Dagblaðið Vísir - DV - 09.07.1992, Blaðsíða 12

f I
12
Spumingin
Hver er uppáhalds-
leikarinn þinn?
Ragnhildur Tómasdóttir húsmóðir:
Michael Douglas.
Rúna Lind Jóhannsdóttir nemi:
Laddi.
Kristinn Eysteinsson, atvinnulaus:
Ég held ég eigi engan uppáhaldsleik-
ara.
ívar Árnason listamaður: Egill Ólafs-
son.
Inga Andrésdóttir saumakona: Arn-
ar Jónsson. Annars eru þeir margir
góðir hér á íslandi.
Sigmundur Snorrason, starfar á
Nesjavöllum: Amar Jónsson og Bessi
Bjamason.
FIMMTUDÁGUR 9. JÚLÍ 1992.
Lesendur
Leyf um laxinum
að koma úr haf i
<'r\
„Heimtur á laxi til hafbeitarstöðvanna á þessu sumri munu ráða úrslitum
þeirra,“ segir m.a. í bréfinu.
Einar Hannesson skrifar:
Um þessar mundir er laxinn að
ganga í ár og hafbeitarstöðvar eftir
að hafa verið á ætisvæðunum í haf-
inu í eitt til tvö ár. Þetta er því upp-
skerutími fyrir veiðiáreigendur og
haíbeitarmenn sem hafa lagt mikið
af mörkum til laxaræktar á hðnum
áram. Góð stjórnun og ræktunarbú-
skapur einkennir íslensk laxveiði-
mál, bæði almennt, svo og rekstur
hafbeitarstöðva og laxveiðiáa.
Verulegir fjármunir hafa verið
veittir til bygginga og mikil fyrirhöfn
á sig lögð tÚ að tryggja góöar heimtur
á laxi úr hafi. Fjárfestingar, seiða-
sleppingar og önnur fiskirækt hefur
numið hundruðum milljóna króna.
Vitað er að um 60 af hundraði veiði-
arðs einstakra veiðisvæðaeigenda
kemur í hlut hins opinbera. - Þá ráða
veiðitekjur sums staðar því að bænd-
ur komast af í búskap á tímum rýrn-
andi tekna af hefðbundinni starfsemi
þeirra.
Ljóst er að það skiptir öllu máli að
laxinn fái að ganga í árnar og hafbeit-
arstöðvamar en sé ekki tekinn með
ólöglegum hætti á gönguleiðinni í
hafinu við strönd landsins. Um slíkt
eru því miður of mörg dæmi og sum-
ir óttast aö veiðiþjófnaður af þessu
tagi hafi aukist í seinni tíð. Við þessu
þarf að spoma með öllum ráðum.
Sauðaþjófnaður þótti á fyrri tíð
ekki neitt tif að státa af, heldur voru
menn brennimerktir til lífstíðar sem
í slíku lentu. Vissulega má líkja
veiðiþjófnaði á laxi, á leiö hans af
afrétti til laxánna, við sauðaþjófnað.
Menn ættu því að varast þennan
verknað og lofa þeim, sem lögum
samkvæmt eiga að nytja laxinn og
hafa til hans sáð ef svo má segja, aö
hirða einir uppskeruna.
Víst er að það er verulegt tjón sem
veiðifélag við laxveiðiá verður fyrir
þegar lax er tekinn með ólöglegum
hætti í sjó og sama má reyndar segja
um lax með netaförum, sem sleppur,
og stangveiðimaður veiðir. Hvort
tveggja veldur skaða á einn eða ann-
an hátt. Þá er vitað að heimtur á laxi
til hafbeitarstöðvanna á þessu sumri
munu ráða úrslitum um framtíð
þeirra. - Verði heimtur góðar er
tryggara en áður að þessi mikilvæga
atvinnustarfsemi verði við lýði
áfram. Þess vegna skiptir bókstaflega
öllu máh að laxinn fái allur að ganga
í árnar og hafbeitarstöðvamar.
Spumingar og svör um Evrópska efnahagssvæðið:
Utanríkisráðuneytið svarar
Haraldur Sigurðsson spyr:
Hvemig verða almenn atvinnurétt-
indi erlendra EES-þegna? - Þarf at-
vinnuleyfi?
Svar: Fijáls flutningur fólks innan
evrópsks efnahagssvæöis þýðir að
afnumin sé öll mismunun sem bygg-
ist á þjóðemi mihi ríkisborgara frá
aðildarríkjum EES og gagnvart inn-
lendum borgurum aö því er tekur til
atvinnu, launa og annarra ráðning-
ar- og vinnuskilyrða.
Þetta felur í sér rétt tíl að taka
starfi sem býöst og dvelja í landi í
atvinnuleit í aht að þrjá mánuði.
Fólk á rétt á dvalarleyfi vegna at-
vinnu sinnar. Þá öðlast fólk rétt til
dvalar í landi eftir að starfsævi þess
lýkur. Ekki þarf atvinnuleyfi sem
slíkt. - Ákvæði um fijálsan atvinnu-
og búseturétt ná þó ekki til opinberr-
ar stjómsýslu.
Helga Kristinsdóttir spyr:
Hvaða almennar kröfur verða
gerðar til erlendra EES-þegna? -
Hvað með sérkröfur, til dæmis ís-
lenskukunnáttu í sérhæfð störf?
Svar: í reglugerð EB um fijálsa
flutninga launþega er lögð rík
áhersla á jafnan rétt launþega, óháð
þjóðerni. Óh ákvæði í kjarasamning-
um eða einstakhngsbundnum samn-
ingum skulu vera ógild ef þau mæla
fyrir um mismunun að því er varðar
aðgang aö atvinnu, laun, launakjör,
uppsögn, endurráðningu og þess
háttar. - Þó má gera kröfu um ís-
lenskukunnáttu ef viðkomandi starf
krefst þess, eins og til dæmis kenn-
arastarf.
Einar Árnason spyr:
Þurfa erlendir EES-þegnar að
ganga í verkalýðsfélög? Ef ekki, hvað
þá með íslendinga, sbr. jafnan rétt
og svo framvegis?
Svar: Atvinnurekandi getur ráðið
erlendan starfsmann án þess að
þurfa að leita til stéttarfélaga.
Óheimilt er samkvæmt núgildandi
rétti að ráða útlendinga til starfa án
þess aö aflað hafi verið umsagnar
stéttarfélaga. - Þessi samningur
heíði engin áhrif á lög um stéttarfé-
lög og vinnudeilur og heldur ekki
atriði eins og það sem sumir hafa
viljað kalla skylduaðild að stéttarfé-
lögum hér á landi. - íslensk verka-
lýðsfélög eru opin fólki án tilhts til
þjóðemis og uppfyha þar með kröfur
EB.
Hrikalegur ruslahaugur í Hólminum
Gunnar Halldórsson skrifar: fyrir nokkm. Ég kom við í Ólafsvík,
Ég var á ferðalagi um Snæfehsnes Grundarfirði og Stykkishólmi. -
„Stykkishólmur er fallegur bær og ber vott um snyrtimennsku." - Það er
aðeins þetta með ruslahaugana ...
Snæfellsnes er rómað fyrir nátt-
úrufegurð, hvar sem litið er, og
Stykkishólmur er fahegur bær og ber
vott um snyrtimennsku fólksins sem
þar býr.
Það sem olli mér hins vegar mikl-
um vonbrigðum þar var að þurfa að
horfa á allan óþverran sem saman-
kominn er á ruslahaugunum. Það
var hrikalegt að horfa upp á hve iha
er gengið frá þama og vh ég hér með
hvetja ráðamenn staðarins th að taka
th hendinni og ráða bót á þessu sem
ahra fyrst. Það myndi verða þeim til
mikhs sóma.
Aukinn ferðamannastraumur er
um aht Snæfellsnes og marga nátt-
úruperluna er þar aö finna. Þess
vegna verður að íjarlægja allt sem
kann að særa feguröarthfinningu
ferðamannsins. - Hér með er skorað
á Hólmara að taka til hendinni og
þá verður ennþá meira gaman og
ánægjulegra að koma th Stykkis-
hólms.
Kjaradómur
íklúður
Margeir hringdi:
Nú virðist allt úfiit fyrir aö
Kjaradómur og úrskurður hans
sé kominn i meiri háttar klúður.
Sagt er að bráðabirgðalögin
tryggi ekkert og forseti Kjara-
dóms segir að ávallt verði árekst-
ur þegar taka þurfi tillit til
tveggja andstæðra sjónarmiöa.
Enginn veit nú lengur hvernig
mál þetta endar en vist er að hér
verður enginn friður á vinnu-
markaði nema áðurnefndur úr-
skurður Kjaradóms verði hreins-
aður með einhverjum hætti.
Bíldudalurog
byggðaröskuitin
Bjarni Gunnarsson hringdi:
Bhdudalur verður líklega það
landsbyggðarpláss sem fyrst fær
aö finna endanlega fyrir þvi
hvetju skuldsett fyrirtæki í sjáv-
arþorpunum hér geta komið til
leiðar. Með öðrum orðum: bank-
arnir leggja ekki lengur fram
fjármagn til að fleyta fyrirtækj-
unum áfram.
Þetta vissu allir að gerast
myndi. Nú þýðir ekki lengur fyrir
alþingismenn að skattyrðast við
lánastofnanir og heimta fjár-
magn þar sem það er ekki lengur
fyrir hendi og enginn vih halda
óstjórninni áfram.
EnSalomeerfor-
setiAlþingis
Ámi Jónsson hringdi:
Forseti Alþingis, Salome Þor-
kelsdóttir, hefur nú látiö frá sér
fara þá athugasemd að hún hafi
aldrei svarað því, aðspurð, hvort
hún ætlaði að þiggja þau laun
sem Kjaradómur úrskurðaði. -
En hún sagði (einmitt aðspurð)
að forseti Alþingis hefði ekki efni
á að þiggja ekki hækkunina. -
Þetta er nú orðinn brandari.
Salome Þorkelsdóttir er nú einu
sinni forseti Alþingis og þiggur
því laun samkvæmt nýupp-
kveðnum kjaradómi. Eftir þeim
launum færu þá einnig eftirlaun
hennar sem þingforseti, að
minnsta kosti að einhveiju leyti,
ef hún hættir á þeim launum,
Ætia löglærðir
aðlúffa?
Á.P. skrifar:
Löglærðum fulltrúum, sem
starfa við stjórnsýsluembættin,
hefur nú verið gert að hverfa th
starfa sinn aö nýju þar sem ráðu-
neytin telja fjarveru þeirra ólög-
lega. Einnig hefur verið óskaö
eftir því að yfirmenn hinna lög-
lærðu fuhtrúa skhi greinargerö
um ástæðuna fyrir fjarverunni.
Það er sem betur fer að verða
af sem áður var þegar opinberir
starfsmenn gátu hreinlega sett
embættum sínum stólinn fyrir
dyrnar fyndist þeim ekki komið
th móts við sig í launakröfum.
- Svona er nú að hlaupa á sig,
kæru lögmenn, þetta kemur fyrir
aha. Þið verðið bara að fylgja
okkur hinura.
Um líffæra-
flutninga
Anna Bjarkan skrifar:
Hvert á fólk nú að leita til að
halda rétti sínum vegna nýrra
reglna um líffæraflutninga? Mér
finnst að þessar reglur eigi að
vera í samræmi viö hehbrigða
skynsemi. - Tekið er t.d. fram að
það megi samkvæmt lögum fjar-
lægja hjarta úr einstaklingi hafi
hann dáið heiladauða.
Þetta er viðkvæmt mál og ekki
er hægt aö spyrja hinn látna. Sé
hægt aö styðjast við trúna efast
ég ura að nokkur kristinn maður
vilji láta fjarlægja hjartað úr sér
að sér látnum. En þar sem hér
er ríkjandi viss villutrú er trúlegt
að þetta skipti ekki miklu máh.
Ég er hins vegar alfarið á móti
þessum reglum.