Dagblaðið Vísir - DV - 19.02.1990, Blaðsíða 4

Fréttir
MÁNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1990.
— .. i l' i I I ..—■■■ I I I í I
Verðbólga getur enn skorið af kaupmættinum:
Vantar 150 þúsund
krónur í umslagið
- hjá launþega sem hefur meðallaun
.Miðað við kjarasamninga vinnu-
veitenda og launþega mun maður
með meðaUaun hafa um 15 prósent
lægri tekjur eftir skatta í ár en hann
hafði í upphafi árs 1988. Kjaraskerð-
ing undanfarinna missera jafngildir
því aö ráðstöfunarfé þessa manns
hafi minnkað um 12.500 krónur á
mánuði eða um 150 þúsund krónur
á ári. Af þessari kjaraskerðingu má
rekja um 125 þúsund til minni kaup-
máttar en 25 þúsund til hærri skatta.
Mest af þessari kjaraskerðingu hef-
ur þegar orðið. Ef verðbólguspá Al-
þýðusambandsins og vinnuveitenda
stenst munu launþegar svo til halda
kaupmætti sínum út samningstím-
ann eða til september 1991. Ef verð-
bólgan verður um 3 til 4 prósentum
meiri en spáð hefur verið munu
launþegar tapa lítillega af kaup-
mættinum til viðbótar eða sem sam-
svarar um 500 krónum á meðaUaun.
Samkvæmt athugun Þjóðhags-
stofnunar voru meðallaun sam-
kvæmt skattframtölum í fyrra um
84 þúsund krónur á mánuði á nú-
virði. Launþeginn fær að halda um
71.800 krónum af þessum launum
þegar búið er að taka af honum
skatta.
Frá þvi að staðgreiðslukerfi skatta
var tekið upp í ársbyijun 1988 hefur
raunvirði þessara tekna rýrnað um
sem nemur 11.600 krónum á mánuði.
Þessi meðalmaður hefur því þurft að
skera niður neyslu sína um þessa
upphæð eða safna skuldum ella.
Kjarasamningarnir ná ekki að end-
urheimta þetta tekjutap. Samkvæmt
þeim ætti launamaðurinn hins vegar
að halda nokkuö kaupmætti sínum
út samningstímann.
Ef verðbólgan fer hins vegar á skrið
getur kaupmáttarrýrnun orðið
nokkur. Það sést vel á því að ef verð-
bólgan verður einungis 4 til 5 pró-
sentum meiri en Alþýðusambandið
og vinnuveitendur spá þá rýmar
kaupmáttur ráðstöfunartekna með-
almannsins um tæp 2 prósent um-
fram það sem samningurinn gerir
ráð fyrir. Þá er reiknað með að laun
hækki sem nemur verðbólgunni
umfram spá Alþýðusambandsins og
vinnuveitenda.
Á línuritum hér á síðunni má sjá
kaupmáttarþróun undanfarinna
tveggja ára og spá um þróun til árs-
loka sem byggð er á samningi laun-
þega og vinnuveitenda. Þar sést
glöggt hversu heiftarleg kaupmáttar-
skerðingin hefur verið að undan-
fómu. Þá sést og vel hver þáttur
skattahækkana hefur verið þó hér
sé miðað við tiltölulega lá laun eða
84 þúsund krónur á mánuði að nú-
virði.
Þá er og birt- línurit sem sýnir
hvernig aukin verðbólga getur skap-
aö kaupmáttarrýrnun. Línan sem
kölluð er „einfold verðbólguspá"
sýnir áhrif af um 12 prósent verð-
bólgu á kaupmáttinn þrátt fyrir
ákvæði um rauð strik í samningnum.
-gse
Neyðarblys á lofti
Þyrla landhelgisgæslunnar, Fokk-
ervél Flugleiða og sjö til átta bátar
leituðu á Breiðafirði á laugardags-
morgun eftir að maður á Rifl taldi
sig hafa séð tvö neyðarblys á lofti.
Varðskip, sem statt var fyrir vestan,
var einnig kvatt til. Leitin bar engan
árangur og ekki er neins báts sakn-
að, hvorki frá Snæfellsnesi né Vest-
fjörðum. -ELA
Kaupmáttur eftir skatta 100=jan.88
90"
:—n
Verðbólguspá ASÍ-VSÍ 1

86 *

Einföld verðbólguspá
82 J
.
80 J 1990 1991
Það sannaðist ennþá einu sinni hið
fornkveðna að sjaldan fellur eplið
langt frá eikinni. Valdís er dóttir
veiðimannsins klóka, Gunnars
Sveinbjörnssonar, og var laxinn
sem hún veiddi 17 punda.
DV-mynd G.Bender
Veiðifélagið Straumar:
14 ára stúlka
verðlaunuð
- fyrir 17 punda lax
„Þaö var gaman að vinna þennan
bikar. Laxinn var 17 punda og veidd-
ist í Lambatanga í Staðarhólsá á
maðk,“ sagði Valdis Gunnarsdóttir,
14 ára, nokkrum mínútum eftir að
henni var afhentur glæsilegur bikar
á árshátíð Veiðifélagsins Strauma á
laugardagskvöldið. Þar voru veittir
fjórir glæsilegir bikarar fyrir væna
laxa.
Stærsta laxinn sem kona veiddi
veiddi Guðrún Sigurðardóttir, 18
punda hæng á maðk, í Stekkjarfljóti
í Staðarhólsá. Stærsta lax félags-
manns Strauma veiddi Hafsteinn
Halldórsson, það var 18 punda hæng-
ur, sem Hafsteinn lokkaði með maðki
úr Speglinum í Hvítá. Stærsta laxinn
sem barn veiddi veiddi Valdis eins
og áður hefur verið sagt frá. Bikarinn
fyrir stærsta lax veiddan á flugu var
veittur Helga Eyjólfssyni. Helgi og
Gunnar Sveinbjörnsson veiddu jafn-
stóra laxa, 14 punda flugufiska, en
Helgi vann á hlutkesti. Helgi veiddi
sinn lax á Rauða Frances í Hellu-
fljóti í Hvolsá.
„Þetta tókst feiknalega vel og allir
skemmtu sér konunglega,“ sagði Pét-
ur Bjömsson, félagsmaður í Straum-
um, er hátíðinni var að ljúka. Þetta
voru orð að sönnu.
-G.Bender
í dag mælir Dagfari
Falinn fjársjóður
Þjóðin er að verða rík aftur. Þökk
sé nýgerðum kjarasamningum.
Davíð segist hafa grætt nærri hálf-
an milljarð á samningunum og
hann fullyrðira að ríkissjóður
græði allt upp í einn og hálfan
milljarð. Áður hefur verið ítarlega
skýrt frá því hvernig launþegar
græða á því að fá enga kauphækk-
un í kjölfar samninganna og ekki
þarf að minnast á gróðann hjá at-
vinnurekendum sem sleppa við að
hækka launin og eru allir orðnir
stórgróðamenn við þessa samn-
inga.
Stundum er verið að segja frá
fólki sem fær stóra vinninginn í
lottóinu eða Happdrætti Háskól-
ans. Þetta eru einhvers konar lukk-
utríó sem hafa viðhaldið voninni
hjá þjóðinni og byggð í landinu
enda væru nánast allir fluttir úr
landi ef ekki væri fyrir happdrætt-
in og lottóið.
En þessir happdrættisvinningar
em hátíð á móts við stóra vinning-
inn sem þjóðin öll fékk þegar skrif-
aö var undir núllsamningana. Hún
bókstaflega getur velt sér upp úr
peningum sem hafa myndast hér
og þar í þjóðfélaginu á svipstundu,
bara við það eitt að skrifað var
undir samninga sem ekki hafa nein
útgjöld í för með sér. Skynsamleg-
ast væri náttúrlega að taka upp þá
stefnu í framtíðinni að lækka laun-
in um nokkur þrep í hvert skipti
og enda síðan kjarasamninga með
því að falla algjörlega frá launa-
greiðslum. Þá fyrst verður þjóðin
rík og þá fyrst fara kjörin að batna.
Við skulum taka eitt lítið dæmi.
Fyrir einum eða tveimur áram
höfðum við ríkisstjóm sem taldi sig
svo efnaða að hana munaði ekki
um að reisa eitt stykki handbolta-
höll ef það gæti orðið til þess að
hér væri háð heimsmeistarakeppni
í þeirri göfugu þjóðaríþrótt, hand-
boltanum. Það var meira aö segja
sendur sérstakur ráðherra alla leið
til Seoul til að tryggja íslendingum
þann rétt að fá að reisa þessa höll.
En svo gerðist það sem kom þess-
ari ríkisstjórn á óvart að hún hrök-
klaðist frá völdum. Ekki vegna
handboltahallarinnar, heldur
vegna þess að hún hafði uppi áform
um að nýta sér byggingu hallarinn-
ar til að spara á öðram vettvangi
og svo hafði sú ríkisstjóm heldur
ekki vit á því að fara niðurfærslu-
leið í samningum og léði heldur
ekki máls á núllausninni. Þá voru
menn ekki búnir að finna upp núl-
lið.
Nema hvað. Viö tók ríkisstjórn
sem heyktist á handboltahöllinni
og var svo vitlaus að vilja frekar
byggja skóla og jarðgöng og leggja
peninga í Þjóðleikhús og aðra fá-
nýta hluti sem íslendinga van-
hagaði um. Nýju ráðherrarnir
þvældust sem sagt fyrir handbolta-
höllinni og málið var komið í hnút.
En svo kom núllausnin og kjara-
samningamir eins og sending af
himnum ofan. Blekið hafði varla
þornað á undirskriftunum, þegar
bæjarstjóm Kópavogs lét þær frétt-
ir leka út að Kópavogur væri reiðu-
búinn til að byggja höllina. Kópa-
vogur hefur hingað til ekki verið
tahnn með efnuöustu bæjarfélög-
um landsins og satt að segja al-
mennt álitið að bærinn væri á
hausnum. Verða þessi skjótu við-
brögð Kópavogskaupstaöar ekki
skilin öðravísi en svo að Kópavog-
ur,hafi grætt á kjarasamningunum
eins og Reykjavík og þá eru þeir
auðvitað fljótir að átta sig á því
hvaða verkefni er þjóðhagslega
hagkvæmast í stöðunni þegar loks-
ins eru aftur til peningar í bæjar-
sjóði.
Hafnafjörður vill ekki vera minni
í sniðum en Kópavogur enda Hafn-
arfjörður annálaður handbolta-
bær. Hafnfirðingar hafa sömuleiðis
boðist til að byggja handboltahöll
fyrir sjö þúsund manns og nokkur
hundruð milljónir svo þeir eru
heldur ekki á flæðiskeri staddir í
Firðinum eftir kjarasamningana.
Ekki er ólíklegt að fleiri sveitarfé-
lög eigi eftir að bætast í hópinn
enda virðist útbreidd sú bæjar-
málapólitík að það sé vænlegra til
atkvæðaveiða að byggja höll fyrir
heimsmeistarakeppni heldur en að
verja peningunum til dægurverk-
efna fyrir bæjarbúa. Þessi bæjarfé-
lög vita jú vel að ísland er óðum
að tengjast Evrópu og það er miklu
meira virði að koma sér vel við
heimsbyggðina heldur en ein-
hverja afdankaða kjósendur heima
fyrir.
Niðurstaða kjarasamninganna er
sem sagt sú að handboltahöllin
verður byggð. Segið svo að fórnir
launþega séu til einskis!
Dagfari