Dagblaðið Vísir - DV - 27.07.1992, Qupperneq 14

14
MÁNUDAGUR 27. JÚLÍ 1992.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÚNSSON
Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð I lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Hagræðingarsjóður
í þeim umræðum sem fram hafa farið að undanfornu
um viðbrögð við skerðingu á þorskkvótanum hefur
komið upp sú hugmynd að nýta svokaUaðan Hagræðing-
arsjóð til að létta undir með þeim byggðarlögum sem
verst fara út úr niðurskurðinum. Raunar hefur komið
fram að Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra mun
gera tillögu um að þau tólf þúsund tonn af kvóta sem
Hagræðingarsjóði hafa áskotnast skuh notuð til slíkrar
skiptingar.
Þessum hugmyndum hefur verið tekið misjafnlega.
Stjómarandstöðuflokkarnir hafa lýst sig sammála til-
lögu sjávarútvegsráðherra og einstakir stjómarliðar
sömuleiðis. Sterk andstaða er hins vegar gegn því innan
ríkisstjórnarinnar og þá einkum hjá flokksbræðram
sjávarútvegsráðherra. Friðrik Sophusson flármálaráð-
herra hefur hafnað þessari leið og Davíð Oddsson for-
sætisráðherra líkir henni við aðferðir Munchhausens
baróns sem dró sig og hest sinn upp á hárinu þegar
hann festist í dýinu. Alþýðuflokksráðherramir sýnast
vilja samþykkja hugmyndina um Hagræðingarsjóðinn
gegn því skilyrði að veiðileyfagjald verði jafnframt tek-
ið upp og stefnan í sjávarútvegsmálum stokkuð upp.
Hagræðingarsjóður hefur verið til í nokkur ár. Sjóð-
urinn verður til með þeim hætti að skip, sem sigla með
aflann í gámum, verða að sjá af hluta af kvóta sínum í
sjóðinn sem nokkurs konar aflausnargjald eða tíund af
þeirra hálfu. Þessi kvóti hefur síðan verið notaður til
úthlutunar til hagræðingar fyrir byggðarlög sem á hafa
þurft að halda. Tólf þúsund tonna afli hefur vissulega
sitt að segja og munar um minna.
Á síðasta Alþingi vom hins vegar sett lög um að selja
þennan kvóta hæstbjóðanda og tekjur Hagræðingar-
sjóðs af þeirri sölu notaðar til að standa undir rekstri
Hafrannsóknastofnunar og auknum fiskirannsóknum.
Er áætlað að þannig fáist 500 milljónir króna en það er
stóraukið fé til rannsókna frá því sem verið hefur.
í þeirri erfiðu stöðu, sem nú er komin upp, sýnist
ekki óeðlilegt þótt hinni nýju tilhögun á Hagræðingar-
sjóði verði ffestað og breytt. Að minnsta kosti ef það
mætti lina það áfall sem sum sjávarpláss verða fyrir
vegna niðurskurðarins. Víst er það spónn úr aski ríkis-
sjóðs, sem þar af leiðandi verður áfram að standa undir
beinum tiárveitingum haf- og fiskirannsókna, og víst
er það slæmt ef afleiðingin verður sú að Hafrannsókna-
stofnun fær ekki nægjanlegt fjármagn til að færa út
kvíamar.
Á hinn bóginn blasir það við að sjávarútvegurinn
þarf á aðstoð að halda til að komast í gegnum tíma-
bundna erfiðleika og ríkissjóður jafnt sem þjóðarbúið í
heild verður að leggja mikið á sig til að undirstöðufram-
leiðslugreinin lifi þær þrengingar af. Ef tillaga sjávarút-
vegsráðherra nær fram að ganga þýðir það að ríkissjóð-
ur verður áfram að leggja fram fé til reksturs Hafrann-
sóknastofnunar á fjárlögum en það hefur hann gert fram
að þessu. Sýnist það engin goðgá. Það var heldur ekki
ætlunin 1 upphafí að Hagræðingarsjóður væri til annars
en þess sem sjávarútvegsráðherra er nú að leggja til.
Auðvitað væri æskilegt að fleira héngi á spýtunni
varðandi uppstokkun í sjávarútvegi, eins og hér hefur
margoft verið bent á. Þær breytingar geta komið í fram-
haldi af fyrstu viðbrögðum ríkisstjómarinnar enda ljóst
að björgunarstarfsemin gagnvart sjávarútveginum er
rétt að byija. Hagræðingarsjóður er aðeins lítill hluti
af dæmi öllu- Ellert B. Schram
.Safnahúsið mætti sfðar tengja Arnarhvoll meö göngum neðanjarðar
segir m.a. f grein Valdimars.
Hæstiréttur og
Safnahúsið
Salurinn" og aðliggiandi vistar-
Þrátt fyrir tíma erfiðleika og
samdráttar er nauðsynlegt að huga
að ýmiss konar uppbyggingu sem
rétt er að standa að eftir því sem
efni og aðstæður frekast leyfa.
Verður umræðuefnið hér á eftir í
samræmi við það.
Loks hyllir undir að Þjóðarbók-
hlaðan verði fullgerð og mun nú
miðað við árið 1994. Vonandi stand-
ast þær áætlanir, enda verða þá lið-
in 20 ár frá því að þjóðin gaf sér
hana í tilefni af 11 alda byggð í land-
inu 1974.
Þegar verkinu lýkur verður
Safnahúsið við Hverfisgötu laust
til annarra nota. Þar voru lengi
íjögur söfn: Landsbókasafnið, sem
flyst í Þjóðarbókhlöðuna, Þjóð-
skjalasafnið, sem smám saman er
að koma sér fyrir í gömlu mjólkur-
stöðinni við Laugaveg, Þjóðminja-
safnið, sem flutti í eigið hús viö
Suðurgötu á árunum 1950-1952 og
reist var í tiiefni lýðveldisstofnun-
arinnar 1944 (þar munaði aðeins
6-8 árum á tilefninu og verklokum)
og Náttúrugripasafnið sem segja
má að lengi hafi verið á hrakhólum
en hugmyndir munu uppi um aö
rísi í áföngum í Vatnsmýrinni ná-
lægt Norræna húsinu.
Nýtt hús fyrir Hæstarétt
Hæstiréttur mun hafa haft áhuga
á að komast í Safnahúsið, enda
mjög þröngt um hann í núverandi
húsakynnum. Nú hefur hins vegar
veriö ákveðið að svo verði ekki,
heldur að byggt verði yfir Hæsta-
rétt við fyrsta tækifæri. Mun sú
skoðun almennt rikjandi aö bygg-
ingunni þurfi að finna stað í eða
við miðbæinn þar sem helstu stofn-
anir þjóðarinnar eru fyrir.
í sjálfum miðbænum er eðlilega
fárra kosta völ þótt viöunandi
lausn kunni að finnast. Hér verður
hins vegar stimgið upp á homi
Bjarkargötu og Skothúsvegar fyrir
Hæstarétt, í gamla seinsprottna
tijáreitnum sem þar er. Margir
munu reka upp stór augu og spyrja
hvort fara eigi að byggja í Hljóm-
skálagarðinum.
Því er til aö svara að oft getur
farið vel á því að selja stofnanir
niður í almenningsgöröum og hér
þá þess heldur aö ekki verður um
stóra byggingu að ræða. Einungis
þarf að haga því svo til að garður-
inn nái alveg aö húsinu og að öll
bílastæði verði neðanjarðar.
Mundi húsið njóta sín vel á þessum
stað og raunar styrkja ímynd
KjaUarinn
Valdimar Kristinsson
cand oecon., B.A.
garðsins sem nokkuð hefur fölnaö
með árunum.
(Ekki verður svo minnst á ný-
byggingu fyrir Hæstarétt að ekki
sé einnig minnst á þörfina fyrir vel
búið fangelsi. Þjóðin vaknaði upp
við þær upplýsingar fyrir nokkru
að í húsnæðismálum fanga ríkti
hálfgert miöaldaástand. Sem betur
fer eru fangar hérlendis ekki fjöl-
mennur þrýstihópur en menning-
arstig þjóöa fer æði mikið eftir því
hvemig búið er að þeim sem um
stundarsakir em sviptir frelsinu. -
Enn sem komiö er fáum viö ekki
háa einkunn á þeirri mælistiku.)
Framtíöarnot Safnahússins
En þá em það framtíðamot
Safnahússins. Húsið hefur þá sér-
stöðu að í því er „Salurinn“ með
stórum staf, eins og glöggskyggn
maður orðaði það, og er auk þess
rétt þjá núverandi og væntanlegum
stjómarráðsbyggingum.
Þjóðfélag, sem hefur ekki betra
aö bjóða gestum sínum en rishæð
rúgbrauðsgerðar (loftið með kýr-
augunum!), þarf sannarlega á
viröulegri húsakynnum aö halda.
vemr í Safnahúsinu gætu hins veg-
ar skapað móttöku gesta og funda-
höldum hæfilega umgjörð.
Nefnt hefur verið að flytja þangað
forsætisráðuneytiö en líklega væri
enn betra að það tæki við núver-
andi húsnæði Hæstaréttar sem síð-
an má stækka til austurs ef vill.
Til þess að halda uppruna Safna-
hússins að hluta hefur verið nefnt
að koma mætti þar upp bókminja-
safni og stjómsýslusafni.
Vel gæti þetta farið saman við
áðurnefnt hlutverk, þ.e. gestamót-
töku og fundahöld en því til viðbót-
ar mætti hugsa sér litlar, samfelld-
ar sýningar á vegum Ámastofnun-
ar, þjóðháttadeildar Þjóðminja-
safns og fleiri aöila. Árlega, í t.d.
mánuð á hveiju sumri, mætti auk
þess leggja „Salinn" undir slíkar
sýningar og þá ættu allir aðgang
að húsinu sem vildu. Þann tíma
gengi Safnahúsið í endumýjun líf-
daga og mundi það gleðja marga
sem í æsku gengu þar prúðir og
hátíðlegir um sali.
Safnahúsið mætti síöar tengja
Amarhvoli með göngum neðan-
jarðar en bílastæðinu á milli þyrfti
að breyta í virðulegt „Stjómarráðs-
torg“ er tengdist Amarhóli. Allt
svæðið frá Hverfisgötu niður að
, Skúlagötu yrði þá byggt ráðuneyt-
um og skyldum stoftiunum.
Fyrst yrði Amarhvoll líklega
framlengdur aö Sölvhólsgötu en
síöan veitti ekki af að fara að und-
irbúa byggingu utanríkisráðuneyt-
is viö Skúlagötu eins og talað hefur
verið um ef taka á hana í notkun
á aldarafmæli Sljómarráðsins áriö
2004.
Hús Landsímans og Landssmiðj-
unnar viö Sölvhólsgötu þyrfti aö
endurbyggja fyrir einhveijar stofn-
anir og nóg pláss ætti að vera á
svæðinu til þess að reisa bíla-
geymslur eftir þörfum.
Valdimar Krístinsson
-\ •
„... oft getur farið vel á því að setja
stofnanir niður í almenningsgörðum
og hér þá þess heldur að ekki verður
um stóra byggingu að ræða. Einungis
þarf að haga því svo til að garðurinn
nái alveg að húsinu og að öll bílastæði
verði neðanjarðar.“