Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.1990, Blaðsíða 27

MIÐVIKUDAGUR 17. JANÚAR 1990.
27
LífsstíU
Bretland:
Of mikill hiti í ísskápum
Sjö af hveijum tíu ísskápum, sem
rannsakaöir voru í Bretlandi í sum-
ar, reyndust ekki halda nægum
kulda til þess aö hefta vöxt baktería
og sýkla, þar á meöal salmonellu-
sýkla.
í skýrslu, sem breska landbúnaöar-
ráðuneytinu hefur verið send um
þetta efni, er fullyrt að milljónir
Breta séu í hættu vegna yfirvofandi
matareitrunar af þessum sökum.
Tveir þriðju skápanna, sem prófað-
ir voru, reyndust halda hitastigi á
bilinu frá 9-12° en salmonella vex og
dafnar viö hita yfir 7°. Helstu orsakir
þessa töldu rannsóknaraðilar vera
lélega hönnun isskápa, ranga stað-
setningu þeirra og þann ósið aö setja
heitan mat inn í ísskápinn. Séu dyrn-
ar á ísskápnum haföar opnar of lengi
eykur þaö einnig hættuna á of háu
hitastigi. í verslunum í Bretlandi er
þess krafist aö kælar í verslunum,
þar sem matur er geymdur, haldi
hitanum við eöa undir 5°.
Þótt margir eldri isskápar hafi ver-
iö með í téöri könnun nær hún einn-
ig til nýrra ísskápa. Rannsóknir hafa
sýnt að þaö getur tekið nýjan ísskáp
20 mínútur aö ná upp fyrra hitastigi
hafl hann staöið opinn í 10 sekúndur.
Einn litri af ávaxtasafa er um 11
klukkustundir að kólna niöur í 7° í
nýjum ísskáp.
Rannsóknin leiddi ennfremur í ljós
að gerlafjöldi í kældum mat tvöfald-
aðist eftir aö maturinn hafði verið
geymdur í eina klukkustund í far-
angursgeymslu bíls og síðan fimm
klukkustundir í ísskáp.
„Heilbrigöiseftirlitið fylgist reglu-
lega meö hitastigi í kælum og fryst-
um í verslunum. Gerð er krafa um
aö hitastigið sé ávallt 0-4 gráöur í
kæli og ekki minna en -18 gráöur í
frysti. Almennt eru þessi mál í góðu
lagi hjá verslunum þó slys eða
trassaskapur geti alltaf átt sér stað,“
sagöi Ágúst Þorsteinsson heilbrigöis-
fulltrúi í samtali við DV.
Ágúst sagði að sér væri ekki kunn-
ugt um neina könnun sem gerð heföi
veriö hérlendis á heimilisísskápum
eða aö neinar gæöakröfur væru gerö-
ar til ísskápa sem fluttir eru inn.
„Það segir sig sjálft aö allar fullyrö-
ingar og áætlanir um geymsuþol
byggjast á því að lágmarkshitastigi
sé haldið. Sé ísskápurinn ekki í lagi
þá styttir það geymsluþol matar og
getur gert hann óneysluhæfan mun
fyrr en ella,“ sagöi Agúst.
-Pá
- getur valdið salmonellumengun
Breskar rannsóknlr sýna að Isskápar á helmllum halda verr lágu hltastlgl en haldið var. Slfkt getur verlð belnlín-
Is hættulegt. Engar slfkar rannsóknlr hafa verlö gerðar hérlendis en fylgst er með kælum og frystum I verslunum.

’ÖR |
Ær :"x
Smjör eykur kólesteról I blóðl. Vislndamenn hafa búlð tll fltuefnl úr mjólkur-
fitu og jurtaolfu sem hefur þveröfug áhrlf.
Kaupmannahöfn:
Nýtt smjörlíki
minnkar kólesteról
Vísindamenn viö Landbúnaðar-
háskólann í Kaupmannahöfn hafa
þróað og framleitt nýja tegund af
smjörlíki sem minnkar kólesteról í
blóöi þeirra sem þess neyta. Nýja
smjörlíkið, sem er kallaö Mosolin á
vinnslustigi, er unniö að hálfu úr
nyólkurfitu og aö hálfu úr jurtaolíu
úr runnum sem áöur voru notaðir
viö olíuframleiöslu til iðnaðamota.
„Þessi framleiösla markar þátta-
skil í baráttu okkar viö of mikið kole-
steról í blóði," segir Josef Zubr, tékk-
neskur vísindamaöur sem stýrir til-
raununum. Hann hefur unniö að
þessum rannsóknum um árabil og
nú liggja fyrir rannsóknir á 25 mann-
eskjum sem notuðu nýja smjörlíkið
í einn mánuð. Á þeim tíma minnkaði
kólesteról í blóöi þeirra úr 6,4 að
meðaltali i 5,7 að jafnaði, eingöngu
vegna áhrifa nýja fituefnisins. Það
er fyrst og fremst jurtaolían sem
Neytendur
hefur þessi jákvæðu áhrif. Þessi áhrif
komu fram þrátt fyrir að fituinnihald
nýja efnisins sé mjög mikið og þátt-
takendur neyttu milli 50 og 70
gramma af því á dag.
Efniö líkist rnjög venjulegu smjör-
líki en er súrara á bragöið. Jurtaol-
ían, sem er notuð, er unnin úr rótum
runnans camellia sativa sem er ná-
skyldur terunnanum. Unnið hefur
verið aö rannsóknum á þessari
plöntu viö Landbúnaðarskólann síö-
an árið 1982.
-Pá
Virðisauki á flutningsgjöld:
Á ekki að hækka sements- og áburðarveið
Vlrðisaukaskattur, sam ieggst rt
flutnlngsgjöld, ætti ekki að hækka
verö á sementi og áburði, Kaupendur
geta nær undantekningarlaust drog-
lð skattinn frá aðfönpm og því veld-
ur hann ekkl hækkun, Þetta á vlð
broöi um bændur og húsbyggjendur,
-Pá
Raðuneyti staðfestir gialdskrá
Iönaðarráðherra beindi hinn 18.
desember sl. þeim tilmælum tll
orkuveitna aö þeim hækkunum á
gjaldskrám, sem fyrirhugaöar voru
1. janúar, yrði frestaö og þær síðan
endurskoðaðar i samræmi við niö-
urstööur væntanlegra kjarasamn-
inga.
Flestar orkuveitur hafa orðið viö
þessum tilmælum.
Borgarráö Reykjavíkur hefur
samþykkt hækkun á gjaldskrá Raf-
magnsveitu Reykjavíkur og sent
hina nýju gjaldskrá iðnaöarráöu-
neytinu til staöfestingar.
Ráðuneytið hefur staðfest gjald-
skrána en lögum samkvæmt hafa
sveitarfélög sjálfsforræöi á gjald-
skrám eigin fyrirtækja og stofnana.
í viöræöum iðnaöarráðherra og
borgarstjóra hefur hins vegar kom-
ið fram aö borgaryfirvöld eru strax
reiðubúin til þess að endurskoða
gjaldskrána til lækkunar í Ijósi
væntanlegra kjarasamninga ef nið-
urstööur þeirra breyta þeim for-
sendum sem hækkun gjaldskrár-
innar er byggð á.
-Pá

RANNSÓKNARÁÐ RlKISINS RANNSÖKNASJÖÐUR
RANNSÓKNARÁÐ RÍKISINS
auglýsir styrki til rannsókna og
tilrauna árið 1990
Umsóknarfrestur er til 1. mars nk. Umsóknareyðublöð fást á skrif-
stofu ráðsins, Laugavegi 13, sími 21320.
• Um styrk geta sótt fyrirtæki, stofnanir eða einstaklingar.
• Styrktarfé skal varið til rannsókna og þróunar á nýrri tækni og
afurðum sem talin er þörf fyrir næsta áratug.
• Mat á verkefnum, sem sótt er um styrk til, skal m.a. byggt á:
- líklegri gagnsemi verkefnis, sérstaklega markaðsgildi niður-
staðna sem sóst er eftir,
- gildi fyrir eflingu tækniþekkingar eða þróunar atvinnugreina hér
á landi,
- hæfni umsækjenda/rannsóknarmanna.
• Forgangs skulu að öðru jöfnu njóta verkefni sem svo háttar um að:
- samvinna fyrirtækja og stofnana innanlands er mikilvægur þátt-
ur í framkvæmd verkefnisins,
- samstarf við erlend fyrirtæki og rannsókna- og þróunarstofnan-
ir er mikilvægt,
- fyrirtæki leggja umtalsvert framlag til verkefnisins,
- líkindi eru á skjótum og umtalsverðum árangri.
Heimilt er einnig að styrkja verkefni sem miða að uppbyggingu þekk-
ingar og færni á tæknisviðum sem talin eru mikilvæg fyrir atvinnuþró-
un hér á landi I framtlðinni,