Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.1992, Síða 15

MIÐVIKUDAGUR 23. SEPTEMBER 1992.
15
ímynduð vanda-
mál þjóðarínnar
Ekki eru nú margar vikur síðan
að allt ætlaði um koll að keyra í
íslenskum stjómmálum, elsti þing-
maður eins stjórnmálaflokks segir
af sér trúnaðarstöðum hans og
umhverfist á svipaðan hátt og gerð-
ist þegar ákveðið var að loka skóla
vestur í Djúpi þar sem nemendur
skorti og lítið eftir nema starfs-
menn hans. Og hver var nú orsökin
fyrir öllum þessum ósköpum? Jú,
hún var sú að nú loksins hafði
ábyrgur meirihluti íslenskra
stjómmála viðurkennt opinberlega
að þorskstofninn við landið væri
að hruni kominn eftir margra ára
ofnýtingu hans, þvert ofan í marg-
ítrekaðar aðvaranir hinna fæmstu
vísindamanna sem við eigum völ á.
Stundarhagsmunir
í fyrirrúmi
Um þetta voru flestir stjórnmála-
menn sammála og einnig hags-
munaaðilar í sjávarútvegi, nema
einstaka sem vildu hafa stundar-
hagsmuni í fyrirrúmi.
Þeir stjórnmálamenn, sem settu
stundarhagsmuni á oddinn, voru
þingmenn þeirra svæða þar sem
löngu er vitað að útgerðarstaðir og
vinnslustöðvar eru miklu íleiri en
nokkurt vit er í. Við höfum nefni-
lega enn einu sinni verið illyrmis-
lega minnt á það aö þjóðin býr viö
óhagkvæma og skipulagslausa
byggðastefnu, sem er afsprengi af
óábyrgu hagsmunakukli misvit-
urra manna sem voru og eru at-
kvæðaveiðarar að atvinnu.
Æðibunugangurinn
lognast út af
Allur þessi hamagangur virðist
nú hafa lognast út af og manni er
KjaUaiinn
Benedikt Gunnarsson
framkvæmdastjóri
lífvænlegt viðurværi annars stað-
ar?
Skyldi það vera vegna þess að
hagsmunaaðilar í fiskiðnaði hafi
ákveðið að bæta nú framleiðslu
sína og gera afurðirnar verðmætari
með bættum gæðum og aukinni
úrvinnslu sjávaraflans sem gæti
mætt niðurskurðinum í aflamagni
og helst betur?
Eða skyldi það vera vegna þess
að við höfum nú tekið á okkur rögg
og ákveðið að refsa þeim aðilum
harðlega sem leyfa sér að spilla
eina sanna sameiginlega auði þjóð-
arinnar, fiskinum sem í sjónum
syndir við strendur landsins?
Sama heygarðshornið
Nei, nei, ekkert af þessu gerist.
Ungur forsætisráðherra okkar,
„Viö höfum nefnilega enn einu sinni -
veriö illyrmislega minnt á það að þjóö-
in býr við óhagkvæma og skipulags-
lausa byggðastefnu sem er afsprengi
af óábyrgu hagsmunakukli misviturra
manna sem voru og eru atkvæðaveið-
arar að atvinnu.“
eiginlega spurn, hvers vegna?
Skyldi það vera vegna þess að við
höfum nú í eitt skipti fyrir öll
ákveðið að taka á byggðastefnu-
vandamálinu og heíja markvissa
aðstoð við íbúa þeirra staða sem
um áratuga bil hafa hangið á hor-
riminni og byggt tilveru sína á op-
inberu sjóðakerfi til að finna sér
sem virtist ætla aö verða æði bratt-
gengur og ekki líklegur til að
springa á fyrsta hjallanum, hann
fór að impra á því að það þyrfti að
hjálpa íbúum tiltekins byggðar-
kjarna að koma sér fyrir annars
staðar, en þessi tiltekna byggð hef-
ur verið á vonarvöl um langan
tíma. En það hefur greinilega ein-
„Ungur forsætisráðherra okkar, sem virtist ætla að verða æði brattgeng-
ur og ekki líklegur til að springa á fyrsta hjallanum, hann fór að impra
á því að þaö þyrfti að hjálpa íbúum tiltekins byggðarkjarna að koma
sér fyrir annars staðar..,“ segir höfundur m.a. í grein sinni.
hver klappað á kollinn á honum
og sagt honum að hafa sig hægan,
alla vega var eins og stungið hefði
verið á blöðru, hann nefndi það
ekki meira.
En hvað þá um bætta meðferð á
þjóðarauðnum? Það er að nafninu
til ríkisstofnun, sem eiginlega eng-
inn veit hvað á að gera, stofnun
sem ber heitiö Ríkismat sjávaraf-
urða. Nú er með lögum búið að
svipta hana nær öllu mati á sjávar-
afurðum nema á síldarafurðum og
grásleppuhrognum. Þessi stofnun
er þvi ekki til stórra hluta nema
að kosta peninga af almannafé.
Starfsmenn þessarar stofnunar
hafa þó í áraraðir tuðað og tuðað
um bætta meðferð, en fæstir hlusta
orðið á þetta nöldur enda fylgja því
engar aðgerðir eða straff af neinu
tagi.
Og nú síðast í öllu fjargviðrinu
yfir minnkandi aflaheimildum þá
kemur sú frétt i fjölmiðlum, smá-
letruð og eins og veriö sé að tala
um daginn og veginn, að starfs-
maöur fyrrnefndrar stofnunar hafi
verið á fiskmarkaði í Bretlandi og
skoðað íslenska fiskinn sem þar
var á boðstólum og þá kemur i ljós
að stór hluti af því sem á boðstólum
er er óhæft til neyslu.
Nei! Lausnin er augljós og gamal-
kunn. Engin tilraun gerð til aö
leysa vandamálið, því er bara velt
yfir á alla jafnt þannig að jafnt þeir
sem þokkalega hafa plumað sig og
geta átt framtíðina fyrir sér og hin-
ir sem ekki hafa átt sér viðreisnar
von eru látnir sitja við sama borð.
Benedikt Gunnarsson
Umferðin og við
Kjállariim
Helgi Seljan
fyrrv. alþingismaður
„Tilbtssemi í umferðinni byggir ein-
mitt á því að gera sér ljósa grein fyrir
eigin annmörkum og afglöpum, eigin
athugunarleysi og alls kyns vangá.“
Það er ekki að ófyrirsynju aö svo
margir láta til sín heyra um hina
ýmsu þætti umferðarmála. í raun
eru þau mál málanna dag hvern,
koma okkur öllum við, þar erum
við ýmist þátttakendur eða áhorf-
endur - eða hvoru tveggja.
Við erum býsna dómhörð í allri
umfjöllun okkar, rétt eins og aldrei
komi neitt fyrir okkur, aldrei ger-
um við neitt af okkur - það eru
bara hinir.
í reynd er hér aö finna í hnot-
skurn alvöru vandamálanna í um-
ferðinni: Það eru hinir sem eru fyr-
ir okkur, hinir sem ekki sinna
stöðvunarskyldu, ekki bíða þeir
eftir grænu ljósi, þeir fara yfir á
rauðu, sveifla sér milh akreina á
ofsahraða, aka mörgum tugum
kílómetra yfir hámarkshraða og
svona utan enda.
En þessir hinir eru jú ansi marg-
ir og okkur því hollt að horfa í eig-
in barm og aðgæta hvort við höfum
ekki einhvem tímann villst af
dyggðanna þrönga vegi einmitt inn
á brautir hinna sem allt gera öfugt
við það sem rétt er og skylt að gera.
Jafnhhða því sem við gagnrýnum
réttilega svo ótal margt, sem við
verðum vitni að, mættum við hta
í eigin barm og spyija sjálf okkur
ýmissa áleitinna samviskuspum-
inga. Hve oft höfum við gleymt
gætninni góðu sem ævinlega skyldi
í öndvegi höfð, hve oft hafa mínút-
umar skipt máh, svo miklu jafnvel
að öhum reglum hefur verið fyrir
róða varpað, já, allt yfir í sekúnd-
umar, sem „unnist" hafa við að
bíða eftir grænu ljósi eða aðvífandi
bíl, sem sýndist þó svo fjarri að
máski mætti takast að vera á und-
an? Hve oft, hve algengt hjá okkur
eins og hinum? Þannig spurnir ut-
an enda og mig uggir að samviskan
segi einhvers staðar til sín.
Það breytir samt ekki þvi hve
þarflegt okkur öhum er að hafa
opin augu fyrir og benda á þann
aragrúa tilfella sem vekja augum
manns ógn og skelfingu hverju
sinni sem út í umferð er farið.
Gætinn eldri maður og góður bíl-
stjóri um leið sagði mér eitt sinn
að undarlegur kvíði sækti að sér
hveiju sinni sem hann æki af staö
út í umferð dagsins, kvíðahrohur
sem hyrfi ekki alveg fyrr en á
áfangastað væri komið. Svo mun
örugglega um fleiri sem, eins og
hann, reyna af fremsta megni að
fara eftir öhurn reglum, sýna ein-
staka aðgætni, en eru þó alltaf í
hættu, hættu sem oftar en einu
sinni hefur snúist upp í óhapp, aUt
yfir í slys.
Sýnir hugarfarið
A dögunum ók ég á fjölfarinni
leið örhtið yfir hámarkshraða og á
rúmri mínútu fóru tíu bílar fram
hjá, þar af tveir sem flautuðu
Ulskulega á mig af því ég var svona
„hægfara" á vinstri akrein og ann-
ar gerði sér það ómak - hvítflibba-
drengur af uppakynslóðinni - að
hægja á sér og gera mér ljóst með
bendingum og sýnhega hresshegu
orðbragði að ég ætti ekki rétt á
þessari akrein á þessum hraða
enda maðurinn greinUega á „upp-
leið“. Saklaust dæmi miðað viö það
sem augum mætir en sýnir hugarf-
arið glögglega.
TiUitssemi í umferðinni byggir
Höfundur telur aö ýtnsir mættu sýna meiri aðgætni og tillitssemi í um-
ferðlnni.
einmitt á því að gera sér ljósa grein
fyrir eigin annmörkum og afglöp-
um, eigin athugunarleysi og aUs
kyns vangá. Nóg virðist af þeim
sem aldrei sýnast skenkja shkri
hugsun sekúndubrot, sem alltaf og
ævinlega eru í rétti, og svo eru
auðvitað til menn sem eru hreinir
ökuníðingar þar sem öryggi ann-
arra er einskis metið.
Ég hefi undanfarið séð og heyrt
áminningar tíl bifreiðastjóra frá
bifhjólamönnum að hka þeir. séu
fólk og er það vel að við fáum slíka
áminning. En bifhjólamenn mættu
líka hta í eigin barm og gæta þess
vel að þykjast ekki Fólk með stór-
um staf, svo ógnvekjandi er oft
hegðan þeirra - ekki síður en hinna
er á bUunum aka.
Þáttur áfengis
Og enn er ótahnn sá þáttur er ég
minni ævinlega á en það er þáttur
áfengisins í ýmsum alvarlegum
umferðarslysum og gleðiefni telst
það hversu lögregla nú gerir að því
gangskör reglubundið að útrýma
þeirri voðavá er af þvi getur stafað
þqgar aht fer saman: ógætnin, at-
hugunarleysið og óráð vímunnar.
Nú haustar að og húmar og smám
saman nær myrkrið og veturinn
meiri völdum. Aldrei framar en þá
skyldum við öll sameinast um það
að hindra sem aUra best þá voðavá
sem ahtof oft glymur í eyrum okkar
í skerandi sírenuvælinu eða í frétt-
um fjölmiðlanna. Alveg sér í lagi
skulum við minnast ungu vegfar-
endanna á leið í og úr skóla eða í
leikjum götunnar. Aðgætni og tíl-
Utssemi eiga ahs staðar sama rétt-
inn - forgangsrétt í raun ofar öUum
beinhörðum umferðarrétti.
Er ekki þess virði að setja þær í
öndvegi í umferðinni? Er ekki þess
virði að við gerum allt sem unnt
er, minnug þess að líf getur legið
við? HelgiSeljan