Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.1994, Blaðsíða 13

MÁNUDAGUR 27. JÚNÍ 1994
13
9
Af mælisár lýðveldisins
Tugir þúsunda íslendinga fognuðu
50 ára afmæli íslenska lýðveldisins
á Þingvöllum á þjóðhátíðardaginn
17. júní. Því miður komust ekki
allir til Þingvalia. Það ber að harma
því að hátíðahöldin þar verða
hveijum og einum sem þátt tóku í
þeim ógleymanleg. Hátíðahöld sem
þessi og á þessum tímamótum
gegna mikilvægu hlutverki í þjóð-
lífi okkar. Þau eru börnunum eftir-
minniieg skemmtun og þeim full-
orðnu tilefni til þess að hugsa um
uppruna og sögu þjóðarinnar. Þjóð-
hátíðardagurinn á Þingvöllum hef-
ur örugglega vakið upp sterka og
jákvæða þjóðemiskennd í brjóst-
um margra.
Lýðveldishlaupið 1994
Árið 1994, 50 ára afmælisár lýð-
veldisins, er ekki bara einn dagur
og ekki bara ein tilkomumikil há-
tiðarstund í þjóðgarði okkar ís-
lendinga á Þingvöllum sem skipu-
lögð er af þjóðhátíðarnefnd. Það er
heilt afmæhsár þar sem fjölmargir
einstaklingar og félagasamtök eru
sífellt að minna á að 50 ár séu hðin
frá því að ísland varð lýðveldi. Af-
mælisárið er hka ár fjölskyldunnar
og það er ánægjuiegt að geta tengt
þetta tvennt saman.
Ungmennafélag íslands, ein íjöl-
mennasta félagsmála- og ung-
mennahreyfmg i iandinu, minnist
þessara tímamóta með samstarfs-
verkefni ungmennafélagshreyfing-
arinnar og annarra samtaka sem
vinna að heilbrigðu líferni og
íþróttum fyrir aha, með þvi að efna
til lýðveldishlaups í thefni ársins.
Tilgangurinn er aö minnast lýð-
veldisstofnunarinnar 1944, stuðla
að hollri hreyfingu á meðal al-
mennings og efla samheldni fjöl-
skyldunnar því í lýðveldishlaupinu
geta ahir verið með, háir og lágir,
stórir og smáir.
Eflum íslenskt
Ungmennafélagshreyfingin hef-
ur á undanfomum árum í æ ríkara
mæli verið að einbeita sér að verk-
efnum í þágu þjóðarinnar. Árið
1982 var ungmennafélagshreyfíng-
in í samvinnu við Félag íslenskra
Kjallarinn
Finnur Ingólfsson
alþingismaður Framsóknar-
flokksins í Reykjavík
iðnrekenda með stórt verkefni í
gangi undir kjörorðinu Eflum ís-
lenskt. Markmiðið með því var að
fá íslendinga til að kaupa íslenskt
í þeim thgangi að bæta stööu ís-
lenskrar framleiðslu og skapa ný
atvinnutækifæri fyrir komandi
kynslóðir. Nú, rúmum áratug síð-
ar, eru atvinnurekendur og verka-
lýðshreyfing að vakna upp við að
hægt er með skipulögðu átaki okk-
ar sjálffa að efla íslenska fram-
leiðslu og skapa þannig ný atvinnu-
tækifæri. Ungmennafélagshreyf-
ingin sýndi á sínum tíma mikla
framsýni með þessu verkefni sínu
Eflum íslenskt. Staðan væri nú
jafnvel önnur ef fleiri hefðu tekið
undir þá.
Landsmót ungmenna-
félaganna
Dagana 14.-17. júU nk. verður
landsmót Ungmennafélags íslands
haldið á Laugarvatni. Landsmót
ungmennafélaganna eru ólympíu-
leikar íslensks íþróttafólks en um
leið einhverjar stærstu og fjöl-
mennustu útisamkomur sem
haldnar eru.
Það er ekki bara þjóðhátíðar-
nefnd og ríkisstjórn sem halda upp
á afmæU lýðveldisins. Þaö staðfesta
öll þau verkefni sem einstaklingar
og félagasamtök hafa ráðist í til að
minnast afmælisins. Það er því
þjóðin sem nú fagnar 50 ára af-
mæU lýðveldisins.
Finnur Ingólfsson
„Ungmennafélagshreyfingin sýndi á sinum tíma mikla framsýni með þessu verkefni sinu „Eflum íslenskt",
segir Finnur Ingólfsson meðal annars. - Frá fundi vinnuhópa á vegum ASÍ, BSRB o.fl.
„Ariö 1994,50 ára afmælisár lýðveldis-
ins, er ekki bara einn dagur og ekki
bara tilkomumikil hátíöarstund í þjóð-
garöi okkar Islendinga á Þingvöllum
sem skipulögð er af þj óðhátíðarnefnd. “
Staðbundið framtak
Mikill hluti viðleitni vestrænna
þjóða til að efla atvinnulíf og draga
úr atvinnuleysi á síðustu árum og
áratugum hefur átt hugmyndaleg-
ar rætur innan hagfræðinnar.
Þannig hafa megináherslur verið á
því að tryggja efnahagslegan stöð-
ugleika og ýmislegt í þeim dúr.
GalUnn við ríkjandi áherslur er
bara að þær fela í sér of takmarkað-
ar nálganir. Þær eru nauðsynlegar
en ekki nægjanlegar. Ofuráhersla
á beitingu fábreyttra stjómtækja
hagfræðinnar einna saman hefur
þannig blindað menn fyrir fjöl-
mörgum öðrum leiðum til þess að
efla atvinnulíf. Og sú óskráða hug-
mynd margra að hagfræðingar séu
sjálfkrafa sérfræðingar í atvinnu-
málum er röng. Fræði þeirra íjallar
um einn meginþátt atvinnumála en
aUs ekki atvinnumál í heUd sinni.
Þannig er til að mynda atvinnu-
sköpun fjarrænn talnaleikur innan
hagfræðinnar en ekki Ufandi og
nærtækur veruleiki. Því er sjónar-
hom hagfræðinnar á atvinnumál-
um og tök hennar á viðfangsefninu
takmörkuð og iðulega veik þrátt
fyrir óumdeUt mikUvægi sitt.
Enginn stendur einn
Einn megindrifkraftur í allri
efnahagsþróun er dugur, þekking
og framtak þegna hvers lands. Al-
kunna er hvernig tUteknir ein-
stakUngar hafa drifið fyrirtæki og
hópa áfram með atorku sinni.
Kja]]ariiin
Jón Erlendsson
yfirverkfræðingur
Framtak kraftmikUla einstaklinga
er ávaUt veigamikUl þáttur í fram-
forum. /r
En fleira kemur til. Enginn ein-
stakUngur stendur einn. Frum-
kvöðull sem býr í stöðnuðu um-
hverfi sem einkennist af dugleysi
og áhættufælni og andstööu við
nýjungar komst iðulega ekki úr
sporunum með hugmyndir sínar.
Og gagnstætt þessu þá hefur já-
kvætt félagsumhverfi þau áhrif að
ótrúlegur fjöldi fmmkvöðla sprett-
ur upp og nær því að virkja sjálfa
sig og aðra tíl framsækinna at-
hafna. Félagsumhverfið er því af-
gerandi áhrifaþáttur í nýsköpun.
Þetta er ástæðan fyrir því að á sum-
um landsvæðum og í sumum þorp-
um ríkir athafnasemi og gróska
meðan nærUggjandi staðir eru hel-
teknir af doða. Hér er það hið stað-
bundna framtak og jákvætt félags-
umhverfi sem ræður ferðinni en
ekki vextir eða vísitölur.
Jurtin eða moldin
Samkvæmt þessu þá er hluti
hinnar hugmyndalegu togstreitu
um einstaklingsframtak eða félags-
lega framfaraviðleitni deUa um
keisarans skegg. Álíka gáfuleg og
deUa um það hvort skiptir meiru
jurtin eða moldin sem hún vex í.
Hver heUvita maður sér í hendi sér
aö hvorugt þrífst án hins. Enginn
einstaklingur nýtur sín svo að vel
sé án jákvæðs umhverfis og engin
félagshyggja þrífst án frumkvöðla
og leiðtoga. Þannig styður einstakl-
ingurinn hópinn og hópurinn ein-
staklinginn á mótsagnalausan hátt.
Dæmi um öflugt staðbundið
framtak má finna víða hér á landi.
Flúðir eru eitt slíkt dæmi. Þar er
mikU gróska meðan mörg nálæg
sveitarfélög geta ekki státað af
svipuðum árangri. Það sama er
mér tjáð að segja megi um EgUs-
staði. Svona mætti lengi telja.
Virkjun og efling staðbundins
framtaks um land aUt er því ein
megináherslan sem koma þarf tíl á
næstimni við eflingu atvinnulífs-
ins. Fjölmargar leiðir eru færar í
þessu efni. Skipuleg viðleitni í
þessu efni er enn sem komið er
ónóg. Öruggt má telja að ná megi
stórbættum árangri með því að
taka á þessu viðfangsefni af mynd-
arskap.
Jón Erlendsson
„Enginn einstaklingur nýtur sín svo
að vel sé án jákvæðs umhverfis og eng-
in félagshyggja þrífst án frumkvöðla
og leiðtoga. Þannig styður einstakling-
urinn hópinn og hópurinn einstakling-
inn á mótsagnalausan hátt. “
aðkjósa
Jóhannes Geir Sig-
urgeirsson alþing-
ismaður.
„Þaðerekki
eftir neinu aö
bíða með al-
þingiskosn-
ingar og
haustkosn- ::
ingar því al-
veg sjálfsagð-
ar. Það er
ljóst að eng-
inn trúnaöur
er lengur á
milli forystumanna stjómar-
flokkanna. Það er hins vegar að
minu mati alger forsenda fyrir
því að stjórnmálaflokkar geti
unnið saman aö landsmálum af
heilindum. Það sjá allir að nú
stefhir í mjög erfiða fjárlagagerð.
Ég fæ ekki séð hvernig stjómar-
flokkarnir ætla að komast í gegn-
um það að koma ifá sér fjárlögum
eins og ástandið er orðið á stjóm-
arheimilinu. Þá vil ég minna á
að við íslendingar stöndum
frammi fyrir því, vegna inngöngu
hinna EFTA-þjóðanna í ESB, að
ná hagstæðari tollasamningum
við ESB fyrir sjávarafurðir okk-
ar. í því máli virðist því miður
ekki vera unniö. Það virðist því
vera nákvæmlega sama hvar
maður ber niður, þessi ríkis-
stjóm virðist vera hætt og þess
vegna ber henni að fara frá. Þá
má einnig minna á að verkalýðs-
hreyfingin er með lausa samn-
inga um áramót. Þar eru svo
sannarlega ýmsar blikur á lofti
enda skiljanlegt að þolinmæði
manna í verkalýðshreyfingunni
skuli vera á þrotum. í þeim kjara-
samningum hlýtur að koma til
kasta ríkisstjórnar, hver sem hún
þá verður.
Ríkisstjórnin
sitji út kjör-
tímabilið
„Astæðan
fyrir þvi að ég
er andvígur
haustkosn-
ingum er sú
að ég tel ekki
tilefni til að
rjúka upp til
handa og fóta
og ræða um
nauðsyn
haustkosn-
Gudmundur Hall-
varðsson alþingis-
maður.
inga vegna þess eins að einn ráð-
herra Alþýðuflokksins óskar eftir
því aö fara út úr ríkisstjóminni.
Annað eins hefúr nú gerst og þaö
að ráðherraskipti eigi sér stað.
Jóhanna Siguifiardóttir hefur
sagst vera aö íhuga sérframboð.
Hún segist vilja hafa það að leið-
arljósi sem gerðisti síðustu borg-
arstjórnarkosningum og hún
kallar athyglisverða samstöðu
R-listafólks. Hvernig má þetta
verða til þess að menn fari að
tala um haustkosningar? Hvert
er samhengiö þama á milli? Ég
fæ ekki séð að nokkur minnsta
ástæða sé til aö hlaupa upp til
handa og fóta þess vegna. Þá vil
ég líka minna á að þessi rikis-
sljóm var mynduð og lagði upp
með það að sitja út kjörtímabilið.
Auövitað á hún að standa við
það. Ríkisstjómum ber að gera
það svo lengi sem þær hafa til
þess þingstyrk og það hefur þessi
ríkisstjóm. Vegna alls þessa og
raunar af fleiri ástæðum sé ég
enga ástæðu fyrir því að láta
kjósa iil Alþingis í haust." -