Dagblaðið Vísir - DV - 22.11.1994, Side 15

Dagblaðið Vísir - DV - 22.11.1994, Side 15
ÞRIÐJUDAGUR 22. NÓVEMBER 1994 15 Viðbúnaður við mengunaróhöppum Hinn 19. október síöastliöinn skrifaði Kristín Halidórsdóttir nokkra ádrepu í blaðið varðandi viðbrögð við óhappinu þegar kúb- anska flutningaskipið Carvik tók niðri við Valhúsabauju undan Álftanesi. Af greininni má ráða að mikilvægt sé að upplýsa almenning með hvaða hætti brugðist er við mengunaróhöppum hér á landi. Þessi grundvaÚaratriði verða að hggja ljós fyrir áður en hægt er að svara gagnrýni Kristínar nánar og verður þaö gert síðar. Viðbrögð við mengunar- óhöppum Samkvæmt gildandi lögum eiga hafnaryfirvöld að bregðast við mengunaróhöppum sem verða inn- an hafnarsvæða en Siglingamála- stofnun, í samráði við Landhelgis- gæslu og Hafnamálastofnun, utan KjáUaiinn Davíð Egilson deildarstjóri Mengunardeildar Siglingamálastofnunar „Samkvæmt gildandi lögum eiga hafn- aryfirvöld aö bregöast viö mengunar- óhöppum sem verða innan hafnar- svæða en Siglingamálastofnun, í sam- ráði við Landhelgisgæslu og Hafna- málastofnun, utan hafnarsvæða.“ hafnarsvæða. Meginhugmyndin að baki þessari skiptingu er að ábyrgðin á viðbrögðum sé eins nærri vettvangi og nokkur kostur er. Það ber að hafa í huga að fyrstu viðbrögð skipta yfirleitt mestu máh við að hefta útbreiðslu oUumeng- unar í sjó og minnka áhrif af völd- um mengunar. Hafi hafnirnar tU þess búnað og þekkingu er því virk- asta leiðin til árangurs að þær sjálf- ar bregðist við minni háttar óhöpp- um. Það hefur alloft verið nefnt að þegar Ueiri en einn aðUi bera ábyrgð á ákvörðunum bjóði það heim hættunni á ágreiningi um ábyrgðarskiptingu. Undirritaður getur að sumu leyti falUst á þá gagnrýni. Uppbygging búnaðar í höfnum Til skamms tíma var nánast eng- inn búnaður tU í höfnum landsins nema á höfuðborgarsvæðinu. Aug- ljóst er að meðan búnaður var ein- göngu staðsettur þar hlaut að vera mikUl kostnaður samfara því að flytja hann langa vegalengd að mengunarstað. Þetta leiddi tU þess að mun minna var reynt að bregð- Mengunarvamabúnaður á íslandi SVÆÐI 2 ' SVÆÐI 3 ><} PatféksfjöröúU' ÓlafsvíK m: 0 ' * , Sauöárkrókur T Akureyrl ÐI4 Seyöisfjöröu ' ReyðarfjörðurB J U ét C . ■ ' ■ r c - } ' / ' •' v' SVÆÐI Vestmannaeyjar Svæbishöfn Höfubstööv fyrlr landlð Búní' SiasaU j—j Búnaður varnar Mengunarvarnabúnaður á íslandi. ast við ohumengun sjávar en æski- legt var. Fyrir tUstiUi umhverfisráðuneyt- isins fengust fjárveitingar árin 1992 og 1993 til að koma upp mengunar- búnaði í helstu höfnum landsins og er því verki nú lokið. Sá kostur var vaUnn að koma meginbúnaði upp í stærstu höfn í hverjum lands- hluta og minni búnaði í hafnir þar sem rík ástæöa væri tU vegna legu eða umferðar. Þar sem búnaður er kominn í hvern landshluta hefur verið stofnað sérstakt svæðisráð meðal hafnanna sem hefur yfirum- sjón með rekstri búnaðarins (sjá mynd). Tilkoma þeirra dregur úr aug- ljósri hættu á óskýrri verkaskipt- ingu mUU ríkis og hafna. Svæðis- ráðin sjá um að búnaður í hverjum landshluta sé viðunandi og þau sjá einnig um að þjálfa mannafla heima fyrir. Miðað er við að þessi svæðisráð sjái um óhöpp sem verða í höfnum. Þegar stærri óhöpp verða sem fyrirséð er að hafnimar ráða ekki við, og eins við óhöpp utan hafnarsvæða, koma sérfræðingar Sighngamálastofnunar til og stýra verkum. Kunnátta til að bregðast viö í fyrstu er þar af leiðandi til staðar heima fyrir, og það sem skiptir ekki síður máli; þjálfun tU að meta aðstæður er þar einnig fyrir hendi. Lokið er gerð viðbragðsáætlana fyrir Norðurland sem unnar hafa verið af Siglingmálastofnun og svæðisráði Norðurlands. Ætla má að þegar þeim verður lokið sé við- búnaður til að mæta mengunar- óhöppum orðinn sænúlega viðun- andi í ljósi þeirrar áhættu sem staf- ar af sigUngu stórra skipa með hættulegan vaming. Davíð Egilson Verð á matvörum Verkalýðshreyfmgin vinnur að því þessar vikurnar að undirbúa kröfugerð sína fyrir næstu kjara- samninga. Morgunblaðið hefur eft- ir einum verkalýösforingjanum, HrafnkatU A. Jónssyni, þann 6. nóvember sl. að nú sé komið að því að krefjast þess að verð á landbún- aðarafurðum lækki. Þess vegna beri að leyfa innflutning landbún- aðarvara og tryggja þannig hag neytenda á kostnað 3000-5000 fram- leiðenda - eða svo stendur í grein- inni. Ekki skal gert Utið úr þeim vanda sem verkalýðshreyfingin stendur frammi fyrir nú þegar semja skal um kaup og kjör fjölmargra lág- launastétta og vissulega hcifa áður heyrst raddir sem vilja fóma bændum. Hins vegar er óvenjulegt að heyra slíkt frá manni sem ætti að þekkja vel til atvinnumála á landsbyggðinni. Verðlækkun Samdrátturinn sem orðinn er í landbúnaði hefur haft víðtækar af- leiðingar, ekki aðeins í sveitum, heldur einnig á þéttbýhsstöðunum hringinn í kringum landið og þar á enn eftir að þrengja að. Fyrir Uggur að innflutningur landbúnaðarvara mun aukast á kerfisbundinn hátt þegar nýi Gatt- samningurinn tekur gUdi, líklega um mitt næsta ár. í þeim samningi KjaUaiinn Sigurður Þráinsson garðyrkjubóndi era ákvæði um stiglækkandi toUa- ígUdi sem færa munu verðlag í átt tíl heimsmarkaösverðs. Það er eðlUegt að lágtekjufólk og umbjóðendur þess beini sjónum sínum að matvælaverði, ekki síst þegar harðnar á dalnum. En sann- gimi er þörf. Það ætti t.d. ekki að hafa farið fram hjá neinum hve hörð samkeppnin á kjötmarkaðn- um hefur verið undanfarin ár og sama gUdir vissulega um græn- meti, kartöflur og margar Ueiri ís- lenskar afurðir. Besti mælikvarðinn Að flestra dómi er framfærslu- vísitalan skásti kvarðinn ef mæla skal áhrif einstakra vöruflokka á afkomu heimUanna. Sé máhð skoð- að með þeim hætti kemur í ljós að matvörur hafa lækkað um helming á 30 ára bih og ef Utið er á árin 1988-94 þá sést að fatnaður, skór, rafmagn, hiti, húsgögn, heimUis- búnaður, rekstur bifreiðar o.s.frv. vega stöðugt meira í framfærslunni miðað við matvörurnar. Raunar hafa sumar matvörur hækkað talsvert en landbúnaðar- vörumar vega það upp og meira tíl. Hlutur matvæla sem % í fram- færslu er svipaður ef vestræn lönd em borin saman. Nokkur dæmi tekin frá Eurostat (tölfræðiupplýs- ingar frá Evrópusambandinu) sýna að í Belgíu vega matvörur 16,5% í framfærslunni, í Lúxemborg 18,4% og í Bandaríkjunum 15,1%. Sam- bærUeg tala hjá okkur er sam- kvæmt Hagstofu íslands 16,1%. Framtíðin Staða landbúnaðarins er óljós um þessar mundir. Sumar greinar standa sæmUega, aðrar mjög veikt. Ekkert liggur fyrir um það hvort eða hvemig bændum tekst að standast aukna samkeppni. Þar ræður miklu hvort óeðlUegir við- skiptahættir verða brotnir niður í heimsversluninni, hvernig verð- jöfnunarheimUdir í Gatt verða nýttar og sitthvað endurskoðað í verðmyndun og viðskiptum með landbúnaðarvörur hér heima. Aðalatriðið er þó að íslendingar standi vörð um sínar undirstöðuat- vinnugreinar og nýti þá möguleika til framfara sem þar em ótvírætt til staðar. í því felst framtíðin fyrir okkur öU. Sigurður Þráinsson „Fyrir liggur aö innflutningur land- búnaðarvara mun aukast á kerfisbund- inn hátt þegar nýi GATT-samningur- inn tekur gildi, líklega um mitt næsta A-v 66 Kvóti nauðsyn- „Ohefl sókn myndi fljót- lega leiöa tU þess að afli á togtima minnkaði og veíðarnar yrðu þá óarð- bærar. Með því að stjórna veiðunum ; gerum við veiðamar arðbærar og höldun uppi góðum afla á togtima. Kvóti á þessar veiðar er nauösynlegur vegna þess að takmarkalaus sókn myndi enda með ósköpum. Af- kastageta flotans er orðin svo mikU og tæknibúnaðurinn svo fullkominn aö fyrr eða síðar myndi það leiða af sér hrun. Ef við væmm með sama skipastól og var hér fyrir tuttugu árum þá þyrfti engar aflatakmarkanir á rækju. Þegar þessu nýju öflugu stóm skip, samanber nýja Guð- björgin, em komin á þessar veiö- ar þá þolir enginn stofn það álag sem því fylgir. Varðandi það hvemig Norömenn haga sér við þessar veiðar þá er ástæða til að benda á það að aðstæður í Bar- entshafmu eru að mörgu leyti óUkar því sem hér gerist. Þar eru meiii sveiflur í bæði þorski og öðrum dýrum sem lifa á rækju. í okkar ráðgjöf tökum við tUlit tU þess hver fæðuþörf þorsksins er, eigi síður eru rækjuveiöarnar verulegur hluti þess sem tekiö er úr stofninum. Við verðum auðvit- að að gæta þess að nýta stofhinn á þann hátt að þess verði gætt að rækjan verði eðlUegur hluti í vistkerfmu, og þá m.a. lUutí af fæðu þorsksins." Grundvallar- spurning „Gmndvall- arspummgin i þessu máli er sú hvort yfirleitt þarf að vera heild- arkvóti á rækjuveiöar. í Noregi, þar sem starfa fiskifræðing- Halldor Jónsson utflerfl- ar sem era ars*i°ri. menntaðir á svipaðan hátt og okkar fiskifræðingar, er ekki tal- in þörf á nemum kvóta á þessar veiðar heldur er veiðura ein- göngu stjómað með skyndUokun- rnn ef seiðagengd er of mikU. Ástæðan er sú aö veiðamar eru það lítUl hluti af heUdardánartölu rækjustofnsins. Ekki hafa fengist viðhlítandi svör við því hvers vegna íslendingar þurfa að haga sér ööruvísi við veiðarnar en Norömenn. Það er eftirtektarvert að það skuli þurfa að pina stjórn- völd tíl þess aö láta endurreikna stöðu þess fiskistofns sem hvað mestan arð géfur af sér við vinnslu. Ef ekki hefði komið til þrýstingur frá hagsmunaaðUum þá erulitlar líkur tU þess að kvót- inn hefði verið aukinn og íslenskt þjöðárbu þvi tapað nokkrum mUIjörðum króna. Skyldi ástand- ið vera svipað varðandi aðra fiskistofna? Dapurlegasta stað- reyndin í þessu máli er sú að stjómun veiða viö ísland miðast ekki við það að hánmrka afrakst- ur einstakra fisldstofna, heldur hitt að gæta eingöngu hagsmuna þeirra sem fengið liafa yfirráð yfir kvótanum. Hvað skyldu landsmeim sætta sig við það lengi?“

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.