Dagblaðið Vísir - DV - 09.01.1990, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 9. JANÚAR 1990.
15
Framboð jafnaðar-
manna í Reykjavík
Davíð Oddsson borgarstjóri. - „Mun brátt verða kallaður til æðstu verk-
efna fyrir flokkjnn sinn. - Koma menn auga á arftakann i dag?“ segir
m.a hér í greininni.
Við sem aðhyllumst félagsleg
sjónarmið, mátt samstöðu og frels-
is lifum merkilega tíma sem um
leið ögra okkur til afstöðu og af-
skipta. Lífsviðhorf jafnaðarmanns-
ins vísar veginn á sama tíma og
kommúnisminn hrynur og ný-
frjálshyggjan opinberast sem gjald-
þrota hugmyndafræði sérhyggj-
urfnar. Þeir sem byggja á valdi,
ótta, fjármagni og sérgæsku eru
komnir á undanhald.
Nýtt afl í Reykjavík
I samanburði við hina stóru at-
burði í Austur-Evrópu kunna
framboðsmál í Reykjavík að þykja
htilvæg og best að hafa gamla lagið
á hlutunum - Sjálfstæðiflokkinn
og Davíð í öndvegi og gamla glund-
roðann til vinstri, en er það þetta
sem fólkið í borginni í raun vill?
Kannski erum viö aðeins í logni á
undan stormi. Sl. fjögur ár hafa
einkennst af aga og stjórnlyndi
borgarstjórans og hins vegar góðri
samstöðu minnihlutans en sameig-
inlegt framboð allra minnihluta-
flokkanna virðist þó ekki í sjón-
máli. Þar ætla Framsóknarflokkur
og Kvennalisti að ganga gömlu göt-
una. Eftir staiida Alþýðubandalag
og Alþýðuflokkur.
Ég er þeirrar skoðunar að stuðn-
ingsmenn þessara flokka eigi nú
að efna til sameiginlegs framboðs
en hvers vegna?
í fyrsta lagi til að svara kalli
tímans um að sameina krafta jafn-
aðarmanna og kvitta fyrir fortíð-
ina.
í öðru lagi til að fækka framboðs-
hstum sem hafa verið of margir um
langa hríð.
í þriðja lagi til að leggja grunn
að nýju og sterku stjórnmálaafli í
Kjallarinn
Reynir Ingibjartsson
framkvæmdastj. Búseta
borginni til mótvægis við Sjálf-
stæðisflokkinn.
í fjórða lagi til að opna farveg
fyrir nýtt fólk sem starfar að marg-
víslegum félagslegum viðfangsefn-
um í borginni en flnnur sér ekki
vettvang til áhrifa í gömlu pólitísku
farvegunum.
Borgarmálin snerta fólk -
alla daga
Stjórnmálaflokkarnir kvarta á
stundum yfir því að stöðugt sé erf-
iðara að fá fólk til að sinna þjóð-
málastarfi, ekki síst málefnum
sveitarfélaga. Á sama tíma spretta
upp alls kyns samtök sem sinna
afmörkuðum þáttum. í Reykjavík
hefur bilið milli stofnana borgar-
innar, flokkanna í borgarstjórn og
ýmissa félagasamtaka verið að
breikka. Pólitísk vakning í borg-
inni þarf að snúa þessu við.
Það kemur hverjum og einum
við, hvort sem hann er ungur eða
gamall, hvernig hans nánasta um-
hverfi er - gata, íbúðarhúsin, skól-
inn, útivistarsvæðin, dagheimilið,
íþróttaaðstaðan, leiksvæðin, höfn-
in, flugvöllurinn, ljósastaurarnir,
gagnstéttin. Atkvæðagreiðsla á 4ra
ára fresti er ekki nóg.
Ahersla á gott mannlíf-
ekki rúmmetra
Hvers njótum við svo í þessari
borg? Af hverju er gnótt og hvaö
skortir? Vantar meira af verslunar-
og skrifstofuhöllum, fleiri hótel-
herbergi og veitingastaði, meira af
sjoppum og leiktækjasölum, fleiri
krár, meira af bílum, fleiri tölvu-
fyrirtæki, auglýsingastofur, út-
varpsstöðvar og ferðaskrifstofur,
meira af ljósaböðum og líkams-
ræktarstöðvum? Eða: fleiri leik-
skóla, meira af íbúðum á viðráðan-
legum kjörum fyrir ungt fólk og
aldrað, betri íþrótta- og félagsað-
stöðu fyrir fatlaða, fleiri leiksvæði
fyrir börn, ómengaða sjávarströnd
í stað urðar, sorps og skólpræsa,
meira fyrir mannfólkið en minna
af minnismerkjum.
Á Reykjavík að vera borg giftra
karla á góðum aldri og á góðum bíl
í rúmu einbýlishúsi og réttum
flokki með réttar skoðanir eða á
að sýna það í stjórnun og verk-
efnavali að konur byggja hálfa
borgina og gott betur, gamla fólkið
byggði hana og börnin erfa hana?
Næstu skrefin
Hinn mikli einleikari við stjórn-
völinn í Reykjavík mun brátt verða
kallaður til æðstu' verkefna fyrir
flokkinn sinn. Það verða engin íjög-
ur ár aftur í borgarstjórastóli þótt
Sjálfstæðisflokkurinn haldi meiri-
hlutanum. Koma menn auga á arf-
takann í dag?
Jafnaðarflokkarnir eiga nú að
koma til leiks, kalla á fólk úr öllum
áttum, fólk sem aðhyllist jöfnuð og
valddreifingu, gerast foystuafl
gegn Sjálfstæðisflokknum og áður
en menn vita af verður borg Davíðs
orðin að borg rósarinnar. Múrar
geta líka fallið í Reykjavík.
Reynir Ingibjartsson
„ Jafnaðarmannaflokkarnir eiga nú að
koma til leiks, kalla á fólk úr öllum
áttum, fólk sem aðhyllist jöfnuð og
valddreifingu, gerast forystuafl gegn
Sj álfstæðisflokknum. ‘ ‘
„Þú ert ekki neitt“
Utanríkisþjónusta
á ferð og flugi
af Austurvelli \
Genf
Sverrir Haukur
Gunnlaugsson á
Hverfisgötuna
Valgeir
Arsaalsson
af Hverfis-
götunni tíl
EB. Brussel
„Utanrikisþjónustan kostar nálægt einn milljarö á ári,“ segir í greininni.
Opinberir embættismenn eru
æviráðnir og ekki er hægt að segja
þeim upp nema fyrir alvarleg af-
glöp í starfi.
Þetta tryggir þeim atvinnuöryggi
umfram aðra þegna en á móti nefna
þeir að laun þeirra séu að jafnaði
lægri en á almennum vinnumark-
aði.
Fyrirkomulagið leiöir til fram-
taksleysis og lítillar nýtingar
starfskrafta þar sem frami fer ekki
eftir frammistöðu og laun ekki eftir
aíköstum eins og hjá fyrirtækjum
í samkeppni.
Hið opinbera verður þó að keppa
við fyrirtækin um hæfustu starfs-
kraftana og verður gjarnan undir
í því á uppgangstímum.
Þess er hvorki að vænta né er það
æskilegt að ríkið fylgi markaðinum
við núverandi skipulag a.m.k. Störf
hjá ríkinu eru líka flest þess eðlis
að ekki er mikið svigrúm til fram-
taks.
Æviráðning er forn hefð en
skammtímaráðning, ekki lengri en
4 ár (í einu), myndi gefa ekki bara
sparnað heldur einnig bætta nýt-
ingu, hvatningu til framtaks og
aukinn jöfnuð meðal þegnanna.
Eigi þetta að takast verður að skil-
greina markmið ríkisstofnana og
fyrirtækja betur og gefa síðan yfir-
mönnum frjálsari hendur innan
ákveöins fjárhagsramma en gera
þeim um leið skylt að skilgreina
leiðir og afmarka starfssvið og
ábyrgð sinna manna.
Starfsmat forsenda frama
Gæða- og afkastahvetjandi þættir
eru von um betri laun, meira skap-
andi og þroskandi starf, tækifæri
KjaUaiinn
Jón Hjálmar Sveinsson
verkamaður
til að fá að spreyta sig. Eigi frama-
von hjá ríkinu að vera. í réttu hlut-
falli við frammistöðu þarf að þoma
á stöðluðu starfsmati fyrir alla op-
inbera starfsmenn. Matið verði
framkvæmt einu sinni á ári af nán-
asta yfirmanni, hann verði ábyrgur
en leiti álits meðstjórnenda og mat-
ið verði trúnaðarmál viðkomandi
starfsmanns og stjórnanda. Gefnar
verði einkunnir frá óviðunandi til
framúrskarandi, umsagnir um
fasta þætti, s.s. faglega frammi-
stöðu, samvinnuhæfileika, tjáning-
arhæfileika, snyrtimennsku og
umgengni við áfengi o.s.frv., auk
almennrar umsagnar.
Yfirmannaskipti ættu að minnka
hættu á fordómum. Matið yrði þátt-
ur í ákvörðun um stöðuhækkun,
tilfærslu, endurráðningu. Gegn-
umstreymi ykist og ferskleiki
kæmi til.
Starfskraftar með nokkra
reynslu af hinu opinbera yrðu jafn-
vel eftirsóttari á hinum almenna
vinnumarkaði en verið hefur
vegna þess að vitað væri að kröfur
hafa verið gerðar til þeirra og við-
komandi gæti sýnt fram á það með
matinu
Taka mætti upp kennslu í opin-
berum stjórnunarstörfum viö Há-
skólann sem stutta braut með meiri
yfirferð og kröfum. en í öðru og
lengra námi. Slíkt nám myndi nýt-
ast þeim sem um tíma hygðust
starfa fyrir ríki og sveitarfélög.
Erlendis hefur slíkt nám verið kon-
um ný leið til jafnræðis.
Viðhorf til starfans
í umræðu um opinber umsvif er
ætíð byrjað á að segja að fjárskort-
ur standi hinu og þessu fyrir þrif-
um en sjaldan minnst á betri nýt-
ingu þess fjár og þeirra starfskrafta
sem fyrir eru. Opinber starfsemi
heitir á nágrannamálum: „offenthg
tjeneste", „civil service", með
áherslu á þjónustu sem fjarri er
íslensku hugarfari.
íslenska utanríkisþjónustan er
dæmigerð fyrir hið opinbera hér á
landi. Staða er álitin gefa þeim sem
hana hefur einhver yfirborgaraleg
réttindi og vera góss. Þannig er
haft eftir Islendingi við konu sína
í bók frú Hebu Jónsdóttur: „Ég er
sendiherra, þú ert ekki neitt.“
Utanríkisþjónustan kostar ná-
lægt einn milljarð á ári. í henni eru
u.þ.b. 50 opinberir embættismenn
eitthvað um 20 hafa lokið háskóla-
námi (master) en um 30 hafa bara
fyrrihlutapróf (BA/BS).
Nálægt fjórðungur var ráðinn
beint af skólabekknum án starfs-
reynslu af nokkru tagi.
Sé litið til útlanda þá eru inntöku-
skilyröi á austurríska diplómata-
skólann, sem opinn er öllum þjóð-
ernum, þessi: hafa lokið síðara-
hlutaprófi háskóla (master), kunna
þýsku, ensku og frönsku vel.
í íslenskum lögum um réttindi
og skyldur opinberra starfsmanna
er kveðið á um að ekki sé skylt að
auglýsa lausar stöður hjá utanrík-
isráðuneytinu. En í Noregi eru slik-
ar stöður ekki bara auglýstar held-
ur er umsækjendum gert skylt að
vinna ritgeröir um efni sem þeir
velja í samvinnu við ráðuneytið og
þeir síðan metnir eftir þeim ásamt
menntun og fyrri störfum. Þeir út-
völdu eru síðan menntaðir í skóla
ráðuneytisins og standist þeir hann
fá þeir loks starf. Undantekning
átti sér stað fyrir löngu. Land-
búnaöarráðherra krata kom syni
sínum inn í utanríkisráðuneytið án
þess að hann þyrfti að fara á skóla
þess. Frami hans varð skjótur en
skammur. Maöurinn heitir Arne
Treholt.
Jón Hjálmar Sveinsson
„Eigi framavon hjá ríkinu að vera 1
réttu hlutfalli við frammistöðu þarf að
koma á stöðluðu starfsmati fyrir alla
opinbera starfsmenn.“