Dagur - 17.02.1990, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - Laugardagur 17. febrúar 1990
kvikmyndarýni
Umsjón: Jón Hjaltason
Ég skal hundur heita ef Dýpið er ekki við þitt hæfi.
Stórkostleg
kvikmynd
Borgarbíó sýnir: Dýpið (The Abyss).
Leikstjóri og höfundur handrits: James
Cameron.
Aðalhlutverk: Ed Harris, Mary Eliza-
beth Mastrantonio og Michael Biehm.
20th Century Fox 1989.
Einhvern tíma afréð ég að þrýsta
skilgreiningar-merkimiða á allar
bíómyndir er ég sæi og skrifaði
um. En það tók svo upp á heilann
að ákveða hvort myndin var reif-
ari eða eitthvað annað að ég gafst
fljótlega upp á að veita ykkur
þessa sjálfsögðu bíóþjónustu. Og
nú, eftir að hafa séð Dýpið í ann-
að sinn, þakka ég mínum sæla
fyrir að þurfa ekki að þrykkja á
hana einföldum merkimiða.
Dýpið er ástarsaga, svolítið í
ætt við Love Story, hún er einnig
ævintýramynd náskyld E.T. og
síðast en ekki síst spennumynd
eins og þær gerast bestar.
Ed Harris og Mary Elizabeth
Mastrantonio eru hjón. Köfun er
lifibrauð þeirra; Harris er kafari
en Mary hugsuðurinn, og upp-
finningamaðurinn. En það er
byrjað að kólna á milli þeirra
hjóna þegar myndin hefst,
skilnaður stendur fyrir dyrum en
margt fer á annan veg en ætlað
er. Bandarískur kjarnorkukaf-
bátur ferst rétt hjá hreyfanlegri
neðansjávarstöð þeirra og þau
eru ráðin til að komast að honum
þar sem hann liggur á miklu dýpi.
Miklir atburðir verða, á yfirborði
geisar óveður og neðansjávar
heyja hjónin og aðstoðarmenn
þeirra baráttu upp á líf og dauða.
Óvæntir atburðir verða og
ævintýrið tekur á sig mynd.
Þessi nýjasta mynd James
Camerons hlýtur að teljast hreint
tækniundur. Myndin gerist að
miklu leyti neðansjávar, birtan er
erfið og atburðarásin hröð.
Margs konar leikhljóð ýta undir
raunveruleika myndarinnar og
tónlistin undirstrikar sorg og
gleði sögupersónanna og hlýtur
að teljast ákaflega vel heppnuð
eins og reyndar allt sem við sjá-
um og heyrum í Dýpinu.
Danmerkur-
pistill
Borgiii við Sundið
Kaupmannahöfn hefur lengi
verið tengd sögu íslands og
íslendinga. Sagt er að á engum
stað utan Þingvalla við Öxará
séu fleiri sögustaðir íslenskir en
j Kaupmannahöfn. Þúsundir
íslendinga hafa búið hér frá því
ferðir þeirra hófust hingað,
einkum eftir að háskóli var
stofnaður árið 1479. Mörgum
íslendingum finnst eins og aðí
koma heim að koma til Hafnar,
þótt þeir hafi aðeins verið hér
gestir fáa daga.
Þetta er undarlegt þegar þess
er gætt að margt varð íslending-
um mótdrægt hér í Kaupmanna-
höfn. Héðan var íslandi stjórn-
að með harðri hendi á mestu
hörmungarárum þjóðarinnar,
hér höfðu einokunarkaupmenn
aðstetur sitt og hingað voru
menn sendir í fangelsi fyrir litlar
eða engar sakir - þaðan sem fáir
áttu afturkvæmt.
Þó á þetta sér ef til vill allt
eðlilega skýringu. Kaupmanna-
höfn varð höfuðborg íslendinga
löngu áður en nokkurt þorp
myndaðist á fslandi. Glæstar
sögur fóru af staðnum, sumar
sveipaðar ævintýraljóma. Hing-
að leituðu íslendingar til há-
skólanáms um aldir og verk-
menntun fslendinga er hingað
Tryggvi
Gíslason
skrifar frá
Danmörku
sótt. Héðan efldist íslensk
kaupmannastétt og hér kynnt-
ust íslendingar fyrst vellysting-
um og munaði Evrópu. Ög svo
er Kaupmannahöfn og hefur
lengi verið töfrandi borg, auk
þess sem Danir eru þægilegt
fólk - þrátt fyrir allt.
Ráðhústorg, Tívolí, Kóngs-
ins nýja torg og Hviids Vinstue,
þaðan sem Jónas gekk síðustu
ferð sína heim í Sankt Peder-
stræde í maí 1845 - allt skipar
þetta sérstakan sess í hugum
Islendinga, Langalína, þar sem
Gullfoss lagðist að, og Litla haf-
meyjan, Austurport og Rósen-
borgarhöll - og háskólahverfið
þar sem spor margra íslendinga
hafa legið frá Garði (Regensen)
um Stóra kanúkastræti með húsi
Frá Nýhöfn í Kaupmannahöfn.
Árna Magnússonar sem brann
með bókum og íslenskum hand-
ritum í október 1728, að háskól-
anum eða að Sívalaturni við
Kjötmangaragötu, Köbmager-
gade, eins og gatan er nú nefnd
- allt er þetta hluti af sögu
íslands og íslendinga. Og ekki
má gleyma Brimarhólmi,
Hólmsins kirkju og Kristjáns-
borgarhöll, þar sem áður stóð
Bláturn sem hýsti bæði Guð-
mund Andrésson og Jón Indía-
fara í svartri dýblissu og af eru
furðulegar sögur. Og þá er enn
ónefnt hús Jóns Sigurðssonar
við Austurvegg, andspænis þar
sem fyrrum stóð Stokkhúsið, ill-
ræmdasta fangelsi í Kaupmanna-
höfn - og svo margt annað.
Fyrir norðan borgina í Dyre-
haven er ennþá að finna Hjart-
arkershús, þar sem Vísur
íslendinga (Hvað er svo glatt)
voru sungnar fyrsta sinn 27da
júni 1835, og þar er einnig
Pílkristínarölkelda þar sem
Eiríkur frá Brúnum/Steinar
bóndi undan Steinahlíðum gekk
að kaupa sér vant fyrir tvo aura
og hitti aftur Þjóðrek biskup og
gat því eigi komið til íslands að
sinni því við þann mann átti
hann skapnaðar erindi.
Mörgum sveitardreng ofan af
íslandi hefur orðið starsýnt á
Kaupinafn í fyrsta sinn. „Á
sjálfan höfuðdaginn 29. ágúst,
kom ég loks hingað í hvössu
norðanveðri og gekk í land hér
á hádegi. Stóð frændi (Ög-
mundur Sigurðsson, síðar prest-
ur að Tjörn á Vatnsnesi) þá á
bryggjunni og tók mér báðum
höndum og leiddi mig strax til
sinna heimkynna gegnum geysi-
margar götur og fólki alsettar,
svo að ég hugði mig vera annað-
hvort í leiðslu eða draumi þar
ég aldrei hefði getað rúmað í
höfði mér slíkan skarkala, org
og ósköp, sem hér í einu
umkringdu mig á allar síður,"
skrifar Tómas Sæmundsson í
bréfi til föður síns frá Kaup-
mannahöfn 30. ágúst 1827.
Nú hefur ferðum íslendinga
til Kaupmannahafnar fækkað
og leiðir mörlandans liggja
víðar. Enn er þó margt eins og
væri í leiðslu eða draumi þeim
sem fyrst koma hingað til
Hafnar, borgarinnar við
Sundið, þessarar gömlu höfuð-
borgar íslands.
P0R5HAMAR HF.
Við Tryggvabraut • Akureyri
Sími 22700 Fax 27635
DAIHATSU
Feroza ’QQ
Bíll fyrir þig