Dagblaðið Vísir - DV - 18.01.1991, Blaðsíða 19

J
FÖSTUDAGÚR 18. 'jÁnUAr' 1991.
19
Fréttir
Sverrir Haraldsson, bóndi 1 Selsundi, næsta bæ við Heklu:
Er alltaf log-
andi hræddur
um landið
- segir gosið vera smámuni miðað við umbrotin 1947
Klukkan átján mínútur yfir fimm
sá Sif litla „fallega rauöa skýið“. Hún
er „gosstjórinn" á bænum og varö
fyrst vör viö umbrotin. Eftir því sem
vísindamennirnir segja hefur mökk-
urinn á þeim tíma verið oröinn um
tíu kílómetrar að hæö,“ sagði Sverrir
Haraldsson, bóndi í Selsundi, sem er
næsti bær viö Heklu, í samtali viö
DV í gærkyöldi.
Margt var um manninn í Selsundi
í gær eftir aö Hekla fór aö gjósa.
Mikið var um gesti og kom fólk víös
vegar að í heimsókn. Bærinn stendur
rétt undir miklum hraunbakka sem
stöðvaðist þarna eftir Heklugos fyrr
á öldum. Enginn beygur var í fólki
þótt drunur heyrðust í nágrenninu
og Hekla spúöi glóandi hrauni upp
úr margra kílómetra löngum sprung-
um í nágrenninu. Aö sögn Svövu
Guömundsdóttur húsfreyju var
Heklugosiö í gær þaö fyrsta sem
heimilisfólkið í Selsundi verður fyrst
af öllum vart við.
Höfum ekki séð
þversprunguna áður
Sverrir sagöi gosið vera svipað og
þegar eldsumbrot voru í Heklu 1980.
,,í fyrstu sást bara mökkur koma
upp úr éljabakka sem var að ganga
yfir. Þá sáust engir eldár. En svo
komu þeir nú íjótlega í ljós. Þá var
mesta gosið uppi á háfjallinu - mest
í svokölluðum Axlargig og reyndar
eftir endilöngu fjallinu. Síðan virtist
þetta dvína í háfjallinu en þá kvikn-
aði á þessum ljósastjaka í suðvestur-
átt. A svipuðum tíma sást einnig
bjarmi í þversprungu sem liggur frá
norðri til suðurs. Annars er ekki
auðvelt að fullyrða um áttir í þessu
sambandi - þetta er svo nýtt,“ sagði
Sverrir.
Hann sagði að eldarnir í gær hefðu
fyrst komið upp í svokölluðum Axl-
argíg sem hlóðst upp í stóra Heklu-
gosinu árið 1947:
„Aðalsprungan liggur meira eða
minna eftir átta til tiu kílómetra
kafla á endilöngum íjallshryggnum
frá norðaustri til suðvesturs - það
er hin heföbundna Heklugjá. En
þetta nýja fyrirbæri, sem liggur frá
norðri til suðurs, höfum við aldrei
séð áður. Ég gæti trúað að súsprunga
væri um þrír kílómetrar að lengd.
Eldarnir voru mestir i Axlargígn-
um, sem er stærðar fjall, og reyndar
í toppnum líka. Annars sást aldrei
vel upp vegna reykjarmakkar sem
var þykkur í fyrstu. En það gaus
greinilega eftir íjallinu endilöngu i
byrjun. En það stóð ^kki lengi.
Bólstrarnir sáust greinilega við topp-
inn. Þegar næst birti upp milli élja
virtist ekki vera gos á fjallinu, ekki
einu sinni í Axlargígnum. En síðan
fór að gjósa að sunnanverðu," sagði
Sverrir.
Hagstæð vindátt og
hætta liðin hjá?
' Þegar DV ræddi við Sverri bónda,
um klukkan ellefu í gærkvöldi, var
suðvestanátt á svæðinu við Heklu:
„Fyrir byggð hér sunnanlands er
þetta afskaplega hagstæð vindátt.
Fyrsta og alvarlegasta hættan ætti
því að vera liðin hjá. Það er að segja
ef ekki tekur sig upp eitthvert firna-
gos. Vikurinn, sem kemur mest á
fyrstu klukkutímunum, veldur yfir-
leitt mesta tjóninu. Hann hefur hins
vegar lagt yfir til norðurs en hallað
sér yfir til norðvesturs seinna miðað
við að það varð talsvert öskufall niðri
í Búrfelli. Til að byrja með frétti ég
aftur af öskufalli í Hrauneyjum,"
sagði Sverrir.
„Þetta er orðið ásjálegt“
Á meðan blaðamaður DV spjallaði
við Sverri inni í bifreið hans skammt
frá bænum jókst umfang eldsum-
brotanna í íjallinu greinilega. Bónd-
inn sagði að hér væri um að ræða
töluvert meira gos en 1980:
„Sjáðu nú, þetta er orðið býsna
ásjálegt. Fyrir miðju fjalli kemur
feikilegur mökkur upp núna þó við
sjáum ekki elda við hann - eldurinn
er fyrir handan. Þetta er nærri því
að vera í stefnu á Mundarfell þar sem
gaus árið 1912,“ sagði Sverrir og var
hinn kátastLmeð það sem fyrir augu
bar.
Aðspurður sagði hann að gosið
væri ekkert á við eldsumbrotin árið
1947 sem hann upplifði.
„Þeir sem muna það gos kalla þetta
smámuni - ennþá að minnsta kosti.
Ég vona bara að þetta gos veröi þann-
ig áfram. En gosið 1947 var hrika-
legt. Hraunið núna er eins og hvert
annað sýnishorn miðað við þau um-
brot, mikil skelfmg. Það sem helst
situr eftir í minninu hjá mér er sá
tími. Gosið hafði engar hörmungar í
för með sér en maður er alltaf log-
andi hræddur um landið sem maður
hefur alið allan sinn aldur á. Það er
þó gott að ef síöustu leifarnar af gras-
lendi hafa fariö undir vikur á Land-
mannaafrétti núna að ekki var búið
að útrýma sauðfénu til að hægt sé
að kenna því um það,“ sagði Sverrir
Haraldsson.
-ÓTT
Sverrir Haraldsson, bóndi í Selsundi, var hress í bragði þegar DV heim-
sótti hann skömmu fyrir miðnætti í gærkvöldi. Hann upplifði Heklugosið
sögulega árið 1947. Þrátt fyrir að gosið, sem hófst í gær, sé ekki mjög stórt
af Heklugosi að vera segist Sverrir bera ugg i brjósti vegna landsins.
DV-mynd GVA
Þjóðleg freisting!
Fjórða gos Heklu á öldinrd:
Tengist ekki Suður-
landsskjálftanum
- segir Ragnar Stefánssonjarðskjálftafræðmgur
„Það segir ekkert um Suður-
landsskjálftann þótt Hekla sé farin
aö gjósa svona oft og með svona
stuttu millibili. Það þarf miklu
meira til,“ segir Ragnar Stefánsson
jarðskjálftafræöingur.
Ragnar segir að ekki sé hægt að
tengja Heklugos við Suðurlands-
skjálftann nema að þvi leyti að
þetta sé allt á sama kerfinu. „Inni
á eldvirku svæðunum leysist þessi
upphlaðna gliðnun og leysist upp
tíðar á þeim svæðum. Þessi hreyf-
ing flyst áfram og meðal annars
niður á Suðurlandið en Suður-
landið heldur þessu miklu lengur
í sér. Við vitum í sjálfu sér ekki
hvað það líður langur tími þangað
til spennan hefur hlaðist nægilega
mikið upp til að fara að brjóta þar,
en það þarf miklu meira til að
bijóta Suöurlandið heldur en berg-
ið eða skorpuna á þessum eldvirku
svæðum." -ns
þORRA'
matob
Tilvalið fyrir hópa!
Veitingahúsið
Aðeins kr. 1.590,-
AHANSEN
Vesturgótu 4 (gegnt Strandgótu) s: 651130