Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.1991, Blaðsíða 25

LAUGARDAGUR 19. OKTÓBER 1991.
25
>
&
I
I
»
|
I
i-
I
»
»
»
»
f sleridingar á Kamtsjatka:
Valdaránið nær eyði-
lagði árangursríka ferð
Sigrún Björgvinsdóttir, DV, Egilsstöðum;
„Þaö var undarlegt aö fljúga tólf
tíma þotuflug og komast samt ekki
út úr Sovétríkjunum. Þá loksins ger-
ir maður sér grein fyrir geysilegri
stærö þessa ríkis,“ sagði Jón Lofts-
son skógræktarstjóri þegar DV
spurði hann hvað væri eftirminni-
legast úr ferð sem hann fór í ágúst
sl. ásamt nokkrum öðrum austur til
Magadan og Kamtsjatkaskagans. Þó
lentu þeir í valdaráninu sem nærri
var búið að gera ferð þeirra að engu
og sáu margt athyglisvert. Meðal
annars sá skógræktarstjóri berja-
runna, sem hugsanlega mætti rækta
hér með góðum árangri.
í þessari fór voru tveir frá Rann-
sóknastofnun landbúnaðarins, einn
frá Stéttarsambandi bænda og skóg-
ræktarstjóri. Fyrir tveim árum var
gerður samningur við vísindastofn-
un þarna austur frá um víðtækt sam-
starf á sviði landbúnaðar og land-
búnaðarvísinda. Við komu rúss-
neskra vísindamanna hingað í fyrra
tengdist skógræktin þessu samstarfi.
í vor komu hingað tveir vísindamenn
frá Magadan svæðinu og þeir voru
aðalgestgjafar okkar.
Tilgangur ferðarinnar var marg-
þættur," sagði Jón. „Mitt aðal-
markmið var að komast í samband
við skógræktarmenn, sem myndu
standa fyrir söfnun fræja af öllu
svæðinu frá suöri til norðurs og
strönd til fjalla. Ég býst við að fá fræ
í vetur og því verður sáð í vor. Við
ættum svo smám saman að geta áttað
okkur á hvað hentar hér til ræktun- /
ar.“ /
- En hvers vegna þetta svæði?
„Jú, þetta er álitiegt með tilliti til
veðurfars. Á stað sem er á sama
breiddarstigi og Berlín er vaxtar-
tíminn álíka langur, eða öllu heldur
stuttur, og hér. Þeir hafa engan Golf-
straum til að hita loftslagið. Síðan
ná Magadan og Kamtsjatka langt
norður fyrir heimskautsbaug. Við
höfum ekki fengið fræ af þessum
slóðum nema í mjög litlum mæli og
tilviljunarkennt. Það sem ef til vill
gæti sett strik í reikninginn er hve
vetur á íslandi eru mildir og um-
hleypingasamir. En víða eru skilyrði
Uk og hjá okkur.“
Valdarán
Þeir flmmmenningarnir lentu mitt
í einum æsilegasta viöburði í sögu
Sovétríkjanna þegar „vinir" Gorb-
atsjovs settu hann í stofufangelsi á
Krím og tóku sér alræðisvald.
- Hvernig upplifðu þeir þann at-
burö?
íslendingur við kosenia - áhugaverða lauttrjátegund frá Siberiu sem komin er i notkun á Mógilsá.
NORÐUR-ISHAF
\ r Karahaf
iptevhaf
Verkhojansk
Magadan
MOSKVA
Jakútsk
Okhotska■
haf
TóbolsJ
[vartai
rasnojarsk
Baijkalvatn
Tjita £
Omsk
Aralvatn
KINA
500 KM
0
<3'3
( Beríngs-
4"o/
^Jmtejatka
Sovétríkin skömmu fyrir valdaráns-
tilraunina
Á kortinu má sjá leið þá sem þeir félagar flugu frá
Moskvu til Magadan í Síberíu. Til þess að fóik eigi
auðveldara með að átta sig á fjarlægðum er
hlutfallsstærð íslands sýnd á kortinu efst til hægri.
DVJRJ
„Við vorum að undirbúa verkefni
okkar, sátum á fundi með gestgjöfun-
um kl. 2 eftir hádegi (þá er kl. 6 að
morgni í Moskvu). Þá allt í einu
hleypur einn til og hækkar í útvarpi
þar á vegg. Þá er verið að lesa til-
kynningu frá valdaránsmönnum
með tilskipun um útgöngubann og
veikindi Gorbatsjovs. Við höfðum
strax samband við sendiráð okkar í
Moskvu. Þá voru þeir varla vaknaðir
og vissu lítið meira en við hvað gerst
hafði en er þeir höfðu kynnt sér
máhn ráðlögðu þeir okkur aö fara
strax úr landi og alls ekki um
Moskvu. Eftir bollaleggingar um
„flóttaleið“ pöntuðum við far með
flugvél frá Álaskaflugfélagi til Anc-
horage. Við fórum út á völl og biðum
þar alla nóttina en komumst ekki
með vélinni. Við vitum ekki enn
hvers vegna en eflaust voru margir
að forða sér heim. Nú þar sem næsta
vél var ekki fyrr en eftir tvo sólar-
hringa ákváöum við að halda okkar
áætlun svo tíminn færi ekki til spill-
is. Við fylgdumst auðvitað með fram-
vindu mála og mátum þetta svo aö
valdaránið gæti eins mistekist. Við
urðum líka varir viö að yfirvöld í
Magadan studdu ekki valdaráns-
menn og það voru haldnir útifundir
þrátt fyrir bann við slíku. Við vorum
líka að gera) okkur í hugarlund að
úr því að það tók fjögur ár fyrir bylt-
inguna 1917 að komast þarna austur
gæti það dregist í íjóra daga nú þrátt
fynr tækni nútímans.
Á þriðja degi afpöntuðum við því
flugfar til Alaska og fórum í þess stað
til Kamtsjatkaskagans. Þetta er land-
svæði á stærð við Noreg og hefur
verið lokað land lengi. Til merkis um
það var hvergi hægt að fá minjagripi
keypta. Skýring: hér voru engir
ferðamenn."
- Og hver varð svo árangurinn.
Fáum við á næstu árum nýja land-
nema í jurtaríki landsins til nytja og
fegurðar?
„Af þeim tegundum sem ég hafði
mestan áhuga á að kynna mér leist
mér einna best á tré sem heitir kos-
enia og er mjög hraðvaxta. Það ber
blöð lík víði en er stofnmikið eins og
ösp. Fræ af chosenia er nú þegar
komið í ræktun á Mógilsá. Lágvaxin
fimm nála furutegund, sem þarna
æðir yfir allt, er mjög athyghsverð.
Hér gæti hún nýst sem skrautrunni
og ef til vill til landgræslu þar sem
hún er dugleg í rýru landi. Ég sá
þarna athyglisvert elri, aspartegund,
lerki og birki miklu stórvaxnara en
hér. Síðan sá ég auðvitað ýmislegt
forvitnilegt þegar austur kom, eins
og blátopp sem ber mjög góð ber og
þarna eru heilir akrar af honum."