Dagur - 19.12.1990, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 19. desember 1990 - DAGUR - B 11
Mynd: Golli
Öl er innri maður sé það ölkelduvatn.
mín og fór með mig afsíðis, þar
sem hún sýndi mér breiðan og
ríkulegan legubekk. Ég varð að
gera það sem hún sagði mér. Það
var ekki þorandi annað, enda
kunni ég því svo sem ekki illa.
Nei, ég hefði ekki viljað búa í
London til langframa við veislu-
höld. Þar þrengdi allt að mér.
Mætti ég frekar biðja um fjöll,
eyðisanda eða strönd, hvar ég get
lifað af fugli og fiski.“
Þú færð haus og
sporð á mér
„Hér á Akureyri er of mikið
logn. Ég er vanur stórsjóum og
roki. Valdi á Knörr sagði þegar
hann var spurður, hvar er hann
hvassastur? „Það er fljótsagt.
Það var þannig að hurðin fauk af
fjósinu og ein beljan var laus og
rak hausinn út í gættina. Hausinn
fauk af henni og hefur ekki sést
síðan.“ Þannig er minn heimur.
Nú færðu ættina. Amma mín
kom með séra Árna þegar hann
kom vestur. Hún var Bjarnadótt-
ir. Sá Bjarni var Loftsson. Sá
Loftur var Eiríksson og það var
Eiríkur gamli, sem var kvæntur
Guðrúnu Kolbeinsdóttur. Sá
Kolbeinn var prestur í Miðdal og
orti Gilsbakkaþuluna og fleira,
m.a sneri hann Passíusálmunum
á latínu. Guðrún Kolbeinsdóttir
dóttir hans var langamma
mömmu. Hún var svo heilög, að
hún skipaði guði fyrir og hann
hlýddi.
Þannig var að það var harður
vetur og á páskum var kafalds-
bylur svo grimmur að ekki sást út
á staur. Þá segir karlinn: „Ég er
að verða heylaus." Hann átti 400-
500 fjár. Ekkert með það hann
var búinn að ná í hnífa og ætlaði
að skera niður úr einu húsinu.
Þegar Guðrún heyrir þetta, sagði
hún. „Ég banna að skera kind-
urnar næstu tvo sólarhringana,
þær geta svelt.“
Hún yrkir vtsu:
Drottinn láttu daggarskúr
dynja niður á völlinn.
Himnaskýja hæðum úr
heyrðu bænaköllin.
Eftir tvo daga kemur svoleiðis
steypiregn að jörðin kom græn
undan snjó. Aldrei fór betur um
féð og það fór að vora.
Hin ætt mömmu er Birtinga-
holtsættin.
Heyrðu, nú svo er það föður-
ættin. Maður var undir Jökli, sem
var kallaður Kolbeinn Jökla-
skáld. Messað var í Lóni. 40 skip
voru á Dritvík. Þá var árabáta-
öldin. Ekkert með það prestur-
inn segir í stólræðunni: „Hér eru
engin guðsbörn og djöfullinn
kemur og hirðir ykkur ef þið bæt-
ið ekki ráð ykkar." Eitthvað voru
karlarnir ölkærir og gefnir fyrir
konur. Eftir messu gerði Kol-
beinn lítið úr fjandanum og bauð
fólki upp á kaffi og brennivín.
Hann sagði að skrattinn hefði
ekkert vald og réði ekki við að
taka alla þessa menn. Presturinn
stóð sig vel og vitnaði í biblíuna
og fleiri helg rit og ræðan harðn-
aði. Þá segir Kolbeinn: „Nú ætla
ég að reyna hve skrattinn er
öflugur. Hann má eiga mig með
húð og hári, ef hann stendur mér
á sporði í kveðskap. Hann má
byrja vísu og þá botna ég og síð-
an koll af kolli.“ Kolbeinn gekk
síðan út. Eftir hálfan mánuð var
messað. Þá situr Kolbeinn í
kirkjunni rólegur og að lokinni
messu býður hann upp á kaffi og
brennivín og segir söguna.
Fjandinn kom og þeir mæltu sér
mót á Þúfnabjörgum, sem er
þverhnípt bjarg. Ekki ætla ég að
segja þá sögu hún er löngu þekkt
og stórskáldin hafa ort um atvik-
ið. Kolbeinn átti dóttur sem hét
Guðrún og pabbi er út af henni
sagði mér mannfræðingur. Móðir
pabba var afkomandi nunnu sem
kom til íslands og um hana hafa
verið ritaðar sögur. Laxness tal-
aði við mig og fékk upplýsingar
um nunnuna, en afskræmdi hana
í frásögn sinni og kallaði hana
mörgum ljótum orðunt. Stór-
skáldin kunna að færa í stílinn.“
Öl er innri maður
sé það ölkelduvatn
„Ég er fæddur í Bjarnarfosskoti
fyrir ofan Búðir. Móðir mín hét
Ingiríður og faðir niinn Halldór.
Heima var fátækt sem og í kotun-
um og börnin stundum svöng.
Við sóttum í ölkeldurnar og feng-
um aldrei kvef eða pestar. Ar
hvert sæki ég ölkelduvatn á Snæ-
fellsnes. í sumar sótti ég sex
þrjátíu lítra brúsa. Þetta er lífs-
vatnið sjálft. Það er sérstaklega
gott fyrir allt innvortis. Það
hreinsar líkamann. Ö1 er innri
maður sé það ölkelduvatn. Það
skerpir rninnið og eykur sálargáf-
ur. Éitt enn, það er afbragð við
kynkulda kvenna og þær verða
sem gljáandi skagfirskar stóð-
merar á vordegi.
Á Dagverðará var ég í 36 ár.
Til að bjarga heimilinu efnahags-
lega fór ég í verið sem sjömaður í
28 vetur í beit. Þar af var ég 12
vctur á Garðari, en heima j hey-
skap og öðru yfir sumarið. Eg
sigldi þrjá stríðsvetur á Garðari,
ljóslaust, Þjóðverjarnir drápu allt
kvikt. Eitt sinn skutu þeir niður 9
skip úr lestinni okkar á hálftíma.
Þeir tóku stóru skipin, við vorum
heppnir. Ég var háseti, netamað-
ur og á stundum kokkur. Enginn
dó af matnum sem ég brasaði. í
dag eru allir dauðir af Garðari
nema ég. Siglingarnar á stríðsár-
unum voru taugastrekkjandi.
Suntir biluðu. Ekki ég. Ég vissi
alltaf hvernig túrinn gengi:
Sjáðu, ég og fleiri lærðum vissa
sálfræði í kotunum, sem hefur
dugað mér langa lífdaga.
Einn túr fórum við norðurfyrir
Noreg, þar er Bjarnarey. Þar var
togað og trollið var alltaí fullt af
smáfiski. Við hirtum svona helm-
inginn. Nú er ekki branda þarna
á togslóð. Þannig fara sjómenn
með miðin. Sjómenn eru gráðug-
ir menn og gefnir fyrir stundar-
gróða. Þú getur haft mig fyrir
því.“
Nei, ég segi ekki
þá sögu hér
„Ég var hjálparkokkur þegar ég
fór fyrsta' túrinn minn á Agli
Skallagrímssyni. Þá lentum við í
Halaveðrinu. Við misstum lífbát-
ana og skipið fylltist svo af sjó að
við vorum þrjá daga að ausa
dallinn. Já, drengur minn, skipið
rak undan veðri og vindi. Ég
sagði körlunum: Þó að þið drep-
ist allir lifi ég af. Ég vissi allt um
þetta. Ég veit vissa hluti.
Eitt sinn vorum við með Garð-
ar í Hafnarfjarðarhöfn fullan af
fiski. Verið var að ísa aflann bet-
ur áður en haldið var til
Bretlands. Karlarnir neituðu að
sigla. Þeir voru búnir að fá fylli
sína af sprengjum og dauða.
Stríðið var í algleymingi. Ég
sagði við skipstjórann: Þessi ferð
gengur vel, ekkert kemur fyrir og
við gerum góða sölu. Skipstjór-
inn hringdi í mannskapinn og
sagði þeim hvað Þórður hafði
sagt. Við fórum, þeirtreystu orð-
um mínum. Allt fór sem ég sagði.
Ég veit fyrir um margt. Þannig
var mitt fólk.
Ein sjóferðasaga. Viltu fá
söguna sem skipti sköpum? Við
vorum við bryggju. Nei, ég segi
ekki þá sögu hér. Þú lest hana í
IxSkum mínum og við ræðum
ekki um vciðiskap. Þú getur lesið
um veiðar mínar og vísindi í bók
Haraldar Inga, Setið á Svallþúfu.
Þessi bók er handbók fyrir veiði-
þjófa.
En sem sagt, þessi sjóferð
skipti sköpum. Þeir héldu mig
dauðan. Það er lygi hér er ég. Ég
var tæplega fimmtugur þegar ég
lenti í þessu sjóslysi. Síðan er ég
talinn sjötíu prósent öryrki. Ég
var alveg tilfinningalaus í fótun-
um. Fékk við því einhverjar
pillur, sem ég henti, því ég
steyptist allur út í rauðum
flekkjum. Pabbi hafði fengist
töluvert við lækningar og hann
útbjó mér grös og heit sjóböð,
einnig baðaði ég mig mikið í Lýs-
ólfslaug, sem er ölkeldulaug. Eft-
ir tvö ár fór ég að ná bata. Þá fór
ég að mála og skrifa bækur svo og
að róa á trillunni minni. Veistu
að engill íslands er nteð ugga?
Hann og ölkelduvatnið hafa gefið
mér heilsuna aftur.
Ég bcr ekki virðingu fyrir pen-
ingum. Ég er hræddur við að
verða ríkur. Best líður mér þegar
ég hef feitt kjöt að borða og lilýj-
an stað til að sofa á. Svo er mér
sama hvort rúmið er af gulli eða
grjóti. Sjáðu, það brakar hvergi í
mér hvorki í haus né búk," og
Þórður frá Dagverðará stígur
stríðsdans veiðimannsins, sem
honum er einum lagið. ój
Sendum viðskiptavinum
og landsmönnum öllum okkar bestu
jóla- og nýársóskir
Þökkum viðskiptin á liðnu ári
^fittNAÐARBANKl
'Íp' ÍSLANDS
Útibúið á Akureyri
og afgreiðslan verslunarmiðstöðinni
Sunnuhlíð