Dagblaðið Vísir - DV - 19.02.1990, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 19. FEBRÚAR 1990.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (91 )27022 - FAX: (91 )27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð I lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr.
Síbrotamenn
Frá því var sagt í fréttum fyrir helgi að maður nokk-
ur hefði verið handtekinn eftir að hafa boðið sjö ára
dreng heim til sín og afklætt hann. Þannig skýrði Morg-
unblaðið frá þessum atburði en DV gekk lengra og nafn-
greindi þennan mann og varaði jafnframt við honum.
Hér má í hnotskurn sjá þann stigsmun sem lengi
hefur verið deilt um í heimi fjölmiðla, afbrotafræðinga
og yfirvalda. Hversu langt á að ganga í nafnbirtingum
á meintum brotamönnum og hvað á sýna mikla tillits-
semi í þeim efnum. Morgunblaðið hefur í þessu tilviki
eins og jafnan áður haft vaðið fyrir neðan sig og rekur
þá ritstjórnarstefnu að hlífa viðkomandi einstaklingi
við nafnbirtingu þar til opinber ákæra hefur verið gefm
út eða dómur kveðinn upp.
Almennt talað er þetta mannúðleg regla og í langflest-
um tilvikum á hún rétt á sér. Fólk er ekki sekt fyrr
sektin er sönnuð og það er hægt að gera einstaklingum
mikinn miska með því einu að birta nöfn þeirra og
meintar sakir. Þess eru mörg dæmi að menn sitja uppi
með flekkað mannorð í almenningsálitinu fyrir það eitt
að hafa verið ranglega ásakaðir um refsivert athæfi. Það
er sömuleiðis mikill munur á eðli brota og fjölmiðlar á
íslandi hafa yfirleitt hhft fólki við nafnbirtingum í við-
kvæmum deilumálum, óviljandi manndrápum eða voða-
verkum þegar slík ógæfa dynur yfir fólk eða fjölskyldur
sem að öðru leyti á ekki í útistöðum við lögin. Það er
munur á örvinglan og tilfmningalegum ofstopa annars
vegar og síbrotum og skipulögðum glæpum hins vegar.
Það er og munur á deilum um bókhald og sjóðþurrð
annars vegar og vísvitandi stuldi hins vegar.
í því tilviki sem hér um ræðir er upplýst að maður-
inn, sem í hlut á og tælir sjö ára dreng inn til sín, er
hættulegur umhverfi sínu. Steingrímur Njálsson á langa
afbrotasögu. Hann hefur hlotið tuttugu og þrjá refsi-
dóma fyrir kynferðisafbrot, líkamsárásir, þjófnaði, fjár-
svik og margt fleira. Samanlögð refsivist hans er orðin
tæp tíu ár. Síðast hlaut hann dóm í febrúar árið 1988
fyrir kynferðisafbrot gegn ungum dreng sem hann
nauðgaði til kynferðislegs samræðis. Fyrir það brot fékk
hann níu mánaða fangelsi og fimmtán mánaða vist á
viðeigandi hæh í Svíþjóð.
Sá dómur þótti ekki þungur, raunar hlægilega vægur
miðað við feril Steingríms. Hann slapp úr vistinni í fyrra
og nú hefur hann enn og aftur verið staðinn að sams
konar verki.
Á að hlífa slíkum mönnum? Eiga fjölmiðlar að taka
þátt í því að leyfa þessum manni að skýla sér á bak við
nafnleynd og tillitsemi og stofna þannig öryggi barna
og annarra í beina hættu? Er ekki fullkomlega ljóst að
Steingrímur Njálsson er best geymdur í vernduðu um-
hverfi og undir eftirliti. Hann er sjúkur og afbrigðilegur
og hættulegur umhverfi sínu. Ef dómskerfið skorast
undan því að kveða upp viðeigandi refsingu yfir honum,
ef afhrotafræðingar og stofnanir telja sig ekki þess
umkomnar að loka manninn inni, þá er það skylda Qöl-
miðla að vara við slíkum einstaklingum og birta hik-
laust bæði nafn og mynd af honum.
Enginn glæpur er viðurstyggilegri en sá að nýta sér
sakleysi barna til kynferðislegrar misþyrmingar. Níu
mánaða fangelsi er engin lausn fyrir samfélagið gagn-
vart síbrotamanninum. Steingrími Njálssyni er það
sjálfum fyrir bestu að við honum sé varað því honum
er greinilega ekki sjálfrátt. Hann ræður greinilega ekki
við afbrigðilegar og andstyggilegar hvatir sínar.
Ellert B. Schram
Þann 6. febrúar síðastliðinn birti
Morgunblaðið í leiðaraopnu undir
hinu kunna slagorði sjálfstæðis-
manna, „bákniö burt“, nokkrar
greinar, þar á meðal ágrip úr ræðu
eftir þig, Friðrik Sophusson.
Viö lestur greinanna spurði ég
sjálfan mig ítrekað hversu mikið
væri að marka slíkan málflutning
ykkar sjálfstæöismanna; er hann
sælgæti á tungu ykkar eða andar-
dráttur í nösum til aö halda í
ákveðinn hóp kjósenda? Er Sjálf-
stæðisflokkurinn sjálfur oröinn
það bákn og samsafn af ólíkum
sjónarmiðum að hann kemst ekk-
ert og getur ekkert?
Stefnan er yíirlýsingar og orða-
gjálfur, athafnirnar stranda vegna
andstöðu hinna ólíku hópa. Þið
hafið talið fólki trú um að í ykkar
flokki rúmist allar skoðanir, þar
sé frelsið og framtakið.
Frlðrlk Sophusson alþlngismaður. - Viltu til dæmis gerast meðflutnings-
maður að þingsályktunartlllögu þar sem við skorum á forsætisráðherra
að leggja húsameistaraembættið niður? - spyr greinarhöfundur sam-
þingmann sinn.
Opiðbréftil
Friðriks Sophus-
sonar alþm.
Mér sýnist aftur á móti að afl
ykkar fari í að vega forystumenn-
ina og leitin að einhverjum „Súper-
mann“ hafi staðið í fast aö tuttugu
árum til að stjórna þessu óviðráð-
anlega bákni eða allt frá því að
Bjarni Benediktsson fórst.
Þið vilduð ekki Gunnar, flokks-
menn léku Geir grátt og mér sýnist
að þið ungu mennirnir, þú og Þor-
steinn, séuð að víkja fyrir nýjum
spámönnum sem nú er látið með
svipað og ykkur á sínum tíma.
Báknið
Nú ætla ég að ræða báknið við
þig. Þótt ég taki ekki undir nándar
nærri allt í málflutningi ykkar um
afnám og sölu stofnana og ríkis-
fyrirtækja geri ég mér ljóst að víða
má hagræða í rekstri þess opin-
bera.
Mér finnst að þið sjálfstæðis-
menn standið oft vörð um að við
engu verði hróflað í ákveðnum fyr-
irtækjum þess opinbera, hvort það
stafar af flokkshoflustu forráða-
manna viðkomandi stofnana veit
ég ekki. -
Morgunblaðið, sem er eitt besta
fréttablað landsins og er jafnan,
bæöi í leiðurum og víðar, að berj-
ast fyrir að báknið minnki, kom
mér til dæmis á óvart á dögunum
þar sem það sá ekki ástæðu til að
greina frá fyrirspurn minni þar
sem ég innti forsætisráðherra eftir
störfum og starfsháttum húsa-
meistaraembættisins. Ræða mín
gekk út á það að embættið væri
tímaskekkja og fela bæri hinum
frjálsa markaði þessa starfsemi
enda hefði embættið brugðist.
Þið sátuð hljóðir undir ræðu
minni, þó var ég að tala um að
leggja niður 25 störf og færa þau
til einkaaðila. Ekkert sögðuð þið
þegar forsætisráðherra, Steingrím-
ur'Hermannsson, taldi að vel kæmi
til greina að leggja embættið niður,
enn voruð þið hljóðir og jafnvel
niðurlútir við þessa yfirlýsingu for-
sætisráðherrans. Ég bjóst við fagn-
aðarbylgju frá ykkur og há-
stemmdum yfirlýsingum en þögnin
var algjör í þínum herbúðum.
Nú þarf ekki einu sinni laga:
breytingu til að leggja húsameist-
araembættið niður, nokkuð einfalt
mál. Viltu til dæmis gerast með-
flutningsmaður aö þingsályktun-
artillögu þar sem við skorum á for-
sætisráðherra að fela öðrum þessi
störf og leggja embættið niður?
Ég ætla nú ekki í þessu bréfi að
ræða ýmislegt sem þið eruð jafnan
að tala um, svo sem að leggja ríkis-
bankana af og fleira, eitthvað sem
þið ráðið ekkert við innan ykkar
flokks og orkar auðvitað tvímælis.
Lífeyrissjóðir
og nýjar hugmyndir
Eitt vil ég þó nefna, það er þings-
KjáUarinn
Guðni Ágústsson
alþingismaður
núna búin að kaupa í íslandsbanka
og erum meö átta eða tíu prósent
af hlutabréfum í íslandsbanka. Svo
eigum við í Fjárfestingarfélaginu
og Féfangi og nú nýverið keyptum
við mjög stóran hlut í Flugleiðum,
við erum með líklega sjö eöa átta
prósent af hlutabréfum þar.“
Ummæli Þórarins og Péturs
Þórarinn V. Þórarinsson skynj-
aði aftur alvöru málsins og talaði
opinskátt, sagði meðal annars:
„Það er skelfileg staöa," sagði
hann, „að horfa á lífeyrissjóð sem
allir vita að peningar sem settir eru
í í dag koma aldrei til með að nýt-
ast þeim sem setur þá inn. Þeir eru
búnir, farnir, og koma ekki aftur.
Það er skelfileg staða að þurfa að
standa að því, oft á ári, að þurfa
„Mér finnst að þið sjálfstæðismenn
standið oft vörð um að við engu verði
hróflað í ákveðnum fyrirtækjum þess
opinbera.“
ályktun um að stofna eigin eftir-
launasjóöi sem ég flyt ásamt Alex-
ander Stefánssyni og Stefáni Guð-
mundssyni.
Þegar ég talaði fyrir málinu á
dögunum, sem er athyglisvert mál
og ég finn miklar undirtektir hjá
almenningi við, þá þögðuð þið sjálf-
stæðismenn allir nema Guðmund-
ur H. Garðarsson sem líklega talaði
bæði fyrir ykkar hönd og lífeyris-
sjóðanna og fór höröum orðum um
þessar hugmyndir. Hann taldi að
við værum að vinna eyðileggingar-
starf með því einu að benda á nýjar
leiðir út úr þeim vanda sem við
blasir.
Það má þó Morgunblaðið eiga að
einn allra fjölmiðla hefur það í tví-
gang skrifað lofsamlega um þessa
tillögu í Staksteinum. Þann 7. fe-
brúar síöastliðinn hélt Sjálfstæðis-
flokkurinn ráðstefnu, „Framtíð líf-
eyrismála á íslandi".
Þessi ráðstefna var lokuð öðrum
en sjálfstæðisfólki, þar lýsti Guð-
mundur H. Garðarsson, formaður
Lífeyrissjóðs verslunarmanna,
keisaraveldinu. Hann virtist helst
eftir ræðunni að dæma vera að
segja frá hvað hans sjóður ætti orð-
ið miklar eignir.
Guðmundur talaði lítið um fram-
tíðina, þeim mun minna um vanda
lífeyrissjóðanna en tíundaði ríku-
lega keisaradæmið og veldi þess og
sagði meðal annars: Sjóðurinn á
hlut í Eimskipafélaginu, Alþýðu-
bankanum, Iönaðarbankanum og
Verslunarbankanum. - „Við erum
að segja: Samkvæmt lögunum um
starfskjör launþega er sérhverjum
launamanni skylt að inna af hendi
tíund, ijóra beint frá sér, sex frá
sínum launagreiðanda, inn í lífeyr-
issjóð síns starfshóps eða starfstétt-
ar, alveg burtséð frá því hvernig
hann er staddur eða hvemig hann
starfar. - Ef þessum málum verður
ekki komið til betri vegar innan
afar skamms tíma, þannig að þeir
sem eru að borga í dag geti treyst
því að þeir fái úr þessum sama sjóði
þegar þeir þurfa á að halda síðar
meir, þá er eins gott að leggja þetta
kerfi niður.“
Sannleikann sagði þó Pétur Blön-
dal; til að reka báknið og standa
við skuldbindingarnar þarf að
hækka iðgjaldið í 17% hjá almenn-
um lífeyrissjóðum en í 25 til 30%
hjá því opinbera.
Ég hygg því að fólkið í landinu
vilji skoða hugmyndina um eigin
eftirlaunasjóði og sætti sig illa við
málflutning Guðmundar H. Garð-
arssonar alþingismanns og fleiri.
Nú ætla ég að ljúka þessu bréfi.
Mér flnnst að þið sjálfstæðismenn
séuð miklir í orði í ykkar tali um
„báknið burt“, hafið tamið ykkur
að alhæfa en kæmuð málunum
ekki fram þótt þið væruð einir hér
á skerinu vegna þess að hagsmuna-
öflin í ykkar eigin röðum.myndu
stöðva máliö. - Húsameistaraemb-
ættið er gleggsta dæmið þar um.
Guðni Agústsson