Dagblaðið Vísir - DV - 19.02.1991, Blaðsíða 4
4
ÞRIÐJUDAGUR 19. FEBRÚAR 1991.
Fréttir_________________________________________________________________________pv
Búnaðarþing sett í gær.
Ærlegir íslendingar vilja
ekki eyðibyggð og sinutún
- sagði forseti þingsins 1 setningarræðunni
Koma verður í veg fyrir skipulags-
lausan fótta fólks úr dreifbýlinu til
höfuðborgarsvæðisins. Eyðibyggð,
með sinutún og yfirgefm hýbýli, er
ekki það sem ærlegir íslendingar
vilja sjá á ferð sinni um landið. Koma
veröur á sáttagerð um landið og það
verður ekki gert með því aö hreinsa
heiöarlönd og fjallshfíöar af búpen-
ingi. Heilbrigt mannlíf grundvallast
á eðlilegu jafnvægi milli gróðurs og
dýra og að því verður að stuðfa, var
meöaf þess sem Hjörtur E. Þórarins-
son, formaöur Búnaðarfélagsins
sagði viö setningu Búnaöarþings í
gær.
Búnaðarþing er nú haldið í 75. sinn.
Þingið sitja alls 25 fulltrúar sem
kjörnir eru til fjögurra ára í senn á
15 búnaðarsambandssvæðum. Áæti-
að er að þingið muni standi yflr í
viku til tíu daga. Samkvæmt venju
fjallar það um þau landbúnaðarmál
sem eru til umfjöllunar á Alþingi,
auk annarra mála sem snerta land-
búnaðinn.
Gerö nýs búvörusamnings og
Gestir við setningu Búnaðarþings í gær, Guðmundur Bjarnason heilbrigðis-
ráðherra, Jónas Jónsson búnaðarmálastjóri, Steingrimur Hermannsson
forsætisráðherra og Vigdis Finnbogadóttir, forseti íslands. DV-mynd GVA
Bygginganefnd Akureyrar:
Vinnubrögð bruna-
málastjóra átalin
Gylfi Kristjánsson, DV, Akureyri:
Bygginganefnd Akureyrarbæjar
samþykkti á fundi sínum 6. febrúar
s.l. að átelja þau vinnubrögð bruna-
málastjóra að birta fjölmiðlum
skýrslu um brunann í Krossanes-
verksmiðjunni:......áður en aðilum
sem málið varða hafi borist skýrslan
í hendur," eins og sagði í samþykkt
nefndarinnar.
Vitað er að það fór fyrir brjóstið á
ýmsum mönnum í stjórnkerfi Akur-
eyrárbæjar að þeim hafði ekki borist
skýrsla brunamálastjóra í hendur
áður en hún var fengin fjölmiðlum.
í ályktun bygginganefndar segir að:
„Frumdrög hluta skýrslunnar voru
send sem trúnaöarmál sumum aðil-
um málsins til kynningar, en ekki
„umsögn og niðurstöður brunamála-
stjóra ríkisins" sem telja verður
megin niðurstöður skýrslunnar.“
Skýrsla brunamálastjóra hefur
vakið mikla athygli og umræður á
Akureyri, en í henni var hart deilt á
ýmsa aðila vegna brunans í Krossa-
nesi. Bæjaryfirvöld hafa hinsvegar
ekkert gefið út um máhð enn sem
komið er, en hafa lýst því yfir að það
verði gert áður en langt um líður.
áfangaálit sjömannanefndarinnar í
þeim efnum er það mál sem búist er
við að mestar umræður og deilur
standi um á þessu þingi. En af þeim
þingmálum sem fjallað verður um
má nefna frumvörp til laga um hér-
aðsskóga, ferðaþjónustu, og breyt-
ingar á jarðalögum. Þá mun búnað-
arþing fjalla um tillögur að breyting-
um á félagskerfi landbúnaðarins sem
milliþinganefnd hefur skilað af sér.
Auk þessa mun þingið íjalla um leið-
beiningaþjónustuna, sölu fram-
leiðsluréttar, innflutning á land-
búnaðarvörum og fleira. Alls eru um
17 mál á dagskrá þingsins.
Við setninguna héldu þeir Stein-
grímur J. Sigfússon landbúnaðar-
ráðherra og Haukur Halldórsson,
formaður Stéttasambands bænda
stutt ávörp. Báðir töluðu þeir um
þann vanda sem steðjað hefur að ís-
lenskum landbúnaði á undanfórnum
árum, einkum þó sauðfjárræktinni.
Mat þeirra beggja er að taka verði á
vandanum nú þegar meðal annars á
grundvelli þess áfangaáhts sem sjö-
mannanefndin hefur skilað af sér.
Haukur sagði brýnt að félagskerfi
landbúnaðarins verði aðlagað að
þeim samdrætti sem átt hefur sér
stað, til dæmis kostnaðarlega. Einnig
sagði hann að vegna aukinnar sam-
keppni yrði að auka hagræðinguna
í hefðbundnum landbúnaði. Þvi væri
bændum ekki lengur stætt á að
standa einir að því að halda uppi
byggð úti um landið.
Steingrímur sagði skoðanakann-
anir sýna að mikill meirihluti þjóðar-
innar væri þvi fylgjandi að hlúð sé
að íslenskum landbúnaði, til dæmis
með innflutningstakmörkunum.
Hins vegar sagði hann brýnt að farið
yrði út í róttækar og jafnvel sárs-
aukafullar aðgerðir til að auka hag-
ræðinguna og minnka offramleiðsl-
una. Einungis þannig væri hægt að
snúa vörn í sókn í hinu skipulagða
undanhaldi hefðbundins landbúnað-
ar.
-kaa
Akureyri:
Bæjarsjóður „tekinn út“
Gylfi Kristjánsson, DV, Akureyri:
Bæjaryfirvöld á Akureyri hafa
samþykkt að endurskoðendum
verði fahð að vinna aö samantekt
og umsögn um eigna- og skulda-
stöðu Bæjarsjóðs og þróun þeirra
mála síðustu 10 árin. Sambærileg
athugun verði gerð á þróun rekstr-
argjalda og tekjum á því tímabih.
Athugunin á einnig að ná til stofh-
ana og sjóða í eigu bæjarins og
miðast við núverandi uppgjörsað-
ferðir á reikningum bæjarins.
Jakob Bjömsson, bæjarfulltrúi
Framsóknarflokksins lagði fram
tillögu í bæjarráði um að löggiltum
endurskoðanda Akureyrarbæjar,
Endurskoöun Akureyri hf. og Arn-
ari Ámasyni yrði samfara endur-
skoðun reikninga fyrir árið 1990 að
leggja fram með endurskoðuðum
ársreikningi sérstaka úttekt og mat
á skuldastööu bæjarsjóös, stofnana
hans, sjóða og fyrirtækja, og var
samþykkt bæjarráös gerð í fram-
haldi af þeirri tillögu.
í dag mælir Dagfari______________
Tapið af gróðanum
Nú er heldur betur illt í efni. Loðn-
an er fundin. Skipin moka upp
loðnu meðfram ahri ströndinni og
verksmiöjurnar fyllast af loðnu.
Ekkert virðist geta komið í veg fyr-
ir að veitt verði upp í kvótann og
loðnusjómenn eru að vonum kátir
yfir aílanum og hlutnum sem þeir
fá.
Það kemur hins vegar í ljós að
það em ekki allir sem græða á þess-
um uppgripum. Loðnuverksmiðj-
umar segjast tapa á loðnuveiðinni
og hafa miklar áhyggjur af afkomu
sinni eftir að veiöar hófust. Ekki
getur Dagfari neitað því að honum
brá heldur ónotalega við að heyra
þessi tíðindi. Dagfari hefur staðið í
þeirri trú að þjóðarbúið mundi tapa
mihjörðum króna við það aö loðn-
an fannst hvergi og alhr þeir sem
hlut ættu að máli. Dagfari hefur
vorkennt sjómönnunum og fólkinu
í fiskvinnslunni, svo ekki sé talað
um verksipiðjurnar sem ella hefðu
staöið aðgerðalausar og fiskhausar
út alla vertíðina.
Þessi vorkunnsemi hefur veriö
byggð á misskhningi. Þvert á móti
kemur í ljós að þegar loðnan loks-
ins finnst byijar þjóðarbúið að tapa
fyrir alvöru og gróðinn, sem alhr
halda að mokist upp á miðunum,
er í rauninni hið alvarlegasta tap!
Það má vel vera að sjómennirnir
græði og útgerðin græði, en ef fisk-
vinnslan og loðnubræðslan tapa þá
er lítiö unniö við að veiða loðnuna,
því það eru fiskvinnsluhúsin sem
ráða ferðinni og skapa arðinn í
þjóðfélaginu. Þau selja afuröimar
úr landi og ef hvert tonn er selt
með tapi þá verður eitt allsherjar-
krakk þegar dæmið verður gert
upp. Því meiri loðna, því meira tap.
Nú fer Dagfari að skilja hvers
vegna fiskifræðingamir fundu ekki
loðnuna. Þeir hafa auðvitað verið
að hugsa um þjóðarhag og alla þá
skelfmgu sem Ihytist af því að loðn-
an fyndist. Fiskifræðingarnir hafa
verið í hlutverki fiskifælunnar og
rekiö niður tæki sín og mælt í sjón-
um þar sem ólíklegast var að loðn-
an héldi sig. Þannig ætluöu íiski-
fræðingarnir að þjóna hagsmunum
loðnuverksmiðjanna og koma í veg
fyrir að loðnuskipin færu að asnast
til að veiða loðnu sem leiddi af sér
tap og hallarekstur.
Fiskimenn láta hins vegar ekki
fæla sig burt af miðunum og þeir
þefuðu uppi loðnutorfurnar og ráð-
herrann neyddist th að aflétta
veiðibanninu. Með því að tak-
marka veiðar og skera afla niður í
kvóta er helst von til þess aö bjarga
megi þjóðarhag og þá sérstaklega
afkomu fiskvinnsluhúsanna.
Banninu var sem sagt aflétt hlu
hehli eftir aö loönan fannst óvart
og nú er ekki aftur snúið. Nú er
verið að moka henni upp og loðnu-
verksmiðjurnar neyðast til að taka
við henni til bræðslu og tapið
hrannast upp með hverju tonninu
sem berst á land.
Þessi mikla loðnuveiði er víti til
varnaðar. Aldrei aftur á að taka
loðnuskipin með í leit að loðnu. Það
á að láta fiskifræðingana um það
mál. Og aldrei aftur eiga menn að
reyna að græða á því að veiða fisk
sem hefur ekkert nema tap í fór
með sér. Síðast en ekki síst á aö
forða fiskimjölsverksmiðjum frá
því að vinna fiskimjöl eða lýsi, því
um leið og einn sporður berst aö
landi fara verksmiöjurnar að tapa.
Menn geta auðvitaö áfram dun-
dað sér við að byggja verksmiðjur
og fá lán úr byggðasjóðum og fjár-
festingarsjóðum til aö reisa þessar
verksmiðjur, enda skapar það at-
vinnu í landi þegar menn fást við
slíka byggingarvinnu. Það þarf að
halda vélunum við og það þarf að
hafa menn á vakt til aö passa upp
á húsin og það þarf forstjóra til að
halda til Reykjavíkur og slá lán
fyrir rekstrinum. Þetta er allt í
stakasta lagi, svo fremi sem menn
gæta þess að loðnan eyöileggi ekki
þennan rekstur með því að veiðast.
Nú er bara að vona að afturkipp-
ur komist í veiöarnar og loðnan
stingi sér á kaf og þessum upp-
gripum linni, ef þjóðarhagur á að
bjargast. Hér er mikið í húfi, því
þjóðin hefur ekki efni á því að tapa
með áframhaldandi loðnuveiðum.
Það getur vel verið að gróðinn sé
einhver í fyrstu meðan skipin
standa í þeim landráðum að moka
upp loðnunni en um leið og loðnan
kemur á land er gróðinn orðinn að
tapi. Rosalegu tapi.
Dagfari