Dagblaðið Vísir - DV - 01.09.1990, Page 16

16
LAUGARDAGUR 1. SEPTEMBER 1990.
Skák
Skákfræðunum fleygir fram
- litið á tískuafbrigði gegn Nimzo-indverskri vöm
Guðmundur Sigurjónsson stórmeistari lenti i vandræöum i sjaldgæfu
afbrigði, sem nú á miklum vinsældum að fagna, í einni skáka sinna á
ólympíumótinu í Dubai.
„Æ! Þurfti hann nú endilega að
velja þetta sjaldgæfa afbrigöi sém
ég þekki aðeins af afspurn," skrifar
Guðmundur Siguijónsson stór-
meistari í skýringum við eina
skáka sinna frá ólympíumótinu í
Dubai. Afbrigðið sem Guðmundi
var svona illa við sást þá varla á
skákmótum en nú, fjórum árum
síðar, er það teflt í annarri hverri
skák. Svona eru tískusveiflurnar í
byriunum. Ef einn bryddar upp á
nýrri byrjun og nær árangri,
herma aðrir eftir og svo er afbrigð-
ið þæft fram og til baka þar til það
hættir að bíta.
Lettinn Aron Nimzowitsch
(1886-1935) setti fram nýjar kenn-
ingar í skákfræðum sem enn þykja
í fullu gildi. Umrætt afbrigði er
svar hvíts við eftirlætisvöm hans
gegn drottningarpeðsbyriun og
sem við hann er kennd, Nimzo-
indverskri vöm.
í þá daga þótti ekki annað boðlegt
en að svara fyrsta leik hvíts, 1. d2-
d4 í sömu mynt, 1. - d7-d5. Allt
annað þótti framandi og var gjarn-
an nefnt „indverskt“, sbr. heitin
kóngsindversk vöm, drottningar-
indversk vörn, áðumefnd Nimzo-
indversk vörn og Grúnfelds-ind-
versk vöm, sem svo er nefnd upp
á þýsku en við styttum gjarnan í
Grúnfeldsvörn. Nafnið er upphaf-
lega þannig til komið að indverskir
skákmenn munu hafa haft yndi af
því að skásetja biskupa sína. Bent
var á þetta í franska skákritinu „La
Stratégie" og þaðan tók skákmeist-
arinn Tartakower heitið upp 1924
en margir vilja ranglega eigna hon-
um nafngiftina.
„Indversku byrjanirnar" eiga
það sameiginlegt að svartur gefur
hvítum eftir sterkt peðamiðborð en
hyggst sækja að þvi með mönnum
sínum. Fyrstu leikir Nimzo-ind-
versku varnarinnar eru 1. d4 Rf6
2. c4 e6 3. Rc3 Bb4 er svartur leppar
riddara hvíts og hefur þannig bein
áhrif á baráttuna um miðborðsreit-
ina. Svartur er reiðubúinn að gefa
biskupinn fyrir riddarann á c3 en
á sínum tíma þótti það óðs manns
æði. Hvítur fær þá biskupaparið
og ef hann drepur aftur með b-
peðinu styrkir hann enn miðborðs-
stöðuna. Nimzowitsch og fleirum
tókst hins vegar að sýna fram á að
svartur hefði álitleg gagnfæri gegn
peðamiðborðinu og tvípeð hvíts á
c-línunni gæti í mörgum tilvikum
orðið ákjósanlegt skotmark. Hvað
Skák
Jón L. Árnason
sem því líður gáfu fyrstu tilraunir
hvíts gegn afbrigðinu, 4. a3 Bxc3 +
5. bxc3 (Samisch-afbrigðið), ekki
góða raun og hvítur valdi traustari
leikmáta, gjarnan 4. Dc2, eða 4.
Db3, til að geta drepið aftur með
drottningunni á c3 og komist þann-
ig hjá því að sitja uppi með tvípeð.
Næst varð Rubinstein-afbrigðið,
sem hefst með 4. e3, langvinsælast,
en þá skipar hvítur einfaldlega út
liði sínu, leikur Rf3, Bd3 og hrókar
og hefur ekki áhyggjur af því aö
stugga við biskupnum eða af tví-
peði á c-línunni. Þetta afbrigði telst
aðalafbrigði byrjunarinnar en hef-
ur þó síðustu ár mátt víkja fyrir
nýjum leiðum.
Skákir heimsmeistarans eru
gjaman fyrirmynd annarra. Garrí
Kasparov dustaði rykiö af 4. Dc2 á
heimsbikarmótinu í Reykjavík
1988, og síðan hefur sá leikur átt
miklum vinsældum að fagna enda
hafði heimsmeistarinn nýjar hug-
myndir á takteinum. í drottningar-
leiknum felst viss viðurkenning á
hugmyndum Nimzowitsch og
þannig hafa mál staðið þar til á síð-
ustu misserum að hvítur hefur náð
býsna góðum árangri með því
hreinlega að gefa þessum látna
hugsuði langt nef.
Þar erum við komin að afbrigð-
inu sem Guðmundi var svo illa við.
Upphafsleikurinn er 4. f3 og hug-
myndin er einfaldlega að byggja
upp sterkt peðamiðborð og láta
svartan standa fyrir máli sínu. Það
er eins og hvítur sé meö þessu að
segja við andstæðinginn: „Já,
gjörðu svo vel - dreptu bara á c3
og styrktu miðborðsstöðu mína og
gefðu mér biskupaparið um leið.
Mér er sama þótt peðastaðan mín
riðlist eilítið, það skiptir mig engu
og þú verður mát áður en þú veist
af. Auk þess var þessi Nimzowitsch
óttalegur kjáni!”
Ég býst við aö sá sem á mestan
þátt í að gera 4. f3 afbrigðið vin-
sælt sé sovéskur stórmeistari að
nafni Malanjúk en síðan hafa aðrir
fylgt í kjölfarið, þar á meðal sjálfur
Kasparov. Malanjúk er lítt þekktur
utan síns heimalands enda mun
hann fram að þessu hafa átt óhægt
með að tefla í útlöndum vegna þess
hversu hátt hann er settur í her-
num. Hann hefur teflt margar
bráöskemmtilegar skákir í afbrigð-
inu, margoft haft sigur en lífið er
þó ekki dans á rósum. Ein þekkt-
asta skák hans er við Vassily Ivant-
sjúk frá skákþingi Sovétríkjanna
1988 en þar fékk hann heldur óblíð-
ar móttökur. Við látum skákina
fljóta hér með um leið og við lítum
nánar á þetta afbrigði Nimzo-ind-
versku varnarinnar. Hún var valin
næstbesta skákin í 46. hefti júgó-
slavneska Informatorsins sem þyk-
ir mikill heiður.
Hvítt: Vladimir Malanjúk
Svart: Vassily Ivantsjúk
Nimzo-indversk vörn.
1. d4 Rf6 2. c4 e6 3. Rc3 Bb4 4. f3 d5
Svartur reynir að sporna við
framrás hvíta kóngspeðsins en 4. -
c5 er annar kostur til að sækja aö
miöborðinu. Dæmi um hann er
skákin Gelfand - Short frá Linares
í ár, sem tefldist áfram 5. d5 b5!?
6. e4 bxc4 7. Bxc4 exd5 8. Bxd5 Rxd5
9. Dxd5 Rc6 10. Re2 og að sögn
Shorts var 10. - Ba6! nú rétti leikur-
inn, með möguleikum á báða bóga.
5. a3 Be7
Nú þykir þessi leikmáti ekki eins
ábyggilegur og fyrr og vinsælast
er að skipta yfir í Sámisch-afbrigðið
með 5. - Bxc3+ 6. bxc3 c5, sem er
jú meira í anda byrjunarinnar.
Reynsla svarts af þessu var fremur
döpur, þar til Karpov tókst að sýna
fram á möguleika svörtu stööunnar
í einvíginu við Timman í Kuala
Lumpur. Þriöja skák þeirra tefldist
7. cxd5 Rxd5 8. dxc5 Da5 9. e4 Re7
10. Be3 0-0 11. Db3 og í stað 11. -
e5 12. Bc4! sem reyndist Beljavskys
vel gegn Jóhanni Hjartarsyni í
Moskvu í vor og þekkt er úr alln-
okkrum Malanjúk-skákum, lék
Karpov 11. - Dc7! 12. Bb5 (12. Hdl
má svara með 12. - Rd7! 13. Bb5
Rxc5 14. Dc4 b6 15. Bxc5 bxc5 og
Margeir jafnaði tafliö gegn Lin Ta
á millisvæðamótinu í Manila á dög-
unum) Rec6 13. Hdl Ra5 14. Db4 e5
15. Re2 Be6 og náði prýðilegu tafli.
Leið Karpovs er þegar orðin al-
gengasta leikaðferð svarts og enn
hefur hvítur ekki komið fram með
haldgóðar nýjungar.
6. e4 dxe4 7. fxe4 e5 8. d5 Rg4 9. Rf3
Bc5
Á þessu byggist hugmynd svarts.
Hvíta peðamiðborðið er sterkt og
hann á meira rými en á skálínunni
gl-a7 er hann veikur fyrir. Næsti
leikur Malanjúks lítur vel út en
hann reynist slæmur. Nú er hvítur
sagður leika best 10. Ra4!? og þeir
eru margir sem treysta ekki svörtu
stöðunni fullkomlega.
10. b4?! Bf2+ 11. Ke2 c5!!
Frábært, en um leið eini leikur-
inn, því að hvítur hótaði 12. h3 og
vinna mann, sem nú má svara með
12. - Bd4! og svartur stendur betur.
Svarið við 12. dxc6 fr.hl. yrði hið
sama, 12. - Bd4! og aftur má svartur
vel við una.
12. Rb5 a6 13. Da4
Enn virðist svartur í hvínandi
vandræðum, því að eftir 13. - 0-0
13. h3 kemst hann ekki hjá lið-
stapi. En hér lumar hann á snjöll-
um möguleika:
13. - axb5!! 14. Dxa8 Bd4! 15. Rxd4?
Betra er 15. Ha2 en eftir 15. - Rd7
á svartur mun betra tafl.
15. - cxd4 16. Dxb8 0-0!
Svartur hefur fórnað heilum
hrók en á vinningsstööu. Hvíta
drottningin er illa sett til varnar,
kóngurinn berskjaldaður og hann
hefur ekki enn náð að skipa út Uði
sínu. Nú strandar 17. h3 á 17. -
Dh4! o.s.frv.
17. Kel Dh4+ 18. g3 Df619. Bf4! g5?
Að sögn Ivantsjúks var 19. - d3!!
rétti leikurinn hér. Svartur vinnur
þá eftir 20. Bxd3 exf4, eða 20. Hdl
bxc4, eða 20. Hcl exf4 21. Dxf4 Dd4!
með hótuninni 22. - d2! 23. Dxd2
Dxe4+ og tjaldiö fellur. Malanjúk
hittir nú á magnaða hugmynd til
aö hleypa drottningunni í slaginn.
20. c5!! exf4 21. Dd6 Dg7 22. Bd3
Re5!? 23. Kd2 f3 24. Bxb5 g4 25. De7!
Rg6 26. Dg5?!
Hér var 26. Dd6! best og ef 26. -
Re5 27. De7 með sömu stöðu og fyrr.
26. - h6 27. Dh5 d3! 28. Bxd3??
Hvítur varð að reyna 28. e5! og
enn er óljóst um úrslit.
28. - He8!!
Nú er drottning hvíts lokuð úti á
kóngsvængnum! Hún á sér ekki
undankomu auðið og eftir þetta er
sigur svarts ekki í hættu.
29. h3 He5 30. hxg4 Hxh5 31. gxh5
Re5 32. Hael Dg5+ 33. Kc2 f2 34.
Hdl De3
Og hvítur gafst upp. Ein magnað-
asta skák síðustu ára en hug-
myndaflug og imyndunarafl beggja
keppenda er með ólíkindum.
-JLÁ
Bridge
Heimsmeistarakeppnin í bridge:
Sextán þátttakendur frá íslandi
Á mánudaginn hefst heimsmeist-
arakeppni í bridge og er spilað í Genf
í Sviss. Sextán þátttakendur eru frá
íslandi og hafa aldrei verið fleiri í
erlendu bridgemóti. Sex pör reyna
við heimsmeistaratitihnn í tvímenn-
ingi en þau eru:
Ásgeir Ásbjömss. - Hrólfur Hjaltas.
Bragi Haukss. - Sigtryggur Sigurðss.
Sig. Vilhjálmss. - Valur Sigurðss.
Aðalst. Jörgensen - Jón Baldurss.
ísak Ö. Sigurðss. - Sveinn R. Eiríkss.
Bjöm Eysteinss. - Helgi Jóhannss.
Tvö pör reyna við heimsmeistara-
titil í parakeppni og þau em:
Hjördís Eyþórsd. - Valur Sigurðsson
Anna Þóra Jónsd.
- Ragnar Hermannsson.
Um heimsmeistaratitil í tvímenn-
ingskeppni kvenna keppir eitt par,
Hjördís Eyþórsdóttir og Jacqui
Mcgreal.
Fjögur fyrstnefndu pörin mynda
síðan sveitir sem spila munu um
Rosenblumbikarinn og heimsmeist-
aratitilinn í sveitakeppni.
Það verður forvitnilegt að fylgjast
með hópnum næsta hálfa mánuðinn,
Bridge
Stefán Guðjohnsen
sérstaklega Aðalsteini og Jóni sem
stóðu sig frábærlega vel í vor í Ca-
vendish-boðsmótinu.
Við skulum skoða eitt spil frá
heimsmeistarakeppninni 1986 þegar
Bandaríkjamenn unnu Rosenblum-
bikarinn í fyrsta sinn. Reyndar gefur
það ekki rétta mynd af getu Banda-
ríkjamannanna en sýnir að jafnvel
þeim bestu getur orðið á í messunni!
N/A-V
♦ G10875
V 9432
♦ D
+ G109
* K32
V D5
♦ K108542
+ 76
♦ ÁD9
V 86
♦ ÁG7
+ ÁKD54
Með Bandaríkjamennina Silver-
man og Lipsitz n-s gengu sagnir á
þessa leið:
Norður Austur Suður Vestur
2tíglar pass 2hjörtu! pass
pass pass
Það virðist nokkuð ljóst að suður
taldi tveggja hjarta sögnina kröfu og
því er ljóst aö tveggja tígla sögnin
var ekki Multi (annaðhvort veikir
tveir í hálitum eða sterk grand-
hönd). Þrátt fyrir vonda tromplegu
vannst spiliö því sagnhafi gaf ein-
ungis fimm slagi á tromp.
En skoðum sagnir á hinu borðinu:
Noröur Austur Suður Vestur
1 spaði! 1 grand!! dobl pass
21auf pass pass 2grönd
pass 3tíglar pass 3 hjörtu
pass pass pass
Það er kuldalegt hjá noröri að opna
á einum spaða í fyrstu hendi á þrjá
punkta en einnig athygUsvert að
austur velur líka blekkisögn og það
á hættunni!
Ef til vill var suður of gætinn að
dobla ekki lokasamninginn. Vörnin
var hins vegar miskunnarlaus og
vestur fékk einungis sína upplögöu
fimm trompslagi. Það voru 400 í við-
bót og Bandaríkjamenn töpuðu því
11 impum á spilinu.
Varla gefa þeir þannig færi á sér
aftur.
Stefán Guðjohnsen
» 04
V ÁKG107
♦ 963