Dagblaðið Vísir - DV - 10.05.1995, Blaðsíða 10

10
MIÐVIKUDAGUR 10. MAÍ1995
Fréttir________________________________________________________________________________________dv
Fiskistofa stendur sjómenn að verki við að fleygja fiski:
Viðvarandi og vaxandi
vandamál á miðunum
- þorski fyrir allt að 600 miHjónum króna kastað í hafið
Fiskistofa telur sig nú hafa óyggjandi sannanir þess að þorski sé fleygt á
islandsmióum. Vandamálið er stórt og talað er um að þúsundir tonna hafi
farið í hafið i vetur. Þetta kostar þjóöarbúið hundruð milljóna árlega.
Fiskistofa hefur tekið upp breyttar
aðferðir við eftirlit með veiðiskipum.
Hingað til hefur hún haldið sig við
hafnirnar og vinnsluhúsin, auk þess
að hafa menn um borð í einstökum
veiðiskipum. Varðandi eftirhts-
mennina um borð er það eftirlit ekki
tahð nógu marvisst þar sem menn
vita þá af eftirlitinu og haga sér í
samræmi við það. Þaö er t.d. alveg
ljóst að undir þeim kringumstæðum
kasta menn ekki fiski í hafið eöa
bregða sér að öðru leyti út af hinum
þrönga vegi dyggðarinnar.
Þrír á báti og
myndbandstökuvél
Nýbreytnin í eftirhti Fiskistofu
felst í því að fara á sjó undir fölsku
flaggi. Um síðustu helgi tóku þeir á
leigu plastfiskibát og héldu þrír sam-
an á haf út vegna sterks orðróms um
að netabátar væru að fleygja fiski.
Fiskistofumenn sigldu á þær slóðir
þar sem orðrómur var um að verið
væri að fleygja fiski. Þeir höfðu þann
hátt á að stöðva bát sinn og byrja
veiðar í námunda við grunaða báta.
Frá hinum grunuöu séð var ekkert
óeðUlegt við ferðir bátsins og virtist
þarna vera um hefðbundinn króka-
bát að ræða. Munurinn var bara sá
að um borð í bátnum var auk hefð-
bundinna veiðarfæra myndband-
stökuvél. Þegar grunlausir sjómenn-
irnir fleygðu fiski í hafið aftur festu
Fiskistofumenn atburðinn á mynd-
band sem notað verður sem grund-
völlur málssóknar. Eftir tveggja daga
eftirlitsför var afraksturinn sá að
Fiskistofumenn telja sig hafa óyggj-
andi sannanir þess að 6 netabátar
hafi gert sig seka um að fleygja
þorski í hafið aftur.
Óhemjumagni hent
Aldrei verður upplýst um hversu
mikið magn er að ræða sem þannig
fer í hafið aftur. Sumir tala um tug-
þúsundir tonna á ári og altalað er
að á vetrarvertíðinni núna hafi
óhemjumagni veriö hent. Flestir sjó-
menn fordæma að þetta skuli eiga
sér stað og fáir vilja viðurkenna að
hafa staðið að slíku. Þrátt fyrir það
er þetta staðreynd sem ekki verður
á móti mælt. Þeir sem fást til að viö-
urkenna að hafa staðið aö slíku segj-
ast gera það út úr neyð.
Ýsunetfull af þorski
Einn viðmælenda DV, sem stundað
hefur sérveiðar, segir aö þorskur
hafi flætt yfir slóðina og nú sé svo
komið að nánast sé hvergi vært fyrir
þeim „vágesti". Hann segist hafa
reiknað með svipuðum þorski sem
meðafla og mörg undanfarin ár en
allt hafi farið úr skorðum. Ýsunetin
hafi fyllst af þorski og enginn kvóti
Merming___________________
Valgarður Gunnarsson sýnir í Gallerí Borg:
Áþreifanlegir litir
Valgarður Gunnarsson hefur lengi farið sínar eigin
leiðir í málaralistinni, allt frá því aö hann tók fyrst
upp á því að sauma út í málverkin sín og sneri þann-
ig skemmtilega út úr nýja málverkinu sem sumir voru
farnir að taka ansi alvarlega. En útsaumurinn var
ekki bara grín og enn síður sérviska heldur einstök
aöferð til að vekja upp línur og hti í myndunum.
Þaö eru reyndar aðeins fimm útsaumsmyndir á sýn-
ingu Valgarðs núna. Hinar eru allar unnar með olíulit-
um á striga og í þeim hefur hann haldið áfram á þeirri
Myndlist
Jón Proppé
braut sem hann markaði á síðustu sýningum. Mynd-
irnar eru formhreinar, vel byggðar og oft hnyttnar.
Þær bera með sér þá ögun í vinnubrögðum og hugsun
sem leyfir málaranum að draga fram flókna hluti með
einfóldum formum. Viðfangsefnið er yfirleitt líka sára-
einfalt og það er greinilegt að áhugi hstamannsins á
viðfangsefninu byggist fyrst og fremst á þeim mynd-
rænu möguleikum sem það býður upp á.
Aftur á móti er þaö í litunum og áferöinni aö mál-
verk Valgarðs skera sig úr. Hann málar eitt lagiö af
öðru ofan á þurran ht og byggir upp flókna áferð í
nákvæmlega afmarkaða fleti þar sem mismunandi
mynstur verða til eftir því sem bygging myndarinnar
gefur tilefni til.
Það er ahtaf hressandi að skoða myndir Valgarðs. i
þeim skynjar maður að það þarf ekki að leita út fyrir
hina einfóldu þætti málverksins sjálfs til að finna því
fyllingu og gæða það merkingu. Þaö er miklu frekar
Eltt verkanna á sýningu Valgarðs Gunnarssonar.
trú hstamannsins á efnið sem gerir málverkið athygli-
vert - og þohnmæði hans við aö vinna úr því án tilgerð-
ar.
sé til að mæta þorskaflanum. Það
hafi því verið í raun fjórir kostir í
stöðunni. Fá einhvem fiskkaupanda
til að leggja fram kvóta á móti aflan-
um og kaupa þorskinn á einhveiju
smánarverði, t.d. á tíkall kílóið. Þetta
sé ekki inni í myndinni þar sem kvóti
sé nánast uppurinn eftir góða vertíð.
Annar kosturinn hafi veriö sá að
Fréttaljós
Reynir Traustason
freista þess að selja aflann á svörtum
markaði en þaö sé vart inni í mynd-
inni lengur þar sem stóraukið eftirht
sé með slíku frá hendi Fiskistofu.
Landanir að næturþeli
Landanir að næturþeli eða með því
að setja utankvótategundir ofan á
þorskinn í körunum og skrá hann
þannig sem aðra tegund sé einnig of
áhættusamt af sömu ástæðum. Þessi
kostur sé því óálitlegur. Þriðji kost-
urinn er sá, að sögn skipstjórans, að
gera nákvæmlega eins og lög um
stjórn fiskveiða kveða á um og fara
með aflann að landi og gefa hann
upp. Fyrir kvótalaust veiðiskip þýðir
það sekt upp á rúmar 100 krónur á
kíló auk sviptingu veiðileyfis og þar
af leiðandi rekstrarstöðvun. Sá kost-
ur sé því fráleitur og feli einfaldlega
í sér atvinnuleysi fyrir sjómennina
og stórskaða fyrir útgerðina. Fjórði
og síðasti kosturinn er sá að fleygja
einfaldlega fiskinum í hafið aftur og
láta sem hann hafi aldrei komið um
borð í veiðiskipið. Netafiskur sem
dreginn er úr sjó er yfirleitt dauöa-
dæmdur þegar hann er dreginn úr
sjó. Þar gildir einu hvort honum er
sleppt eða ekki, hann á sér vart lífs-
von.
Tvær milljónir I hafið
Eins og DV skýrði frá í gær eru
dæmi um að allt að 16 tonnum af
þorski hafi verið fleygt í hafið í ein-
um róðri. Þessi fiskur hlýtur þau
örlög að rotna í sjónum án þess að
nýtast neinum. Ef litið er á meðal-
verð á útfluttum þorskafurðum er
ljóst að þessi farmur hefði gefið um
2 milljónir í útflutningstekjur ef
hann hefði borist á land, auk þess
að skapa atvinnu fyrir fiskverkafólk.
Það er því vart hægt að hugsa sér
lélegri umgengni. Ef þær raddir sem
halda því fram aö þúsundum tonna
af þorski sé fleygt eru réttar þá liggur
fyrir aö um geysilegt tap er að ræða
fyrir íslenskt þjóðarbú. Ef slegið er
á að 5 þúsund tonnum hafi verið
kastað eru þar farin í súginn útflutn-
ingsverðmæti fyrir 600 milljónir
króna. Þetta hlýtur að teljast algjör-
lega fráleitt þar sem verðmætur fisk-
ur er drepinn og þar með gengið á
stofn hans. Það verður því að skoð-
ast í því ljósi að verið sé að fleygja
verðmætum í hafið í orðsins fyllstu
merkingu.
Viðvarandi vandamál
Vandamáhð er viðvarandi og ekki
aö skapast núna. Vaxandi þorsk-
gengd hefur aftur á móti undirstrik-
aö það enn frekar. Það er þekkt saga
af skipstjóra á hnuveiðum sem átti
rýran kvóta. Hann skipaði áhöfn
sinn að slá af hnunni allan þorsk
undir þremur kílóum. Þá eru dæmi
um að kvótabátar hafi gefið króka-
bátum þorsk fremur en aö henda
honum. Þaö er ólöglegt og stefnir
báðum í þá hættu að vera sviptir
veiðileyfum.
Grásleppukarlar hafa veriö að fá
stóraukinn þorskafla á undanfórn-
um árum. Þeir hafa ekki þurft að
sæta veiðileyfissviptingu heldur hafa
þurft að taka á sig hófsamar sektir.
Það viðhorf er uppi í greininni að þaö
verði að gera sjómönnum á sérveið-
um kleift að koma með umframafla
að landi án þess að skaðast á því. Þar
hefur veriö nefnt að andvirði aflans
renni til ákveðinna samfélagslegra
þátta, svo sem slysavarna sjómanna
eða annarra þjóðþrifamála. Fyrir
þessu hefur enn ekki fengist hljóm-
grunnur og á meöan svo er halda
menn áfram að kasta fiski fremur en
að stefna aíkomu sinni í voða með
því að bera hann að landi. -rt
Fiskistofa kærði netabátana 6 í gær:
Það er regla hér
að henda líf-
andi smáfiski
- segir Viðar Sæmundsson skipstjóri
„Ég veit ekki hvort maður er sak-
laus, þaö má auðvitað ekki henda
fiski. Það er regla hér að henda lif-
andi smáfiski. Við reynum að vinna
eftir samviskunni," segir Viðar Sæ-
mundsson, skipstjóri og eigandi Ár-
sæls Sigurðssonar, sem er einn
þeirra sem Fiskistofa stóð að því að
kasta fiski. Þegar DV ræddi við Viöar
í gær var hann að koma úr róðri með
góðan afla og veiðieftirhtsmann um
borð. Hann segir að þrátt fyrir návist
eftirlitsmannsins í róðrinum hafi
þeir ekki breytt vinnubrögðum sín-
um.
„Það er alltaf eitthvað af fiski sem
hrynur úr netunum, hjá því verður
ekki komist. Það hafa öll veiðarfæri
sína gaha. Það varö engin breyting
hér. Við hendum fiski eins og við
höfum gert,“ segir Viðar.
í gær sendi Fiskistofa sjávarút-
vegsráðuneytinu kæru vegna þeirra
6 báta sem staðnir voru að því að
henda fiski. Viðar sagöist í gær ekki
vita hvort hann yrði kærður. Hann
sagði að kæmi slíkt til myndi hann
halda uppi vömum.
„Ég get sannað að ég hef selt smá-
fisk á markaö og það er hægt aö rekja
það. Ég mun því veijast í þessu
máh,“ segir Viöar.