Dagblaðið Vísir - DV - 27.03.1992, Síða 15

FÖSTUDAGUR 27. MARS 1992.
15
Launþegasamtök og
lögbundin réttindi
Kostnaður við ferðalög ráðherranna fyrstu 10 mánuðina:
Heildarkostnaður rúmar
22 milljónir króna
- þar afvoru dagpeningar ráðherra og maka 7,5 milljónir króna
í gær barst til Alþingis svar’ viö ur ferða- og hótelkostnaður er það líka athygli aö umlíverfisráö-
fyrirspum Kristins H. Gunnarssonar greiddur þar fyrir utan af ríkinu. herra eyddi 167.801 krónu í risnu á
um ferðakostnaö ráöherra frá þvi Utanríkisráöherra er meö lang- meðan nokkrir ráöherra eyddu engu
ríkisstjómin tók við 1. mai i fyrra mestan kostnaðinn eða samtals 5,3 í risnuenaörir 10til20þúsund krón-
og til 25. febrúar síöasthðinn eða milljónir króna þessa 10 mánuði. Þar um.
fyrstu 10 mánuði hennar. í ijós kem- af em dagpeningagreiöslur til hans Halldór Blöndal er sparsamastur
ur aö allur kostnaöur viö feröir ráö- og maka hans 1.665.408 krónur. ráöherranna á ferðalögum. Hann fór
herranna og maka þeirra nemur í þessu kostnaöaryfirliti frá forsæt- sem landbúnaðarráöherra 2 feröir
22.367.789 krónum. Þar af em dag- isráöuneýtinu vekur athygh aö um- og sem samgönguráöherra 5 feröir
peningagreiöslur til ráðherranna og hverfisráöherra hefur fariö 10 feröir og samtals kostuöu þessar feröir
maka þeirra 7.435.864 krónur. Þess til útlanda á þessu tímabiU og er 897.663 krónur.
skal getið þegar rætt er um dagpen- hann næstur á eftir utanríkisráö- Aö öðm leyti vísast til meðfylgj-
inga ráöherra og maka þeirra aö aU- herra sem er með 16 feröir. Þá vekur andi súlurits. -S.dór
„Það eina sem hefur verið látið svo til afskiptalaust eru ferðadagpening-
ar og risnufé ráðherranna ...“ segir m.a. í grein Finns.
Launafólk og samtök þeirra hafa
á undanfömum mánuðum og miss-
erum orðið fyrir afar einkennilegri
en um leið fróðlegri reynslu af því
hvernig treysta má orðum og gerð-
um stjómmálaflokkanna. Fyrir al-
þingiskosningamar í apríl á sl. ári
lýstu forystumenn stjórnmála-
flokkanna því fyrir þjóðinni hvern-
ig þeir og flokkar þeirra vildu tak-
ast á við verkefni framtíðarinnar.
Launamenn hlustuðu þá á hvem
stjómmálaforingjann á fætur öðr-
um lýsa þeirri björtu mynd sem
blasti við ef flokkur þeirra fengi
brautargengi í kosningunum.
Þannig byggðu stjómmálamenn-
irnir upp miklar væntingar hjá
þjóðinni.
Að lofa en svíkja
Þeir stjórnmálaflokkar, sem næst
komust því í kosningabaráttunni
að lofa öllum öllu alltaf og alls stað-
ar, voru Sjálfstæðisflokkurinn og
Alþýðuflokkurinn, þeir flokkar
sem mynda núverandi ríkisstjóm.
Sjálfstæðisflokkurinn lofaði
skattalækkunum, Alþýðuflokkur-
inn lofaði hækkun skattleysis-
marka, Sjálfstæðisflokkurinn lof-
aði auknum kaupmætti, Alþýðu-
flokkurinn lofaði að standa dyggan
vörð um velferðarkerfið og sér-
staklega að tryggja hag öryrkja,
ellilífeyrisþega og barnmargra fjöl-
skyldna.
Nú hafa stjórnmálaflokkarnir
með aðgerðum sínum sagt atvinnu-
lífinu og fólkinu í landinu stríð á
hendur. Nú er ekki hægt að gera
neitt fyrir neinn nokkurn tíma né
neins staðar. Nú reyna ríkisstjórn-
arflokkarnir að lama baráttuþrek
launþegasamtakanna með hótun-
um um uppsagnir og sviptingu
launa. Nú er reynt að draga kjark-
inn úr þjóðinni með kreppu- og
samdráttartali. Nú heyrast ekki frá
sjálfstæðismönnum hástemmdar
KjaUarinn
Finnur Ingólfsson
alþingismaður Framsóknar-
flokksins í Reykjavík
yfirlýsingar um bjarta framtíð ís-
lensku þjóðarinnar, eins og heyrð-
ist úr herbúðum sjálfstæðismanna
á vordögum 1991.
Ríkisstjómin sendir nú atvinnu-
lífinu hvern skattahækkunarpakk-
ann á fætúr öðrum á sama tíma og
atvinnulífið er að stöðvast og
fjöldaatvinnuleysi er skollið á. Nú
taka launamenn, sjúkhngar, elh-
og örorkulífeyrisþegar á móti stór-
auknum skattaálögum frá ríkis-
stjórninni. Sjómenn eru sviptir
áunnum og lögbundnum réttind-
um, sennilega vegna þess að þeir
eru einn mikhvægasti þátturinn í
þeirri keðju framleiðslunnar í
landinu, sem skapar þjóðinni um
80% af gjaldeyristekjunum. Sveit-
arfélögin þurfa að skattleggja íbúa
sína sérstaklega til að geta greitt
framfærslustyrkinn með ríkis-
stjóm Davíðs Oddssonar. Það eina
sem hefur verið látið svo til af-
skiptalaust eru ferðadagpeningar
og risnufé ráðherranna sem eru
um borð í ms. Rugludalh hjá Davíð
kapteini.
Að semja um stjórnarskrána
Nú þegar launþegasamtökunum
í landinu hefur loksins tekist að
draga atvinnurekendur og ríkis-
valdið að samningaborðinu hér um
bh hálfu ári eftir að kjarasamning-
ar eru úr gUdi fallnir og kaupmátt-
ur hefur hrunið um 3% þá er ekki
hægt að byrja á því að ræða með
hvaða hætti bæta eigi launafólki
kaupmáttarhrunið hvað þá hvern-
ig eigi að framfylgja kosningalof-
orðum Alþýðuflokksins og Sjálf-
stæðisflokksins.
Þess í stað eru launþegasamtökin
hrakin áratugi aftur í tímann því
ríkisstjórnin vUl byrja á að semja
upp á nýtt um ýmiss konar lög-
vemduð réttindi, sem launamenn
hafa áunnið sér í gegnum árin. Sum
þessara réttinda eru lögvarin í
stjómarskránni en nú vUl ríkis-
stjórnin hafa þessi atriði til samn-
inga í kjarasamningum. Það er svo
langt gengið að launþegasamtökin
þurfa að semja um það í kjara-
samnlngum að velferðarkerfið
verði ekki fyrir frekari árásum rík-
isstj órnarflokkanna.
Höfuðskylda ríkisstjórnar
Ég hygg að flestar ríkisstjórnir
líti á það sem skyldu sína að gera
aht sem hægt er til að tryggja að
samningar á vinnumarkaðnum
náist og sátt haldist. Þær ríkis-
stjórnir, sem hafa verið undir for-
ustu Framsóknarflokksins, hafa
a.m.k. litið á það sem sína höfuð-
skyldu. Gott dæmi um það er síð-
asta ríkisstjórn Steingríms Her-
mannssonar en í tíð þeirrar ríkis-
stjórnar voru gerðir þeir kjara-
samningar sem kenndir hafa verið
við þjóðarsátt og tryggðu stöðug-
leika, lága verðbólgu, fulla atvinnu,
lága vexti, umsaminn kaupmátt
samhliða bættri afkomu atvinnu-
veganna.
Ríkisstjórn Davíðs Oddssonar fer
hins vegar öðruvísi að, henni hefur
tekist að magna þá erfiðleika sem
við blasa. Með aðgerðum sínum
hefur ríkisstjórnin aukið á krepp-
una með harkalegum niðurskurði
á ýmsum sviðum opinberra út-
gjalda, sem mun leiða til samdrátt-
ar í þjóðfélaginu og atvinnuleysis,
þannig að nú stefnir í meira at-
vinnuleysi hér á landi en við höfum
jafnvel nokkru sinni fyrr séð. Rík-
isstjórnin hafði á vordögum frum-
kvæði að þvi að hækka vextina í
landinu og bankarnir fylgdu á eft-
ir. Vaxtahækkunin ein og sér þýðir
það í dag aö vel rekið fyrirtæki
gæti greitt 18% hærri laun ef vaxta-
hækkunin hefði aldrei orðið.
Framsóknarflokkurinn
hafnar
Það er þessi stjórnarstefna sem
Framsóknarflokkurinn hafnar.
Hann vill lága vexti á samdráttar-
tímum til að hvetja til fjárfestinga
í arðbærum framkvæmdum til að
tryggja atvinnu og kaupmátt. Hann
hafnar skattlagningu á elli- og ör-
orkuhfeyrisþega, námsmenn, sjó-
menn og sjúklinga. Hann vill skatt-
leggja þá sem peningana eiga. Það
er því ömurlegt hlutskipti sem
launamenn og samtök þeirra
standa nú frammi fyrir í þessum
kjarasamningum.
Loforð ríkisstjórnarflokkanna
frá því í kosningabaráttunni eru
gleymd. Kaupmáttarhrunið, sem
orðið hefur í tíð ríkisstjórnar Dav-
íðs Oddssonar, á ekki að bæta.
Launamenn þurfa að árétta nú í
kjarasamingum að ekki verði
hróflað við ýmsum áunnum og lög-
bundnum réttindum launamanna
á samningstímanum sem sum hver
eru stjórnarskrárbundin. Fyrir
launafólk hefur þetta stjórnarsam-
starf Sjálfstæðisflokks og Alþýðu-
flokks sem af er orðið lærdómsríkt
en um leið víti til varnaðar.
Finnur Ingólfsson
„Þess í staö eru launþegasamtökin
hrakin áratugi aftur í tímann því ríkis-
stjórnin vill byrja á að semja upp á
nytt um ýmiss konar lögvernduð rétt-
indi...“
Hollusta á vinnustað
í byggingariðnaði
A ráðstefnu er ég nýlega var
staddur á í Danmörku ásamt öðr-
um þátttakendum frá Norðurlönd-
um, Hollandi og Þýskalandi var
rætt um vinnustaðaumhverfi
(vinnuaðstöðu) og afleiðingar óað-
gæslu í meðferð efna sem unnið er
með, auk verkfæra. Öll eiga löndin
það sameiginlegt að glíma við þetta
mál, þó hvert á sinn hátt. Eitt er
þó sameiginlegt: það er tregða
verkamannsins til að nota þær hlíf-
ar eða þá aðgæslu sem þarf.
Danir eru nú að gera tilraun með
að skapa vinnustað þar sem þrifn-
aður er allur í fyrirrúmi eftir bestu
getu. Um er að ræða vinnustað þar
sem fram fer endumýjun á 14
gömlum íbúðarblokkum, hverri á
fætur annarri. Allt er rifið út,
brotnir niður veggir, gluggar rifnir
úr og annað í þeim dúr. Það gefur
augaleið að þar er mikið ryk. Hver
og einn sem þar vinnur verður að
þrífa effir sig og ryksuga hið
smæsta ryk svo næsti maður geti
gengið hreint til verks. Til þessa
verks var fengin mikil og öflug ryk-
suga meö sogrör inn á allar 4 hæð-
imar.
Líkaminn er ekki
ruslahaugur
Við vinnu í litlum eða miklum
rykmekki þarf að nota rykgrímu
tU varnar lungum, hanska til vam-
ar höndum eða kemíska hanska og
KjaUariim
Atli Hraunfjörð
málari
loka buxnaskálmum til að veijast
uppþyrluðu ryki er sest á húðina.
Stöðug erting af ryki getur orsakað
ofnæmi, exem eða útbrot og jafnvel
asma. Ryk í lungum getur valdið
bólgum í lungnapípum vegna ör-
fínna korna er þangað berast, einn-
ig fiberþræðir ýmiss konar, en það
fer að sjálfsögðu eftir efnisnotkun.
Það hefur komið í ljós í þessum
fyrrgreindu löndum að mjög marg-
ir (of margir) einstaklingar er
vinna í byggingariðnaði þjást af
þessu. Við getum sagt í gamni og
alvöru að ein besta leiðin til heilsu-
gæslu á vinnustað sé góð ryksuga.
Um meðferð kemískra efna á
vinnustað er það að segja að flest
efni eru hættulítil eða hættulaus
ef farið er eftir settum reglum þar
að lútandi. Um er að ræða efni sem
gefa frá sér hættuleg upplausnar-
efni við innöndun, eru hættuleg við
snertingu og ekki hvað síst ef
þeirra er neytt. Stöðug innöndun
óheftra upplausnarefna getur vald-
ið heilaskaða eða krabbameini í
öðrum mikilvægum líffærum
mannsins (þau eru öll mikilvæg).
Að sjálfsögðu eru menn misnæmir
fyrir áhrifum þessara efna og hafa
mislangan feril í ertingu þar til
sjúkdómur kemur fram.
Við verðum að hafa í huga að lík-
aminn er enginn ruslahaugur eða
afgangsleikfang sem máður getur
leyft sér að eyðileggja bara af því
að við höfum annað til vara. Heils-
an er besta fjárfesting einstaklings-
ins og það er heilsan sem gerir lífið
bærilegt í nútíð og framtíð. Það
getur enginn annar en þú séð um
heilsuna, því skaltu aðgæta hvað
þú gerir. Enginn má né getur notað
kolsíugrímu lengur en 3 tíma á dag
og þess vegna skal skipuleggja
vinnu sína í samræmi við það.
Einnig er gott ef menn gætu skipst
á að vinna grímuvinnu ef þannig
háttar til. - En umfram allt er brýnt
að velja hættuminni efni og hafa
góða loftræstingu ef kostur er.
Hugsunarlitlir um hættur
Oft hefur maður séð notkun
ýmissa rafmagnsverkfæra eða not-
að þau sjálfur við vinnu sína og
framkallað heilmikið af ryki, jafn-
vel meira en þörf er á, og jafnvel
einnig verið óvarinn í öllum mekk-
inum. Ekki get ég giskað á hvers
vegna maður gerir þetta. Kannski
er það hugsunarleysi um hættur
verksins og þekkingarleysi senni-
lega. Danir og Svíar hafa gert mikl-
ar rannsóknir á þessum málum og
fengið ákveðnar niðurstöður sem
eru allrar athygli verðar. í ljósi
niðurstöðunnar og þeirrar um-
ræðu er fram fór á ráðstefnunni
er eftirfarandi ljóst: Byggingariðn-
aðarmenn og aðrir er vinna með
upplausnarefni skulu gæta þess í
hvívetna að nota allar þær varnir
og hlífar sem talið er fullnægjandi
að nota í hveiju tilviki. Ennfremur
að ryka upp sem minnst og nota
ryksugu. Einnig nofa þannig hand-
verkfæri að koma megi ryksugu
fyrir á tækinu. Hreinsa allt ryk af
vinnusvæði ef kostur er og nota
rykgrímu. Ryk, sem þyrlað er upp,
sest aftur á nokkrum klukkutím-
um. Ef við bætum vinnuaðstöðuna
bætum við vinnustaðinn, heilsuna,
líðanina og framtíðina.
Atli Hraunfjörð
„ ... það er heilsan sem gerir lífið bæri-
legt í nútíð og framtíð. Það getur enginn
annar en þú séð um heilsuna, því
skaltu aðgæta hvað þú gerir.“