Dagur - 24.12.1948, Blaðsíða 22

22
JÓLABLAÐ DAGS
INGIMAR EYDAL:
Fráfall Ólafs Davíðssonar
6. september 1903
Hólastóls og fylgja því fram til sig-
lll'S.
Með endurreisn Hólastóls og
biskupssetri á Akureyri og að
nokjk.ru leyti á Hólum, \æri vissu-
legá stigið merkilegt spor í kirkju-
legri og þjóðlegri menningu Norð-
urlands. Akureyri er og verður aðal
menntaból og menningarstöð Norð-
lendinga og þar á kirkja iandsins að
eiga virðulegan fulltrúa, starfandi
biskup, sem hefur aðstöðu til þess
að láta til sín taka í kirkjufnálum
fjórðungsins. Hygg eg, að Akureyri
myndi fagna mjögslíkum embættis-
manni.
Kostnaður við slíkt embætti er
svo hverafndi, að þjóð, sem vill
lieita menningarþjóð og styðja
þjóðkirkju í landinu, má ekki
horfa í þá smámuni.
Frá sjónarmiði kirkjunnar í
heild, væri sérstakt biskupsdæmi
fyrir Norðlehdingafjórðung mikill
ávinningur. Þar myndi skapast
kirkjuleg forysta og allt eftirlit með
hinu kirkjulega starii mundi verða
stórum' auðveldara og af samstarfi
hinna tveggja biskupa í landinu
gæti margt gott sprottið fyrir
kirkjulíf landsins í heild. Reykja-
víkur- eða Skálholtsbiskup yrði að
sjálfsögðu primas íslenzku kirkj-
unnar, eins og áður var.
Þegar biskupsdæmin væru orðin
tvö væri tímabært og sj.ilfsagt, að
gera ýmsar þær breytingar á skipu-
lagi kirkjumálanna í landinu, sem
nú eru eðlilegar og nauðsynlegar
fyrir kirkjulífið í heild.
Hefjutn markvissa baráttu lyrir
endurreisn Hólastóls og sköpum
þannig andlcg tengsl milli fortíðar
og framtíðar í kirkjulegri menn-
ingu þjóðarinnar.
jH
Hlýja, djúpa, dula sál! —
Honum voru blómin bræður,
bjarkir dýrar fósturmæður,
landið fullt með ljúflingsmál;
fólksins viiggufræði þýddi
flestum betur; Olaf prýddi
spekings sál.
Sumarið 1903 var erfið lieyskapartíð vegna
óþurrka. Töður liirtust því seint og illa. Eg
var þá kaupamaður á Möðruvöllum í Htirg-
árdal hj.á Stefáni Stefánssyni kennara og
bónda þar. Þetta sumar sat hann á Alþingi.
Nálægt höfuðdegi brá til þurrka eftir langa
va'tutíð. Var þá vfðast hér um svcitir hirt
inn hið síðasta af túnurn. Sjálfan hiifuðdag-
inn, eða laugardaginn í 19. viku sumars, voru
á Möðruvöllum bundnir inn á þriðja hundrað
hestburðir af töðu. Að dagsverki loknu brá
eg mér inn á Akureyri og daginn eftir.fór eg
fram í Eyjafjörð og gisti þar næstu nótt. Á
mánudaginn dvaldist mér nokkuð á Akureyri.
llitti eg þar góðkunningja minn, Ólaf Davíðs-
son á Hofi, þjóðsagna- og náttúrufræðing.
Kvaðsl hann halda heim þá urn kvöldið og
talaðist þá svo til, að við yrðum samferða.
Hló mér hugur í brjósti að hafa hann að
samferðamanni, því að alltaf þótti mér hver
sú stund ánægjuleg, er eg var með Ólafi.
Margt bar á góm: okkar á milli-á leiðinni.
Meðal annárs skýrði hann mér frá því. að
næsta sunnudag hefði hann ákveðið að fara
fram á Myrkárjökul til náttúrufræðilegra
áthugaria og snakk upp á, að eg slægist trieð
í föriná, og tók eg vel undir það. Al' þeirri
fiir varð þó ekki. éíns og síðar segir.
Eina spnrningu lagði cg fyrir Ólaf. Hún var
raunar fávísleg, og gat eg þá og get ekki énn
gcrl mér grein fyrir, af livaða toga liún var
sjnuinin. Spurningin var þessi: „Hvernig
myndi þér bregða við ef þú vissir, að þti æltir
að dcvja innan viku?" Ilann svaraði af skynd-
ingu: „Eg myndi hraða mér heim og vinna
nólt með degi við að konia lagi á þjóðsagna-
safn mitt og ekki vera nokkra vitunil hrædd-
ur." Féil svo það tal niður, en sannarlega ór-
aði mig ekki fyrir því, að liann a-tti aðeins
t> daga ólifaða.
Hann héit nú heim til sín að Ilofi, cn eg
settist að á Möðrtivölluin.
Kyrstu dagana í september var hagstætt
veður og góður þurrkur. Voru rnenn þá önn-
um kal'nir við að liirða og binda hey sín. En
laugardagsmorguninn 5. j>ess mánaðar var
veðurútlit þungbúið. Fyrir hádegi var komið .
ofsarok af norðri með stórrigningu, Varð brátt
slíkl foraðsveður, að ekki þótti verandi við
heyvinnu, og fór fólk heim af cngjunum. ,
Lei/t mér þá ckki á ferðaveðrið næsia dag
fyrir okkur Ólaf.
Næsta morgun var norðan kuldastormur, en
rigningarlaust. Kom þá Ólafur suðtir að
Möðruvöllum og kvaðst vera hættur við
Myrkárjökuisferðina, af því að veður hefði
spillzt, en a'tlaði í þess stað niður í Gása-
fjöru og nota daginn til grasa- og Steinasöfn-
unar. Hélt liann svo leiðar sinnar þangað á
Sokka síniim, með grasatfnu spennta á baki.
Á mánudagsmorgun, þegar við piltar kom-
um út á Möðruvallanes til sláttar, sáum við
Sokka Ólafs með reiðtygjum á beit úti í
enginu, en Óiafur var livergi sjáanlegur.
Hafði einhver orð á því, að hann mundi
hafa komið seint neðan frá sjónum, iagt sig
fyrir í laut og sva'fi. Þetta var þó ótrúlegt,
því að norðangola var og kalt í veðri. Eftir
nokkra stund fór okkur að gruna, að ekki
væri allt með felldu. Var þá sent heirn að
Hofi, og var Ólafur ókominn þar. Síðan var
farið yfir að Hlöðum, og vitnaðist þá, að
Ólafur liafði komið þar seint kvöldið fyrir,
tafið þar stutla stund og drukkið kaffi hjá
Óliifii skáldkonu. Ekki hafði séð vín á hon-
um, en haft hafði hann brennivínsslatta í
liálfflösku, kvartað um að það væri ekki gott,
en þó mætti þvæla því í sig með kaffi. Síðan
hafði hann haldið heimleiðis, og.var ferð
hans ekki gaumur gefinn. Var nú haldið.
niður að Hörgá, og fundust s|>or eftir liest að
ánni á vaðleysu. Var.þá ekki um að villast,
að slys hafði orðið.
Var nú ha'fin leit i ánni af mönnum frá
Möðruvöllum. Hliiðum og Skíj>alóni, en leitin
bar engan árangur þann dag. Nóttina eflir
dreymdi horstein Daníelsson bónda á Lóni.
að Ólafur vitjaði hans og vísaði lionum á,
hvar hann lægi í ánni. Fór Þorsteinn eftir
þessari dfauméitrun, og reyndist hún rétt.
Hvernig slys þetta l>ar að höndum, var
mönnum htilin ráðgáta. Aðdjúpl nokktið var
þar, sent Ólafitr reið út í ána, og liefir hest-
tirinn fljótt liiotið að fara á sund. Ólafur
var syntlur vel, og gerði það ráðgátuna enn