Dagblaðið Vísir - DV - 20.09.1990, Síða 11

FIMMTUDAGUR 20. SEPTEMBER 1990. '
11
Utlönd
Solzhenítsyn í blaðagrein:
Skiptið Sovétrfly-
unum í f imm ný ríki
Sovéski rithöfundurinn Alexander Solzhenítsyn leggur meðal annars til i blaðagrein sinni að sovéska leyni-
þjónustan, KGB, verði lögð niður.
I sovésku blaði lýsir rithöfundurinn Solzhenitzín því hvernig hann vill
að umbótum verði háttað i Ross, það er Hvíta-Rússlandi, Úkraínu og
Rússlandi, einu hinna fimm nýju rikja sem hann segir að skipta eigi
Sovétríkjunum í.
Sovéski rithöfundurinn og nóbels-
verðlaunahafinn Alexander Solz-
henítsyn leggur til að Sovétríkin
verði lögð niöur og að sovésku lýð-
veldin flmmtán myndi saman fimm
ný ríki.
Það var í málgagni ungliðahreyf-
ingar sovéska kommúnistaflokks-
ins, Komsomolskaja Pravda, nú
mjög róttæku blaði, sem umbótaá-
ætlun Solzhenítsyns var birt.
Greinin, sem er sextán þúsund
orð, er hin fyrsta sem hann hefur
skrifað fyrir sovésk blöð í næstum
þrjá áratugi. Árið 1974 var hann
sviptur ríkisborgararétti eftir út-
gáfu Gúlageyjaklasans sem fjallaði
um lífið í þrælkunarbúðum Stalíns.
Eystrasaltslöndin eitt ríki
Solzhenítsyn telur heppilegt að
Eystrasaltslöndin þijú myndi eitt
sameiginlegt ríki. Sama gildi fyrir
Kákasuslýðveldin þrjú og Mið-
Asíu-lýðveldin fjögur. Hann segir
einnig að Moldavía og Kazakhstan
eigi að segja sig úr núverandi ríkja-
sambandi. Solzhenítsyn leggur til
að Úkraína myndi sambandsríki
með Rússlandi og Hvíta-Rússlandi
og að það hljóti gamla nafnið Ross.
Hann bendir á í leiðinni að fjöldi
þjóðarbrota í Sovétríkjunum skipti
hundruðum og eigi hvert þeirra að
hafa rétt til að hafa sína eigin
menningu og vemda sitt tungumál.
•
Oháðir valdhafar *
í grein sinni lýsir ndbelsverð-
launahafmn því í smáatriðum
hvemig hið nýja ríki Ross eigi að
verða uppbyggt. Hann vill til dæm-
is ekki eiga á hættu að einhver nýr
flokkur eða atvinnustjórnmála-
maður fái tækifæri til að fara með
völdin. Solzhenítsyn leggur hins
vegar til að stjórnmálaflokkar
framtíðarinnar fái einungis að
bjóða fram menn til sérstakra
ákvarðananefnda og þegar fram-
bjóðendur nái kjöri eigi að neyöa
þá til að segja sig úr flokki sínum.
Þar með séu flokkarnir sviptir því
sem þeir sækjast helst eftir í dag,
það er völdum. Hugtakið „stjórnar-
flokkur" yrði ekki lengur til.
Varar við kapítalisma
Solzhenítsyn er þeirrar skoðunar
að efnahagspólitíkin eigi að byggj-
ast á einkavæðingu og jarðeigna-
bændum. Hins vegar eigi að stöðva
þá sem ætli sér að fjárfesta í jarð-
eignum. Ekki megi heldur leyfa
erlendum kapítalistum að kaupa
jarðir, náttúruauðlindir eða yfir-
höfuð fjárfesta of mikið í nýja rík-
inu.
Segir hann það hættulegast ef
reynt yrði að byggja upp með er-
lendu fjármagni það sem farið hef-
ur úrskeiðis vegna eigin mistaka.
Útlendingar komi aðeins með fé
þegar þeir álíti það gróðavænlegt
og því eigi að fara varlega.
Solzhenítsyn telur að bara meö
afnámi miðstýringarinnar og
minnkuðum umsvifum skriffmna
ásamt einkavæðingu og réttlátum
launum, þar sem greitt yrði miðað
við afköst, muni lífsafkoman batna.
Hann vill stöðva þegar í stað fiár-
hagsaðstoð til Kúbu, Eþíópíu, An-
góla og Víetnam og kalla heim alla
sovéska ráögjafa sem staðsettir eru
víðá um heim. Með þessum aðgerð-
um má spara tugi milljarða rúblna
á ári, að því er Solzhenítsyn segir.
VIII leggja niður KGB
Hann vill einnig leggja niður sov-
ésku leyniþjónustuna, KGB. Segir
hann aldrei munu verða hægt að
afsaka blóðuga sögu hennar.
Hvað varðar menningarmáhn
hefur rithöfundurinn frægi ýmis-
legt til málanna að leggja. Hann
varar til dæmis við hinni „ófáguðu
popp-menningu“ á Vesturlöndum
og vill endurvakningu innan
menntakerfisins. Byrja þurfi meðal
kennaranna því þeir „mennti
framtíðina". Segir Solzhenítsyn
það uggvænlega þróun að lestrar-
salir bókasafna skuli standa tómir
og að söfnin skuli ekki lengur
bjarga sér á aðgangseyri.
Hann hefur einnig skoðanar á
fiölskyldupólitíkinni og leggur til
að konum verði gert kleift að vera
heima og ala upp börn sín sjálfar.
Það var fyrst í fyrra, fimmtán
árum eftir að Solzhenítsyn fór í
útlegð, aö Gúlageyjaklasinn var
gefinn út í Sovétríkjunum í fyrsta
skipti. Voru það nokkur viku- og
mánaðarrit sem riðu á vaðið og
gáfu út nokkrar bóka hans. í síð-
asta mánuði fékk Solzhenítsyn aft-
ur sovéskan ríkisborgararétt sinn.
Honum var strax boðið til Moskvu
en hann afþakkaði. TT
Norskir flölmiðlar:
Brundtland næsti framkvæmdastjori SÞ?
Norskir fiölmiðlar eru nú farnir
að velta því fyrir sér hvort Gro Harl-
em Brundtland, fyrrum forsætisráð-
herra og núverandi leiðtogi norska
verkamannaflokksins, geti ekki orð-
ið næsti framkvæmdastjóri Samein-
uðu þjóöanna, SÞ.
Vitna þeir í nýja skýrslu þar sem
kveðið er á um að leita skuli nýs
framkvæmdastjóra meðal hinna
hæfustu í heimi.
Ekki megi blanda pólitík né þjóð-
erni manna í valið en hafa beri sér-
staklega konur í huga við valið á
framkvæmdastjóranum.
Þeir sem skrifað hafa skýrsluna
segja það leitt að enn skuli engin
kona hafa þótt nógu hæf til að gegna
embættinu.
Perez de Cuellar, núverandi fram-
kvæmdastjóri SÞ, hefur tilkynnt að
hann vilji draga sig í hlé.
NTB
Plan-Perfect 16 klst. Innritun stendur yftr. SkriSstoSutækni Itinrltiin stendur yfir.
r—y 0 j Tölvuskóli Reykjavíkur teTÍBorgartúni 28, S.687590 t—-i 0 Tölvuskóli Reykjavíkur bJÍBorgartúni 28, S.687590
BÍLAGALLERÍ
Oplð virka daga 9-18.
Laugardaga 10-16.
Suzuki Swilt GL, beige met., sjátfsk.,
útv./segulb., ek. 10.000, aðeins. Verð
590.000.
Daihatsu Charmant 1,6 '85, Ijós-
grænn met., 5 gíra, útvarp, sumar-
dekk, vetrard., skoðaður '91, ek.
56.000. Verð 440.000.
MMC Lancer GLX '89, Ijósgrænn
met, sjálfsk., vökvast, ratdr. ruður,
2 ára ábyrgð, ek. 18.000. Verð
850.000.
Volvo 340 DL '87, blár met, 4 gíra,
útvarp/segutb. Mjög lallegur bíll, ek.
38.000. Verð 560.000
Volvo 240 GL '84, Wár met, 4 gira
m/ytirgir, vökvastýri, sumar- og vetr-
ard., læst drif, skoðaður '91, állelg-
ur, ek. 146.000. Verð 590.000.
Mazda 323 LX '87, rauður, 4 gira,
utv./segulb., ek. 34.000. Verð
480.000.
Daihatsu Charade TX '88, blár, 5
gira, fallegur bill, ek. 32.000. Verð
550.000.
Volvo 240 GL '85, blár, 5 gtra, vökva-
st., utv./segulb., ek. 76.000. Verð
71X1.000.
Fjöldi annarra úrvals notaðra
bila á staðnum og á skrá.
Brimborg hf,
Faxafeni 8, s. (91) 685870