Dagblaðið Vísir - DV - 01.03.1995, Síða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 1. MARS 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
ífréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PALL STEFANSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91 )563 2999
GRÆN NUMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Góðir norrænir gestir
Norðurlandaráðsþing stendur yfir í Reykjavík þessa
vikuna. Hingað eru komin hundruð norrænna stjóm-
málamanna og embættismanna, auk blaðamanna sem
fylgjast með gangi mála. Hér hafa verið í heimsókn for-
sætisráðherrar hinna Norðurlandanna og fyrrverandi
forsætisráðherrar. Allt era þetta auðfúsugestir og ein-
mitt í heimsóknum sem þessum hggur gildi norræns
samstarfs. Norrænir vinir okkar og áhrifamenn sækja
okkur heim, tala saman sem jafningjar og finna til skyld-
leika og sameiginlegra hagsmuna.
Samstarfið innan Norðurlandaráðs er til endurskoð-
unar og er það raunar ekki í fyrsta skipti. Samstarfið
hefur stundum átt í erfiðleikum með að finna sér tilgang
og farveg í einhverjum málatilbúnaði því þingmenn hafa
öðru hvoru játað það fyrir sér og öðrum að norrænt sam-
starf væri mest í málæði og skriffinnsku. Þingin hafa
verið innihaldslítil og meira í ætt við málfundi heldur
en þungamiðju.'Allt tilstandið í kringum Norðurlanda-
ráðsþingin, fjöldi þátttakenda og tillögugerð um „selv-
fölgehgheder“ er í htlu samræmi við útkomu og árang-
ur. Úr þessu öhu mætti draga að skaðlausu.
En þá er það aftur sem áréttað skal að norrænt sam-
starf er fólgið í hinum nánu kynnum og þeim góða anda
sem svífur yfir vötnunum. Það hlutverk ráðsins skal
ekki vanmetið. Né heldur sú þýðing sem það hefur fyrir
íslendinga að eiga þar aðUd og þátttöku. Norðurlöndin
eru hluti af þeim heimi sem mestrar virðingar nýtur og
er heimur út af fyrir sig. Þar eru mannréttindi virt, þar
er veherð og samhjálp í hávegum höfð og þar eru stjóm-
arhættir ahajafna til fyrirmyndar. Á Norðurlöndunum
býr fólk með svipaðan hugsunarhátt og líkan lífsstíl og
í raun og veru eru Norðurlandabúar ein stór fjölskylda.
Það er íslendingum styrkur að tUheyra þessari Qöl-
skyldu og við eigum ekki að stugga við því samstarfi sem
hefur þróast tU margra áratuga og við höfum haft marvís-
legt gagn af. Vissulega beinast sjónir manna tU annarra
átta í seinni tíð og sérstaklega á það við um Evrópusam-
bandið og aðUd þriggja Norðurlandaþjóða af því. Þess
vegna er það fagnaðarefhi þegar lögð er fram skýrsla
endurskoðunamefndar sem mælir með áframhaldandi
samstarfi á vegum Norðurlandaráðs með það fyrir aug-
um að Norðurlöndin öU geti staðið saman gagnvart Evr-
ópusambamhnu og byggt brýr á milli þess og norrænna
hagsmuna. íslendingar geta aðeins haft gott af þeirri
stefnu. Meðan við gerumst ekki aðUar að Evrópusam-
bandinu getum við heldur ekki virt það að vettugi. í þeim
efnum eins og í Norðurlandasamstarfinu á íslenska þjóð-
in flest undir því að eiga aðgang og skilning meðal ann-
arra þjóða.
Það er öUum ljóst að aðUd Danmerkur og nú síðast
Finnlands-og Svíþjóðar að ESB á eftir að hafa mikU áhrif
og jafnvel hafa menn óttast að norrænt samstarf væri
fyrir bí. Svo er ekki ef marka má thlögur og málflutning
á þinginu hér í Reykjavík heldur er miklu fremur verið
að tala um að aðlaga norræna samstarfið þessum breyttu
aðstæðum.
AUt er þetta mögulegt og framkvæmanlegt enda þótt
Norðurlöndin vUji og þurfi að draga úr því bákni sem
Norðurlandaráð er með öUum sínum undirstofnunum.
Samstarf af því tagi þarf ekki að felast í bruðh og bram-
bolti og jafhhhða þeirri áherslu sem lögð verður á sameig-
inlega hagsmuni Norðurlanda út á við þarf Norðurlanda-
ráð að draga markvisst úr þeim yfirþyrmandi kostnaði
og skrifræði sem einkennt hefur norrænt samstarf. Svíar
hafa riðið á vaðið og aðrir hljóta að gera hið sama.
EUert B. Schram

„Tregða við að auka framleiðni í landbúnaði er likiega enn meiri en i sjávarútvegi," segir Snjólfur m.a. í
grein sinni.
Framleiðni og
atvinnuleysi
Nokkur brögð eru að því að
menn berjist gegn aukinni fram-
leiðni af ótta við aukið atvinnu-
leysi. Þegar framleiðni er mæld
sem verðmætasköpun á hvern vin-
nutíma og framleiðslumagn er
óbreytt þá fer það saman að fram-
leiðni eykst og þörf á vinnuafLi
minnkar.
Nýlegt dæmi um þetta eru vélar
í rækjuvinnslu sem leystu nokkra
tugi manna af hólmi. Með því að
halda sjónarhorninu nægjanlega
þröngu má nota þetta sem rök gegn
aukinni framleiðni en Utla víösýni
þarf til að sjá að þessi rök standast
ekki nánari skoðun. Að sjálfsögðu
er því ekki haldið fram hér að allar
aðgerðir til að auka framleiðni eigi
rétt á sér.
Misskilin atvinnusköpun
Oft heyrast þær raddir að smá-
bátar séu æskilegri en togarar
vegna þess að hvert tonn, sem veitt
er með trillu, skapi fleiri störf en
hvert tonn sem veitt er með togara.
Þessi fullyrðing felur í sér að æski-
legt sé að framleiðni vinnuafls sé
litil. Þótt slíkt sé að sjálfsögðu fjar-
stæða er ef til vill skiljanlegt að
talsmenn smábátaeigenda færi þau
rök fram í hagsmunabaráttu sinni.
Hins vegar er það sorglegt og mikið
áhyggjuefni þegar þingmenn og
ráðherrar láta slíkar skoðanir í
ljós. Við skulum vona að það sé
senn liðin tíð.
Tregða viö að auka framleiðni í
landbúnaði er líklega enn meiri en
í sjávarútvegi. Bændum hefur
fækkað mikið á síðustu áratugum
og sú fækkun mun halda áfram en
því miður reyna margir að hamla
gegn þessari þróun með því að
hamla gegn framleiðniaukningu.
Mun farsælla væri að líta með já-
kvæðari augum á þróunina og
KjaUarinn
Snjólfur Ólafsson
dósent í Háskóla íslands
leggja meiri áherslu á að skapa ný
atvinnutækifæri, meðal annars
með framleiðniaukningu. Má í
þessu sambandi benda á athyglis-
verða grein - Skipulögð fátækt - í
Morgunblaðinu 11. febrúar síðast-
hðinn, eftir búendur á Daðastöð-
um.
Með aukinni framleiðni má
fækka störfum í sumum geirum
atvinnulífsins, t.d. þorskveiðum og
hefðbundnum landbúnaði. Hins
vegar er nauðsynlegt að störfum
fjölgi á mörgum sviðum, svo sem
við vöruþróun, markaðsöflun,
kennslu, umönnun og þjónustu.
Ný störf
Mörg fyrirtæki eru í beinni eða
óbeinni samkeppni við erlend fyr-
irtæki. Oftast er talað um útflutn-
ingsiðnað og svokallaðan „sam-
keppnisiðnað", en honum tilheyra
þau fyrirtæki sem framleiða vörur
sem eru í samkeppni við innfluttar
vörur. Með aukinni framleiðni geta
fyrirtæki lækkað verð á vörum sín-
um og þjónustu og þar með aukið
markaðshlutdeild sína, bæði hér-
lendis og erlendis. Við það eykst
framleiðslan og fjölga þarf starfs-
mönnum. Aukinni framleiðni fylg-
ir svo í ofanálag tækifæri til að
bæta kjör fólks.
Þótt nú sé nokkurt atvinnuleysi
á íslandi, og meira en flestir geta
sætt sig viö, þá er engin ástæða til
að ætla að það sé varanlegt ástand.
Það er enginn hörgull á verkefnum
sem þarf að vinna í þjóðfélaginu
og engin hætta á að framleiðni auk-
ist það mikið að svo verði. Eitt af
verkefnum stjómmálamanna, for-
ystumanna launþega og annarra
ráðamanna er að þróa þannig þjóð-
félag að atvinnuleysi verði að stað-
aldri lítið sem ekkert.
Snjólfur Ólafsson
„Með aukinni framleiðni geta fyrirtæki
lækkað verð á vörum sínum og þjón-
ustu og þar með aukið markaðshlut-
deild sína, bæði hérlendis og erlendis.
Við það eykst framleiðslan og íjölga
þarf starfsmönnum.“
Skoðanir annarra
Yffirvarp ffyrir aðstöðu
„Röksemdin um sjávarútvegsstefnu ESB er skjól,
sem margir andstæðingar ESB-aðildar hlaupa í til
þess að þurfa ekki að ræða aörar hliöar á málinu.
Hún er þægileg efnahagsleg röksemd, um að lífsaf-
komu þjóðarinnar sé í hættu stefnt meö aðild að ESB
- eða jafnvel bara með því aö sækja um aðild. ...
En hún er að mínu mati oft og tíöum yfirvarp fyrir
afstöðu, sem er byggð á tilfinningum, sem menn eiga
erfitt með að rökstyöja, og sem er viðkvæm fyrir
rökrænni og heimspekilegri gagnrýni."
Ólafur Þ. Stephensen í lesbókarrabbi Mbl.
Þykístuleikur
Alþýðubandalagsins
„Þessi þykistuleikur er auðvitað hlálegur. Alþýöu-
bandalagið er söfnuður horfinna hugsjóna, hann
getur aldrei orðið hinn íslenski krataflokkur. Hann
getur kannski verið fámennur sértrúarhópur til
vinstri við frjálslynda jafnaðarstefnu, eða einhvers
konar útibú Framsóknarfiokksins. Það er satt best
að segja fátt sem Alþýðubandalagið á sameiginlegt
með evrópskum kröturn."
Birgir Hermannsson, aðstm. umhvr.,
i Alþýðublaðinu.
Hindrunarlaust nám
„Á Norðurlöndum hefur um langa hríð veriö í
gangi „innri markaöur“ í ýmsum réttindamálum
fólks. Nám og önnur réttindi hafa verið hindrunar-
laus milh landanna. Þetta er árangur af löngu og
mjög víðtæku samstarfl innan Norðurlandaráðs.
Okkur íslendingum er umhugað um aö þetta geti
haldist viö breyttar aðstæður, þvi viö höfum notið
mjög góðs af þessari samvinnu.“
Leiðari Timans.