Dagblaðið Vísir - DV - 16.07.1994, Qupperneq 20

20
LAUGARDAGUR 16. JÚLÍ 1994
Kvikmyndir
Englar og
annað fólk
Þýski kvikmyndagerðarmaðurinn
Wim Wenders hefur alltaf skipað
sérstakan sess í huga íslenskra kvik-
myndaáhugamanna. Hann kom
hingað sem heiðursgestur á fyrstu
kvikmyndahátíð Listahátiðar og var
hátíðin opnuð með Der Amerikanisc-
he Freund (1977) sem hafði vakiö
mikla og verðskuldaða eftirtekt. Það
var raunar þessi mynd sem dró at-
hygli heimsins að Wim Wenders.
Meðan á íslandsdvölinni stóð hitti
Wenders fjölmarga íslenska kvik-
myndagerðarmenn og virkaði eins
og vítamínsprauta á íslenska kvik-
myndagerð. Hann sýndi einnig
áhuga á að gera einhveija mynd sína
á íslandi en það hefur nú ekki orðið
af því enn aö minnsta kosti.
Fjalakötturinn, kvikmyndaklúbb-
ur framhaldsskólanna, tók sig til og
sýndi einnig nokkrar eldri myndir
Umsjón
Baldur Hjaltason
Wenders. Þar má nefna myndirnar
Falsche Bewegung (1975), Im Lauf
der Zeit (1976) og svo Hammet (1982).
Þess má geta að það var ekki fyrr en
árið 1972 að Wim Wenders gerði sína
fyrstu mynd í fullri lengd en þaö var
Die Angst der Tormanns beim Elf-
meter eftir sögu Peter Handke.
Mynd um engla
En sú mynd sem flestir muna eftir
sem Wim Wenders hefur leikstýrt er
Paris Texas sem var sýnd á sínum
tíma í Háskólabíói. Þegar bandarísk-
ir kvikmyndaframleiðendur sáu hve
vinsælar myndir Wenders voru í
Þýskalandi og raunar fleiri löndum
Evrópu buðu þeir honum að koma
til Bandaríkjanna til að gera kvik-
mynd eftir sínu eigi höfði. Útkoman
varð síðan Paris, Texas, þar sem
Wenders fór á kostum. Það hefur
ekki farið mikið fyrir Wenders að
undanfomu. Hann gerði að vísu árið
1987 myndina Der Himmel uber Berl-
in sem hlaut verðlaun sama ár í Can-
nes fyrir besta handritiö. Myndin
fjallaði um tvo engla, þá Damiel og
Cassiel, sem hafa það hlutverk að
vakta íbúa Berlínarborgar. Þeir
hlusta á alla sem þurfa á hjálp að
halda. Myndin rekur samskipti
þeirra við þijár jarðbundnar mann-
eskjur sem eru hjálpar þurfi. Hins
vegar kemur upp ákveöið vandamál
þegar annar englanna finnst hann
vera orðinn mannlegur. Hann verö-
ur ástfanginn af loftfimleikastúlku
Atriði úr nýjustu mynd Wenders.
Leikstjórinn Wim Wenders.
og endar sem hver annar Berlínar-
búi. Það eru þeir Bruno Ganz og Otto
Sanders sem leika englana en auk
þeirra koma fram í myndinni m.a.
Peter Falk og Curt Bois.
Framhaldsmynd
Þeir sem hafa séð Der Himmel uber
Berlin muna ef til vill að í lok mynd-
arinnar kemur texti sem segir að
framhald verði á sögunni um engl-
ana. Á þessu ári var frumsýnd fram-
haldsmyndin sem ber heitið
Faraway So Close. Nú fá áhorfendur
að kynnast hinum englinum og
hvernig hann verður einnig mennsk-
ur, í þetta sinn í sameinaðri Berlínar-
borg. Þessi mynd er ekki eins róman-
tísk og sú fyrri og jarðbundnari. Við
fáum að fylgjast með hvemig Cassiel
verður að beijast við illmennið Emit
Flesti, sem er leikinn af William
Dafoe, og hvernig hann kynnist
bandarísk-þýskri' íjölskyldu sem
haföi tengsl vöð nasista á stríðsárun-
um. Wenders virðist fara dálítið úr
einu í annað og hefur sett í ýmis
minni hlutverk þekkta einstaklinga
eins og Lou Reed og sjálfan Mikhail
Gorbatsjov. Ástæöan fyrir þessum
óljósa söguþræði gæti verið sú að
myndin var stytt um klukkutíma
vegna þess hve löng hún var.
Faraway so Close hefur samt sem
áður fengið góða dóma og ætti aö
vera góð búbót fyrir hina fjölmörgu
aðdáendur Wim Wenders á Islandi.
Leikarinn Gorbatsjov
Það kom mörgum á óvart að Wend-
ers skyldi takast aö fá Gorbatsjov til
að leika í myndinni. Þar sem myndin
gerist í sameinaðri Berlín völdi
Wenders fá Gorbatsjov tíl að leika
smáhlutverk, enda er líklega enginn
annar maður sem á meiri heiður af
þvö að Berlínarmúrinn féll. Hann
skrifaði Gorbatsjov til Kremlar.
Bréfið lenti í höndum einkaritara
Gorbatsjov sem hafði séð Der Him-
mel uber Berlin mörgum sinnum og
hrifist mjög af myndinni. Hún sann-
færði Gorbatsjov um að hann ætti
að taka boðinu. Hann sendi síðan
Wenders bréf þar sem hann til-
kynnti að næst þegar hann yrði í
Þýskalandi væri hann tilbúinn að
eftirláta Wenders þrjá tíma til tö-
kunnar ef hann gæti sannfært sig
um að þetta væri einhvers vörði. Til
að undirbúa jarðveginn sendi Wend-
ers honum myndband með Der Him-
mel uber Berlin. Og vöti menn. Dag
einn kom Gorbatsjov ásamt túlki til
Wenders og eftir stutt spjall ákvað
hann að leika þetta litla hlutverk.
Það þurfti að taka upp atriðiö fjórum
sinnum og síðan las Gorbastsjov inn
texta sem var felldur inn í myndina.
Sporgöngumaður
Wim Wenders hefur einnig verið í
svöðsljósinu vegna framgöngu sinnar
fyrir evrópskan kvökmyndaiðnað.
Honum finnst evrópsk kvökmynda-
gerð standa höllum fæti gegn banda-
rískri og hefur gengið svo langt að
fullyrða að allir þeir peningar sem
eytt var í gerð Jurassic Park væru
ekki vörði einnar mínútu í Fellini
myndinni 8 1/2. Wenders var einnig
mikiU hvatamaður að Felix verð-
laununum í kvökmyndagerð sem er
svar Evrópubúa vöð óskarsverðlaun-
unum. Hann völl veg og viröingu evr-
ópskrar kvökmyndagerðar sem
mesta og hefur þar reynst ötull tals-
maður. Þetta hefur hins vegar gert
það að verkum að hann hefur ekki
gert eins margar kvökmyndir und-
anfarin ár og ætla mætti. Það er hins
vegar ekki fjöldinn sem skiptir máli
heldur gæðin eins og Faraway so
Close endurspeglar.
Konungur
Ijónanna
Enn einu sinni hefur Walt Disn-
ey kvöktnyndaverinu tekist að
gera teiknimynd sem höfðar til
allrar fjölskyldunnar og slær í
gegn á einni nóttu. Þaö er ekki
langt síðan Aladdín vann hug og
hjörtu ungra sem aldinna, en í
myndinni Konungur Ijónanna
hefur teiknurum sjaldan tekist
betur upp að festa á filmu þessa
ódauðlegu sögu. Tónlistin er unn-
in af Elton John og Tim Rice.
Myndin hefst þegar öll dýnn í
skóginum hittast í rjóörí til aö
ræða um næsta arftaka konungs
Ijónanna. Þar fáuin vöð að kynn-
ast sjálfum konunginum, Mufasa
(James Earl Jones), og drottningu
hans, Sarabi (Madge Sinclair), þar
sem þau fylgjast með þegar apa-
trýnið Rafiki (Robert Guillaume)
kynnir afkvæmi þeirra, Simba
(Jonathan Taylor Thomas), sem
næsta arftaka í embættið.
Illdeilur
En það eru ekki aUir sáttir við
þessa ákvörðun. Scar (Jeremy
Jones), bróðir Mufasa, sem er
bæði öfundsjúkur og bitur, viU fá
titilinn sjálfur. Hann gerir samn-
ing vöð þrjár hýenur og ákveður
að drepa aUa þá sem gætu keppt
vöð hann um tignina. Simba og
vinkona hans, Nala (Niketa Cal-
ame), komast í hann krappan en
Mufasa kemur syni sinum til
hjálpar og kennir honum hvað
harrn þarf til að bera til að verða
verðugur konungur ljónanna.
Simba háir í myndinni harðan
bardaga um konungstitilinn en
auðvitað, eins og í öUum góðum
teiknimyndum, endar sagan vel.
Það hefur svo sannarlega oröið
mikil breyting á Walt Disney fyr-
irtækinu síðan það var stofnað
1920 af sjálfum Walt Disney.
Hann hafði mikla tilfinningu fyr-
ir því hvað höfðaði tU íjölskyld-
unnar og því óx og dafhaði fyrir-
tækið vel meðan hann stjórnaði
því aUt til dauðdags 1966. En þá
lenti fyrirtækið í miklum
hremmingum þvö vöð lát Walts
Disneys myndaðist ákveðið
tómarúm sem enginn gat fyllt og
því var fyrirtækið ekki nógu fljótt
að aðlaga sig þjóðfélagsbreyting-
um og á hvað fólk völdi horfa.
Gamla formúlan hans Disneys
hlyti að ganga upp.
Nýirmenn
Fyrirtækið framleiddi á þessum
tíma myndir eins og Peters Drag-
on, Freaky Friday og The Black
Hole sem voru af miðlungsgæð-
um og þar fyrir neðan. Það var
ekki fyrr en 1985 aö fyrirtækíð
rétti aftur úr kútnum þegar þeir
Michael Eisner og Jeflrey Katz-
enberg voru ráðnir yfirmenn
kvökmyndaversins og hjólin fóru
aftur að snúast.
Þeir félagar hafa haldiö tryggö
vöð teiknimyndir, einn helsta
homstein Walts Disneys en hins
vegar aðlagaö þær nútímanum og
nýtt sér til hins ýtrasta þá tækni
sem er fyrir hendi. Þetta sést best
ef síðustu teiknimyndir Walt Di-
sney kvikmyndaversins eru skoö-
aðar. Fyrir utan Aladdín má nefha
Beauty and the Beast og The Little
Mermaid. AUt em þetta frábærar
teiknimyndir en líklegt er þó að
Konungur Ijónanna muni slá þær
aUar út í lokin.
Atríði úr Konungi Ijónanna.