Dagur - 06.11.1987, Blaðsíða 6

6 - ÐAGUR - 6. nóvember 1987
„BundB slitlag
besta jjárfestinm “
Helgarviðtal við Svavar Jónsson héraðsstjóra Vegagerðar ríkisins
Svavar Jónsson er héraðsstjóri
Vegagerðar ríkisins í Suður-
Þingeyjarsýslu. „Þetta er svo-
lítið villandi, aðrir aðilar eru
héraðsstjórar en nafnið er
komið til af því að umdæmið
nær yfir héraðið. A aðal-
stöðunum eins og t.d. Akur-
eyri eru yfirmennirnir nefndir
rekstrarstjórar og það minnir
mig aftur á móti á réttirnar,“
sagði Svavar er Dagur innti
hann eftir starfsheitinu. En við
skulum byrja á byrjuninni,
hvar fæddist Svavar?
„Ég fæddist í Móskógum í
Vestur-Fljótum, sá bær er kom-
inn í eyði núna en hann var við
Haganesvík. Þegar ég var átta
ára fluttum við að Molastöðum í
Austur-Fljótum og þar ólst ég
upp. Foreldrar mínir, Jón Guð-
mundsson og Helga Jósefsdóttir
voru bæði ættuð úr Fljótunuin,
faðir minn er orðinn 87 ára, hann
býr á Sauðárkróki hjá systur
minni en móðir mín dó fyrir
nokkrum árum. Við systkinin
vorum 13 en 12 af okkur eru á
lífi.
Frá Móskógum eru mér sér-
staklega minnisstæð brimin á
haustin en þetta var fyrir opnu
hafi. Fjallið fyrir ofan bæinn var
mjög bratt og hátt og manni
fannst það stundum ógnvænlegt
þegar glampaði á það í tunglskin-
inu á kvöldin.
Ég var tæplega þriggja ára
1934 þegar mikill jarðskjálfti
kom, þetta var að vori til, ég var
úti á túni sem verið var að bera á
og elstu bræður mínir voru að
mala tað í kvörn. Þeir fóru að
álasa hver öðrum fyrir að hrista
kvörnina því landið gekk í
bylgjum. Ég valt þarna um á milli
þúfna og fór að skæla en móðir
mín kom og tók mig. Þá sá ég að
öll fjallshlíðin var í reyk og mér
fannst þetta vera gráir belju-
skrokkar, sem búið var að skera
hausa og lappir af, sem ultu
þarna niður. Astæðan mun hafa
verið sú að skömmu áður hafði
verið slátrað kú sem ég sá þegar
búið var að gera þannig að henni.
Þetta mun hafa verið Dalvík-
urskjálftinn og það er svolítið
merkilegt að maður skuli muna
eftir þessu, fyrst ég var svona
ungur.“
Byrjaði snemma
í vegavinnunni
„Ég byrjaði snemma í vega-
vinnunni, átta ára gamall fór ég
að fá borgað fyrir vinnuna, tvær
krónur fyrir daginn, en áður var
ég búinn að sniglast í kring og þá
fékk ég stundum að teyma hest-
ana. Maður var oft þreyttur í fót-
unum eftir daginn en það var
unnið í tíu tíma á dag og líka á
laugardögum."
- Var ekki ýmislegt brallað í
vegavinnunni?
„Jú, það var ýmislegt gert, t.d.
voru oft áflog í matartímunum.
Ég man sérstaklega eftir einum
strák sem var hrekkjóttur, einu
sinni þegar maður hafði lagst
afturábak og sofnað fór strákur-
inn með hrossaskít og muldi í
andlitið á honum. Hinn spratt
náttúrlega upp og elti hann.
Hjá Ludvik Kemp sem stjórn-
aði vegalagningu um Siglufjarðar-
skarð, voru til hestar sem voru
þannig að það þurfti ekki að
teyma þá, það var nóg að fara
með þá út á veginn og setja upp á
þá tauminn, þá vissu þeir hvert
þeir áttu að fara.
Svo voru til hestar sem voru
ákveðnir, flokkstjórinn var með
flautu sem hann blés í þegar átti
að fara úr og í mat og kaffi. Sum-
ir hestarnir voru þannig aö þeir
rumdu þegar flautað var og það
þýddi ekki að reyna að hreyfa þá
eftir það. Þeir vissu hvað til stóð
og það varð að spenna þá frá því
þeim varð ekki þokað af stað.
Hestarnir voru sumir hrekkj-
óttir, 1945 var ég í vinnuflokki
hjá Hrólfi Ásmundssyni, sem og
mörg næstu árin, hjá honum voru
margir af þessum hestum. Verið
var að fylla að brú og þá var ég
með hest sem átti það til að bíta
þegar verið var að spenna klaf-
ana á hann. Ég var ekki hár í loft-
inu og einu sinni náði hann í bux-
urnar mínar, hnippti mér upp og
stakk mér á hausinn. Einu sinni
losnaði af honum annar kjálkinn
á kerrunni, ég varaði mig ekki á
þessu og hann tók viðbragð, rauk
af stað fram af uppfyllingunni,
skildi eftir kerruskúffuna og síð-
an hjólin. Hann þaut upp í árgilið
og hvarf en dró á eftir sér grind-
ina, svo kom hann aftur allur
blautur og spakur. Það var foss
inni í gilinu og hesturinn hafði
farið í hylinn þegar hann komst
ekki lengra og vatnið hefur haft
róandi áhrif á hann.
Þetta var ákaflega skemmtileg-
ur tími. Mér fannst alltaf sérstak-
lega þægilegt og gott að sofa í
tjöldunum og ég man aldrei eftir
að mér væri kalt þar. Þarna var
ég í tjaldi með tveim gömlum
Færeyingum. Ekkert gólf var í
tjaldinu en borð voru lögð á jörð-
ina á milli fletanna. Annar þeirra
bæði reykti og tók í vörina. Hann
átti stóra, bogna pípu. Þar var nú
ekki verið að spilla því sem nýta
mátti: Eftir að dautt var í pípunni
losaði hann öskuna í lófa sér og
hellti upp í sig til að drýgja
tóbakið. Síðan spýtti hann á bak
við rúmið sitt.
Þctta voru ágætis karlar, mjög
guðhræddir og sungu sálma á
hverju kvöldi, og báðust fyrir,
einnig þegar þeir voru sestir við
matborðið. Þeim þótti íslending-
arnir orðljótir og sögðu mér að
Færeyingar færu aldrei með
svona ljót blótsyrði. Eitt var það,
sem þeir áttu ekki nógu sterk orð
yfir í vanþóknun sinni en það var
hrossakjöt. Höfðu þeir aldrei
bragðað það og sögðu það hina
mestu ósvinnu að neyta þess.
Um sumarið var svo keyptur
hálfur tryppisskrokkur fyrir
mötuneytið og körlunum sagt, að
það væri kýrkjöt og borðuðu þeir
það með bestu lyst. En heldur
áttum við strákarnir bágt með að
stilla hláturinn þegar þeir voru að
sveia hrossakjötinu áður en þeir
réðust á kjötfatið.
Þar sem ég var að vinna kom
fyrsta ýtan 1946, þá var efninu
rutt upp í veginn en lítið hugsað
um að ganga snyrtilega frá, síðan
var farið með handverkfæri, efn-
inu jafnað og hlaðinn smá
sniddukantur ofan á það sem
ýtan ýtti upp. Það var ljótur frá-
gangur á þessum ýtuförum, ekki
hugsað um að laga þetta til eins
og nú er gert. Það var verið að
reyna að koma vegunum sem
allra lengst, reyna að lyfta sem
allra mestu af þeim upp úr snjó,
en þetta voru allt saman niður-
grafnir vegir áður. Það var tekið
sem auðveldast var, það var
moldin, henni var ýtt upp í veg-
inn en svo var kannski þessi fína
möl þar undir. Þessir vegir voru
alltaf ófærir á vorin, það var slett
yfir þá malarlagi sem moldin kom
strax upp úr þegar klaki var að
fara úr veginum."
Lauk kennaraprófí,
varð þrítugur og kvæntist
„Um tvítugt fór ég í Héraðsskól-
ann á Laugarvatni og var þar í
þrjá vetur, það var mjög ánægju-
legt og gaman að vera þar. Þar
voru góðir menn, eins og Þórður
Kristleifsson sem var mjög mikill
áhuga- og ákafamaður. Hann
kenndi söng og íslensku og var
harður á því að menn töluðu rétt
og gott mál.
Það var mjög gott félagslíf í
skólanum, haldnir voru dansleik-
ir og fundir en þá var ekkert sjón-
varp til að trufla. íþróttir voru
mikið stundaðar, Björn Jakobs-
son var skólastjóri íþrótta-
kennaraskólans og hann lék oft
fyrir okkur á fiðlu en það var í
fyrsta skipti sem ég kynntist því
að músík væri notuð við leikfimi.
Þegar ég var í landsprófinu fór
ég yfirleitt á fætur klukkan sex á
morgnana til að lesa undir prófin,
tók síðan próf og fór svo að vinna
á ýtu fyrir Bjarna skólastjóra.
Ég ætlaði að halda áfram námi
en yfirmaður véladeildar Vega-
gerðarinnar í Reykjavík fékk mig
til að koma á vélalagerinn, svo ég
hætti við skólann, fór þangað og
vann þar í rúm tvö ár. Mér líkaði
ekki vel þarna, saknaði tjaldlífs-
ins yfir sumarið. Fyrra sumarið
sem ég var í Reykjavík var sér-
stakt rigningarsumar og það fór
alveg með mann.
Eitt sumarleyfið vann ég með
Leópold Jóhannessyni vestur á
Fróðárheiði, það var ákaflega
gaman að koma á nýjar slóðir.
Veturinn eftir að ég hætti á
lagernum fór ég í Kennaraskól-
ann og lauk prófi þaðan 1961, þá
var ég þrítugur og sama ár kvænt-
ist ég Ingu Guðrúnu Sumarliðadótt-
ur. Faðir hennar vann hjá Vega-
gerðinni og við Inga kynntumst
vestur í Dölum. Ég var að vinna
hér fyrir norðan en fór á héraðs-
mót vestur í Dali til að syngja
með tvöföldum kvartett sem við
vegagerðarmenn vorum með.
Vegagerðarmenn fjölmenntu
þangað og þá sá ég konuna mína
fyrst.“
Inga og Svavar eiga þrjú börn,
Björg er elst þeirra, hún er gift, á
eina dóttur og býr í Glasgow,
Helgi Þorbjörn er í Mennta-
skólanum á Akureyri og stundar
nám á tónlistarbraut en Heimir
Týr er í Framhaldsskólanum á
Húsavík.
„í Kennaraskólanum kynntist
ég fjölda manns, þar voru margir
merkir menn: Freysteinn Gunn-
arsson, Broddi Jóhannesson,
ísak Jónsson, Óskar Halldórs-
son, Árelíus Níelsson og Helgi
Tryggvason voru meðal þeirra
sem kenndu mér.“
Eg valdi Vegagerðina
„Gestur Þorgrímsson var einn
kennaranna við skólann, hann
var milligöngumaður um það að
ég fór vestur í Grundarfjörð og