jónasar er að finna grein-
ar, þingræður, útvarpserindi og
bréf hans frá því skömmu eftir
stríð og fram undir þennan dag.
„Verðfalbð nú stafar af skorti á
fagmennsku hjá uppboðshaldaran-
um. Þarna vantar lágmarksþekkingu
á markaðnum,“ sagði Gunnar Kvar-
an listfræðingur um ástæðuna fyrir
lágu verði á myndum þekktra ís-
lenskra málara á uppboði hjá Gallerí
Borg um helgina.
Á uppboðinu fékkst ekki helming-
ur af matsverði fyrir þrjár Kjarvals-
myndir og svipað var uppi á teningn-
mn viö sölu á þremur myndum eftir
Ásgrím Jónsson. Myndir eftir marga
aðra málara seldust fyrir brot af
markaðsverði.
„Skýringin á þessu lága verði hjá
Gallerí Borg er einfaldlega sú að
þangað koma hvorki eftirsóttar
myndir né menn sem geta keypt,"
sagði Gunnar.
„Uppboðin hafa ekki fest rætur
hér. íslendingar kunna ekki á þenn-
an markað og hann segir ekkert um
gangverð á myndlist. Menn kaupa
myndir hér á matsverði og hærra en
vilja komast hjá öllu umtali. Hópur-
inn, sem kemur á uppboðin, er allt
annar og hann virðist ekki hafa efni
á að kaupa dýrustu verkin enda sjást
þau ekki á uppboðunum. Það alvar-
legasta er þó að Gallerí Borg skuli
vilja viðhalda þessu.
Góð verk eftir Kjarval ganga hér í
kaupum manna á milli á um 2 millj-
ónir. Bestu verkin hafa ekki verið til
sölu lengi en eru mun dýrari.“
Úlfar Þormóðsson, uppboðshaldari
hjá Gallerí Borg, sagðist ætla að
halda áfram sinni starfsemi hvað
sem Gunnar Kvaran segði. Hann
sagði þó að uppboðin yrðu að gjalda
þess að verið væri að selja á sýning-
um myndir á uppsprengdu verði sem
reyndist svo ekki standast á mark-
aðnum. Verk Errós seldust t.d. ekki
á almennum markaði á því verði sem
fólk léti fyrir þau á sýningum.
Úlfar sagði að uppboð á verkum
gömlu íslénsku meistaranna, eins og
Kjarvals, yrðu að gjalda þess að eng-
inn vildi láta það sjást að hann hefði
efni á að kaupa dýr listaverk. „Þetta
hefur orðið til þess að inn á upp-
boöin koma ekki nema lakari mynd-
ir. Betri myndirnar eru seldar
manna í milli,“ sagði Úlfar.
Gunnar sagði að mikil sala á verk-
um Errós á sýningunni á Kjarvals-
stöðum nú í haust hefði ekki teljandi
áhrif á listaverkamarkaðinn. „Það
er ekki sama fólkið sem kaupir Erró
og Kjarval," sagði Gunnar. „Markað-
urinn er líka stærri en það að ríflega
hundrað verk frá Erró hafi þar úr-
slitaáhrif,“ sagði Gunnar Kvaran.
-GK
Saga Guðmundar Jaka væntanleg eftir hálfan mánuð:
Sá síðasti stóri
- segir höfundurinn, Ómar Valdimarsson
Ómar Valdimarsson: „Menn af skóla Guðmundar skilja ekki við sína pólitísku samherja sársauka-
laust.“ OV-mynd BrynjarGauti
„Guðmundur er i mínum augum síðasti stóri
verkalýðsleiðtoginn. Ég kem ekki auga á aðra
viðlíka foringja," segir Ómar Valdimarsson,
höfundur viðtalsbókarinnar Jakinn - í blíðu og
stríðu. Það er saga Guðmundar J. Guðmunds-
sonar og kemur út hjá Vöku-Helgafelli um miðj-
an mánuðinn.
Saga Guðmundar Jaka er verk sem staðið
hefur tíl að skrifa í mörg ár en aldrei orðið úr
fyrr en nú. „Ég heyrði af því í desember í fyrra
að þetta hefði staðið til en aldrei orðið úr vegna
þess að hann sætti sig aldrei við skrifarann. Um
það leyti sem ég hætti á Stöð 2 hringdi ég í
Guðmund og sagði honum að málið með endur-
minningarnar væri leyst. Ég gæti tekið málið
að mér enda sá ég fram á nokkurra mánaða
frí,“ segir Ómar.
Sögumaður tekur völdin
„Hann var að velta fyrir sér hvort hann vildi
yfirleitt segja sögu sína á bók en var samt til í
að reyna. Eg hitti Ólaf Ragnarsson, útgefanda í
Vöku-Helgafelli, í Kringlunni á Þorláksmessu
og sagðist vera búinn að fá vilyrði Guðmundar
fyrir viðtalsbók. Við gengum formlega frá samn-
ingi um áramótin.
Samstarf okkar Guðmudar gekk mjög vel. Við
byrjuðum að hittast reglulega og ræða málin.
Upphaflega átti bókin að byggjast á samtölum
okkar en síðar var ákveðið að breyta út af því
vegna þess að samtalsformið hentaði ekki.
Guðmundur á það til að vera mjög skipulagð-
ur og hann sagði heilar sögur eftir að hafa feng-
ið tíma til að undirbúa sig. Niðurstaðan varð
því sú að bókin er bein frásögn hans. Því til
viðbótar segir Elín, kona hans, frá lífi þeirra sem
hefur ekki alltaf verið dans á rósum. Þau áttu
fimmkall þegar þau giftust, ekkert húsnæði og
Guðmundur fór strax eftir brúðkaupið norður
á Siglufiörð og var lögga þar heilt sumar.
Ég þekkti Guðmund vel áður en þessi bók kom
til sögunnar. Ég hafði verið í verkalýðsfréttum
á Morgunblaðinu og Stöð 2 í fiölda ára og þá
átt töluverð samskipti við hann. Við náðum því
vel saman auk þess sem uppruni okkar er svip-
aður þrátt fyrir aldursrnun.“
Eltingaleikur vlð Jakann
„Vinnan viö bókina gekk vel fram eftir vetri
en þá kom samningalota hjá Verkamannasam-
bandinu um páskana og Guðmundur upptekinn
við það. Mér var hætt að lítast á blikuna því eg
fann að töluvert var eftir enn en handritinu
átti að skila 1. ágúst.
í júní fór Guðmundur til Sviss á fund Alþjóða
vinnumálastofnunarinnar og ég á eftir. Þar úti
unnum við mikið, oft frá morgni til kvölds, og
þar lukum við samtölunum.
Mín beið rosaleg vinna við frágang en var svo
heppinn að fá rigningasumar og gat því einþeitt
mér að verkinu og skilað af mér á tilsettum tíma.
Á endanum varð bókin alltof löng og töluvert
efni bíður þess að ákveða hvað á að gera við það.
Bókin veröur um 230 síður en efnið var komið
hátt á sjötta hundrað síðna. Ef þessi bók gengur
vel þá er þess vegna hægt aö efna í aðra bók.
Þessari lýkur laust eftir 1960 þannig að af nógu
er að taka.
Sumt af efni bókarinnar er sprenghlægilegt,
annað átakanlegt. Guðmundur er óbundinn af
öllu nema hugsjónum sínum í verkalýðsmálum.
Pólitíkin bindur hann ekki lengur. Allt hans
starf snýst um verkalýðsmál, sama hvar hann
hefur borið niður.“
Sár viðskilnaður
„Hann er ekki sáttur við sína gömlu félaga,
mismunandi ósáttur að vísu en hann er ekki
ánægður með viðskilnaðinn. Hann gekk í flokk-
inn ungur að árum og hefur varið ótrúlegum
tíma og kröftum fyrir málstaðinn. Mér fmnst
ekkert óeðlilegt þótt honum fmnist hann eiga
ýmislegt gott skilið af hreyfingunni fremur en
vont.
Guðmundur gerðist áskrifandi að Þjóðviljan-
um þegar hann var 16 ára en taldi sig nauð-
beygðan til að hætta að kaupa blaðiö 43 árum
síðar. Menn af hans skóla skilja ekki við sina
pólitísku samherja sársaukalaust. Samt tekst
honum að setja þessa sögu fram á kómískan
hátt þótt undirtónninn sé alvarlegur," sagði
Ómar Valdimarsson.
-GK