Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.1991, Blaðsíða 20

20
LAUGARDÁGUR 19. OKTÓJlER 1991.
Kvikmyndir
Dönsk kvikmyndagerð
Þessa dagana er veriö að sýna í
Háskólabíói dönsku myndina
Drengina frá Sankt Petri, leikstjóri
Sören Kragh-Jacobsen. Myndin
var frumsýnd samtímis í öllum
höfuðborgum Norðurlanda og er
sú fyrsta af 5 myndum sem er fjár-
mögnuð af sérstökum samnorræn-
um sjóði til kvikmyndagerðar. Hin-
ar myndirnar eru Kaivo frá Finn-
landi sem leikstýrt er af Pekka
Letho og áætlað að frumsýna sum-
arið 1992, íslenska myndin Svo á
jörðu sem á himni eftir Kristinu
Jóhannesdóttur, Den lange veien
hjem frá Noregi, sem er leikstýrt
af Leidulv Risan og verður frum-
sýnd í febrúar á næsta ári, og svo
Söndagsbarn sem er frumraun
Daniels Bergman sem er sonur
hins þekkta leikstjóra, Ingmars
Bergman sem skrifaði handritið að
myndinni.
Velgengni
Gott gengi norrænna kvikmynda
á alþjóðavettvangi undanfarin ár
virðist hafa virkað sem vítamín-
sprauta á kvikmyndaframleiðslu á
Norðurlöndum. Líklega er Palli
sigurvegari þekktasta myndin því
auk þess að hljóta Gullpálmann í
kvikmyndahátíðinni í Cannes á
sínum tíma hlaut hún óskarsverð-
launin sem besta erlenda kvik-
myndin sama ár. Einnig hefur
Gestaboð Babette gengið mjög vel
þótt hún hafi ekki halað inn verð-
launum líkt og Palli sigurvegari.
Drengirnir frá Sankt Petri gerist
í dönskum bæ árið 1942. Þjóðverjar
hafa hertekið landið og eru að
reyna að ná samstarfi við dönsk
yfirvöld í óþökk flestra Dana. Sex
unglingar á gagnfræðaskólaaldri
taka sig saman og stofna and-
spyrnuhóp. Þeir eru synir heldri
borgara bæjarins og fá því að koma
upp bækistöð uppi á lofti í þorps-
kirkjunni. í fyrstu gera Þjóðver-
jarnir grín að andspyrnu þeirra
sem þeir kalla prakkarastrik en
þegar Otto, sem á rætur sínar að
rekja til lágstéttarinnar, slæst í
hópinn tekur alvara Mfsins við.
Bjartirtímar
Eftir lægð í danskri kvikmynda-
gerð undanfarin tvö ár virðist mik-
iö líf vera að færast í þessa list- og
sköpunargrein. Það er reiknaö með
aö einar tíu myndir verði frum-
sýndar í ár og hvorki meira né
minna en 12 á næsta ári.
Ein þeirra mynda sem búið er að
frumsýna er hin umdeilda mynd
Lars von Trier, Europe. Danir
höfðu ætlað sér stórt með þessa
mynd sem var frumsýnd í vor á
kvikmyndahátíöinni í Cannes.
Myndin hlaut þar tækniverðlaunin
Le Prix Technique auk þess að
deila sérstökum verðlaunum dóm-
nefndar með myndinni Hors la vie
eftir leikstjórann Maroun Bagda-
dis.
Fyrsta mynd Lars von Trier bar
heitið The Element of Crime og var
sýnd í Regnboganum. Hún var gerð
1984 og var mjög framúrstefnuleg
og ekki í takt við aðrar myndir sem
Danir voru að gera á þessum tíma.
Þess má geta að íslendingurinn
Tómas Gíslason sá um klippinguna
á myndinni.
íslenskir klipparar
Árið 1987 gerði Trier Epidemic
og svo 1988 Medea. Aftur var ís-
lendingur við klippinguna og í
þetta sinn Finnur Sveinsson.
Lars von Trier lítur á The ele-
Ments of Crime, Epidemic og svo
nýjustu mynd sína Europa sem
þríeyki. Þótt myndimar séu mjög
ólíkar í eðh sínu fjalla þær um
Umsjón
Baldur Hjaltason
hann vann að gerð tónlistarmynd-
banda og auglýsinga áður en hann
sneri til Danmerkur til að gera
þessa mynd. Hann tekur töluverða
áhættu með því að setja þau D.B.
Sweeney og Kelly Wolf í aöalhlut-
verkin því ekki er gott að vita hvort
Danir telji þessa mynd meira
bandaríska en danska.
Létt og skemmtileg
í lok september var svo frumsýnd
í Danmörku myndin Den store
badedag sem gerð er eftir verki
Palle Fischers í samvinnu við Svía.
Leikstjórinn er Svíinn Stellan Ols-
son sem gerði m.a. Sven klangs
kvintet sem sýnd var eitt sinn hér
á landi á sænskri kvikmyndaviku.
Danir tefla hins vegar fram sviðs-
myndastjóranum Sören Skjær sem
einnig vann mikið að lokafrágangi
myndarinnar. Það er einnig
ánægjulegt að vita að við íslending-
ar eigum a.m.k. einn mann sem
vann að gerð myndarinnar en
Tómas Gíslason er titlaður eins og
áður klippari.
Svona auglýsa Danir Den store
badedag.
sama hlutinn, þ.e. hvernig rök-
fræöi og skynsemi tengjast saman.
Europa íjallar um uppbygginguna
í Þýskalandi eftir seinni heims-
styijöldina og segir frá Bandaríkja-
manninum Leepold Kessler sem
kemur til Þýskalands til að taka
þátt í uppbyggingu heimalands for-
eldra sinna.
Þess má geta að sl. vor hóf Trier
gerð næstu myndar sinnar sem
kallast Dimension. Þetta er mynd
sem á að spanna yfir 30 ár með
sömu leikurunum. Á hverju ári eru
teknar um 3 mínútur og er ætlunin
aö skjalfesta í tímarúmi fæðingu
hinnar nýju Evrópu. Hins vegar
Atriði úr Drengirnir frá Sankt Petri.
verða væntanlegir áhorfendur að
vera þolinmóðir því áætluð frum-
sýning er ekki fyrr en 30. apríl árið
2024.
Styrjaldir vinsælar?
Svo virðist sem seinni heims-
styijöldin sé vinsæll kvikmynda-
bakgrunnur hjá frændum okkar
Dönum. En dag i oktober er tilraun
Dana til að gera danska mynd með
þekktum enskumælandi leikurum
í öllum aðalhlutverkum. Þetta er
frumraun leikstjórans Kenneth
Madsen. Myndin íjallar um gyö-
ingafjölskyldu, bókarann Solomon
Kublitz, konu hans Emmu og svo
fullvaxta dóttur þeirra, Söru. Dag
einn verður verksmiðjan sem Kub-
litz vinnur hjá fyrir skemmdar-
verkum vegna þess að hún fram-
leiddi rafeindabúnað fyrir Þjóð-
veija. Sara finnur síðan eina skær-
uliðann sem liföi af árásina, ungan
mann sem hún kemur til hjálpar.
Þetta raskar öllu lífi þessarar
ágætu fjölskyldu en áður en upp
er staðið hefur þessi ungi skæruliði
bjargað Söru og foreldrum hennar
frá dauða þótt hann hvorki þekki
trú þeirra né menningu.
Kenneth Madsen hefur búið í ein
tíu ár í Bandaríkjunum þar sem
Den store badedag gerist í Kaup-
mannahöfn 1936 og íjallar um litla
flölskyldu, fóðurinn Axel, hina
gullfallegu móður, Svea, og svo
soninn Gustav Adolf en myndin er
einmitt sett fram frá hans sjónar-
horni. Hún fjallar að mestu um
samskipti Gustavs við foreldra
sína, eins og heimsókn í dýragarð-
inn, auk þess aö hann krækir sér
í aukapening með því að sitja vakt
fyrir utan kjallarann í næsta húsi
meðan hin glæsilega Alma hverfur
þar niður með hinum og þessum
karlmönnum.
Margtforvitnilegt
Hápunkturinn er einmitt bað-
ferðin á ströndina. Þar kemst
Gustav að því að faðir hans hefur
verið að segja ósatt þegar hann var
að monta sig af ýmsum hetju- og
svaðilförum við son sinn. Myndin
hefur hlotið mjög góða dóma og
telur kvikmyndagagnrýnandi
Variety, tímarits bandaríska
skemmtanaiðnaðarins, að hér sé
um að ræða mynd sem ætti ekki
að geta slegið síður í gegn en Líf
mitt sem hundur gerði á sínum
tíma.
En það er fleira forvitnilegt á leið-
inni frá Dönum. í nóvember verður
frumsýnd myndin Möv og funder
eftir Niels Graböl sem sló í gegn
með myndinni Jorden er giftig.
Milli jóla og nýárs verður síðan
sýnd kvikmyndaútfærsla Annelise
Hovmands á bókinni Höfeber eftir
Leif Panduros. Það er Frits Helm-
uth sem fer með aðalhlutverkið en
í öðrum hlutverkum eru Peter
Schröder, Kirsten Lehfeld og Lis-
beth Dahl.
Þaö er líka von á 2 myndum
byggðum á þekktum bókum á
næstunni þótt ekki sé búiö að
ákveöa frumsýningardag. Þetta
eru myndimar De nögne træer sem
gerö er eftir bók Tage Skou Hansen
af Morten Henriksen og svo mynd
Svend Methling sem hann byggir á
bók Thöger Birkelands, Krum-
merne.
Eins og sést er mikiö líf í kvik-
myndagerð Dana. Á næstunni
verður rætt nánar um hvað er að
gerast í kvikmyndagerð hinna ná-
grannaþjóða okkar.
Helstu Þeimildir: Tusind öjne, Vari-
ety, Livende Billeder, Chaplin.
-BH