Dagblaðið Vísir - DV - 21.04.1992, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 21. APRÍL 1992.
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÚNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGOLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NUMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Náttúruóbeit
Nokkur hætta er á, að aukið verði við byggð á vestan-
verðu Seltjarnarnesi og lagður hringvegur um nesið út
fyrir Nesstofu. Bæjarstjóri Seltjarnarness heldur fast í
slíkar hugmyndir, sem eru í aldarfjórðungsgömlu og
gersamlega úreltu aðalskipulagi höfuðborgarsvæðisins.
Nú á tímum hefur náttúruvernd öðlast stærri sess í
hugum fólks en var fyrir aldaríjórðungi. Þungavigtar-
fólk í stjórnmálaflokki bæjarstjórans hefur skorið upp
herör gegn áformum hans um hringveg og aukna byggð
við Nesstofu og lagzt á sveif með minnihlutanum.
Þótt margt hafi verið vel gert í bæjarmálum Seltjarn-
arness á rúmlega aldarfjórðungs ferli bæjarstjórans,
má undanskilja einn málaflokk. Það er náttúruvernd,
sem af einhverjum óskýrðum ástæðum hefur farið fyrir
bijóstið á honum. Um það eru því miður mörg dæmi.
Nýlega lét bæjarstjórinn setja svokallaðan varphólma
í Bakkatjörn, sem er á náttúruminjaskrá. Hann gerði
það án þess að leita umsagnar viðkomandi bæjarnefnd-
ar og án sérfræðilegrar aðstoðar. Afleiðingin er töluvert
rask, sem líklegt er, að hafi skaðleg áhrif á fuglalíf.
Ekki alls fyrir löngu lét bæjarstjórinn ýta jarðvegi
yfir setlög og steingervinga frá síðjökultíma við Svarta-
bakka. Þessi setlög voru á náttúruminjaskrá og eru
dæmi um, að náttúra, sem er á náttúruminjaskrá, virð-
ist fara sérstaklega í taugar bæjarstjórans.
í fyrra lét bæjarstjórinn ýta jarðvegi yfir skógræktar-
reit Kvenfélags Seltjarnarness vestan við íþróttavöll
bæjarins. Um þetta hafði hann engin samráð við neinn,
ekki frekar en núna, þegar hann lætur aka hundruðum
hlassa af mold í sjóvarnargarð við Norðurströnd.
Bæjarstjórinn hefur leikið Valhúsahæð mjög illa. Þar
voru áður jökulsorfnar klappir, náttúrulegur gróður og
útsýni um allan sjóndeildarhinginn. Nú hefur öllu verið
umturnað á hæðinni, reist þar hús og mannvirki, og
komið fyrir íþróttavelli, sem nánast aldrei er notaður.
Árásir bæjarstjórans á náttúruna beinast nú að svæð-
inu milli Nesstofu og Gróttu. Þar hefur verið fólbreytt
líf fjörufugla og votlendisfugla, sem er á undanhaldi
vegna aukinnar byggðar. Þarna hafa verið æðarfugl,
maríuerla, þúfutittlingur, tjaldur og músarrindill.
Seltjamames er í hópi þeirra sveitarfélaga, sem hæst
hlutfall hafa húsa og gatna af heildarflatarmáli. Bæjarfé-
laginu ber engin þjóðfélagsleg skylda til að halda áfrarn
að þenja út byggð í því takmarkaða rými, sem enn er
eftir. Nægar byggingalóðir eru í nágrannabæjunum.
Alvarlegt ástand umhverfismála á Seltjarnarnesi er
ekki bæjarstjóranum einum um að kenna. Kjósendur
bera ábyrgð á honum og hafa látið framkvæmdagleði
hans möglunarlítið yfir sig ganga. Seltirningar sem heild
eru samsekir í slysunum, sem hér hefur verið lýst.
Nú eru sem betur fer að koma í ljós merki þess, að
spymt verði við fótum. Bæjarstjórinn hefur loksins
gengið of langt gegn náttúruvernd og klofið sinn eigin
stjómmálaflokk. Búast má við, að meirihluti kjósenda
á Seltjarnarnesi sé andvígur frekara raski hans.
Tímarnir hafa breytzt síðan bæjarstjórinn gerðist ein-
ræðisherra á Seltjarnamesi fyrir rúmum aldarfjórð-
ungi. Þegar einræðisherrar hætta að geta lagað sig að
nýjum tímum og nýjum áherzlum, getur komið brestur
í einræðið, svo sem nú hefur orðið á Seltjarnarnesi.
Vonandi leiðir innanflokksuppreisnin á Seltjarnar-
nesi til þess, að i eitt skipti fyrir öll verði komið í veg
fyrir frekari náttúruspjöll af hálfu bæjarstjórans.
Jónas Kristjánsson
„Allt tal um að við séum landfræðilega miðsvæðis er nokkuð langsótt. ísland er langt úti í hafi frá Evrópu
séð...“
„Eitt er landið
ægi girt...M
íslendingar bjuggu í þúsund ár á
mörkum hins byggilega heims,
langt frá öðrum þjóðum. Þá upp-
hófst tími tæknibreytinga eða rétt-
ara sagt tæknibyltinga sem leiddu
tii þess að veröldin fór minnkandi
og við urðum ekki eins einangruð
og áður. Jafnframt voru íslending-
ar þrátt fyrir smæð sína teknir í
samfélag þjóðanna og urðu fullgild-
ir þátttakendur í samstarfi Norður-
landa.
Tæknibreytingar urðu mestar á
tveimur skeiðum. Fyrst með vél-
báta-, togara- og kaupskipaútgerð í
byrjun 20. aldar, sem leysti af hólmi
segl og árar hðinna alda, en síðan
um og eftir heimsstyrjöldina. Þær
leiddu af sér nýja verkmenningu
og tengdu landið viö umheiminn
með flugsamgöngum.
Samskipti við löndin í austri og
vestri stórjukust og ekkert benti til
annars en að sú þróun héldi áfram
um ókomna framtíð. En þá allt í
einu, á miðjum þessum vetri, ger-
ast atburðir sem gætu bent til þess
að við værum að einangrast á ný.
Ekki á gamla mátann vegna fjar-
lægðar, heldur frekar vegna ein-
stæðingsskapar þess sem á fáa eða
engan að.
Evrópubúar efla stöðugt samtök
sín en við horfum ráðviht á úr fjar-
lægö. Öllum að óvörum er síðan
stofnað nýtt Hansasamband um
Eystrasalt og þegar við spyrjum
hvort við fáum að vera með er okk-
ur bent á aö við séum bara svo
langt úti í hafi og eigum engin ítök
viö Eystrasalt. Þetta er eins og þeg-
ar krakkar úr öðru hverfi fá ekki
að vera með í leikjunum og kann-
ast margir við hvað það getur verið
sárt.
Enn bætist viö að htla heimsveld-
ið okkar, norðvestursvæðið, er í
hálfgerði upplausn. Grænlending-
ar eru með eitthvert múður og vilja
ekki semja um fiskveiöar á okkar
forsendum og Færeyingar eru reiö-
ir af því að við teljum okkur ekki
hafa efni á að hjálpa þeim í efna-
hagsþrengingum þeirra.
Þá þýðir ekki lengur að hóta Kön-
unum með því að þrengja að þeim
í Keflavík. Þeir gætu einfaldlega
tekið upp á því að fara bara heim.
Einstaklingar geta orðið úrræða-
lausir og þjóðir ruglaðar af minna
tilefni en öllum þessum breytingun
á stuttum tíma.
Kjallariim
Valdimar Kristinsson
cand oecon., B.A.
ísland ekki í alfaraleið
Aht tal um að viö séum land-
fræöilega miðsvæðis er nokkuð
langsótt. ísland er langt úti í hafi
frá Evrópu séð og jafnframt norður
undir heimskautsbaugi og þar með
fjarri helstu sighngaleiðum.
Millilendingar erlendra flugvéla
á Keflavíkurflugvehi eru mun
færri en áður þótt háloftavindar
beini stundum flugvélum yfir okk-
ur á góðviðrisdögum á leið sinni
heimsálfa á milli.
Varðandi flug til Japans þá styttir
sér enginn leið um Island eftir að
flugleiðir hafa opnast yfir Síberíu.
Evrópumenn munu þá fljúga nokk-
urn veginn beint til austurs en
Bandaríkjamenn um Anchorage í
Alaska eða Hawaii-eyjar eins og
áður.
Hins vegar er Keflavík nokkum
veginn á stórbaugslínu á mihi Was-
hington og Moskvu og þó öhu nær
Rússunum. Verði framtíðarsam-
skipti í veröldinni áfram ívinsemd-
arátt gæti þetta haft nokkra þýð-
ingu.
Þá eru einnig hugsanlegar mhli-
lendingar flugvéla á leið milli Mið-
Evrópu og Kaliforníu er skiptu
leiðinni í tæpan þriðjung og rúma
tvo þriðju. Varla yrði það þó í veru-
legum mæh. Hins vegar er ekki
sama nauðsyn og áður aö vera í
þjóðbraut til þess að vera þátttak-
andi í framvindu mála.
Einsemd til ábata
Þó að landið okkar sé ekki í al-
faraleiö lifum við á fjarskipta- og
tölvuöld og búum við vel skipu-
lagðar samgöngur sem til dæmis
sést í fluginu þar sem flogið er til
fleiri áfangastaða og tíðar en al-
mennt gerist á mun fjölmennari
stöðum. Verði úr samningum um
evrópskt efnahagssvæði (EES) eða
einhverju öðru ámóta, og hhðstæð-
ir samningar gerðir við Norður-
Ameríku, þá höfum við vissulega
sérstöðu í okkar heimshluta milh
risanna tveggja beggja vegna Atl-
antshafsins.
Þetta gæti nýst á ýmsum sviðum,
svo sem eins og í sérhæfðri banka-
þjónustu og jafnvel í verðbréfavið-
skiptum vegna tímamismunar. En
hvort tveggja tengist bandalögun-
um báðum. Þá gæti orðið um að
ræða framleiðslu á ýmsum sviðum
sem ætti tollfrjálsan aðgang bæði í
austur og vestur. Er þá bæði hugs-
að til orkulindanna og vel mennt-
aðs vinnuafls sem gæti tekist á við
ýmis flókin tækniverkefni.
Sumt af þessu er í skoðun, annað
láta menn sig dreyma um. Aðalatr-
iðið er að raunsæi ráði ferðinni og
að takast megi að finna verkefni
fyrir unga fólkið í landinu. En þótt
reynslan hafi sýnt okkur að árang-
ur sé ekki gefinn fyrirfram, má
einnig hafa í huga, að vegna'fá-
mennis þurfum viö ekki nema
brotabrot af heimsviðskiptunum tii
að lifa góöu lifi efnahagslega séð.
Valdimar Kristinsson
„Verði úr samningum um evrópskt
efnahagssvæði (EES) eða einhverju
öðru ámóta, og hliðstæðir samningar
gerðir við Norður-Ameríku, þá höfum
við vissulega sérstöðu í okkar heims-
hluta... “