Þjóðviljinn - 19.12.1972, Blaðsíða 13

Þriftjudagur 19. desember 1972 1 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 13.
Brynjólfur A.
Brynjólfsson:

vinnulífi okkar myndi i vaxandi
mæli verða á sviði iðnaðar og
grundvallast á aukinni tækni og
nýtingu raforku. En til þess að
þessar áætlanir yrðu að veruleika
þyrfti fjölda velmenntaðra og
þjálfaðra tæknimanna og i þeim
efnum myndi reyna mjög á
tiversu háttað væri námsefni og
aðstæðum i menntastofnunum
landsins.
Magnús Gústafsson sagðist
hafa verið skipaður i skólanefnd
Tækniskólans. Hann sagði það
sitt álit, að við hefðum ekki efni á
að vera jafn „óeffektifir” i skóla-
starfi og raun bæri viða vitni.
Hvað erum við að gera i skólan-
um? , spurði Magnús, og hvaða
afurðir viljið þið að skólinn búi
til? — þessi beina spurning virtist
hleypa auknu lifi i umræðurnar,
— og orðið var laust á ný.
Öílug hluttöll......
Sigurður Ilermannsson sagðist
vilja verða við áskorun
Magnúsar. Að sinu áliti ætti
markmið Tækniskólans að vera
að útskrifa þannig menn, að þeir
kæmu þjóðfélaginu að sem bezt-
um notum. — Sigurður kynnti
fundarmönnum yfirlit yfir
hvernig verkfræðingar og tækni-
fræðingar skiptast á hinar ýmsu
greinar atvinnulifsins, og hver
væru hlutföll starfandi verkfræð-
inga, og tæknifræðinga i landinu.
Athyglisverðast var að heyra að
hér á landi eru um 220
byggingarverkfræðingar, en að-
eins 7 matvælaverkfræðingar. En
samkvæmt yfirlitinu eru hér um
460 verkfræðingar á móti 260
tæknifræðingum. Sigurður taldi,
að i fyrsta lagi væri fjöldi tækni-
menntaðra manna i einstökum
greinum ekki i neinu hlutfalli við
mikilvægi atvinnugreinanna fyrir
þjóðarbúskapinn og i öðru lagi
yrði að telja að hlutfallið: verk-
fræðingar/tæknifræðingar væri
óeðlilegt. Viða erlendis væri eðli-
legt hlutfall talið 3:1 tækni-
fræðingum i vil.
Sigurður sagði, að nauðsynlegt
væri að beina tæknimenntuðum
mönnum inn á fleiri brautir, og þá
helzt þær sem kæmu þjóðinni að
sem mestu gagni.
.... og eftiröpun
Sveinbjörn Björnsson tók aftur
til máls og gerði að umtalsefni
grein eftir Þórarin Stefánsson
eðlisfræðing, en greinin birtist i 2.
tbl. Tlmarits Verkfr. fél. Islands
á þessu ári. Sagði Sveinbjörn, að
sér fundist einkum tvö atriði
merkust i þessari grein. Þar væri
bent á að við lslendingar hefðum
verið svo ákafir i að apa eftir
skólakerfi og námsefni annarra
þjóða, ekki sizt Dana, að okkur
hefðigleymzt að atvinnulif okkar
væri mjög frábrugðið t.d. þvi
danska.
I greininni benti Þórarinn
einnig á að fiskiðnaðurinn hér
ætti ekki völ á neinu úrvali af sér-
menntuðum iðnaðarmönnum,
tæknifræðingum og verkfræðing-
um, og meðan ekki yrði breyting
á þessu ástandi væri ekki að
vænta framfara i fiskiðnaði. — Þá
sagði Þórarinn, að almennt væri
talið að menntun gæfi atvinnu-
öryggi, en þegar ekki væri hægt
að afla sér skólamenntunar i iðn-
grein væri ekki freistandi fyrir
ungt fólk að starfa innan hennar.
Ennfremur vék Sveinbjörn að
þeim hugmyndum, sem Þórarinn
setur . fram um greiningu
fiskverkfræði i 3 aðalþætti.
íhaldssemin rik
i skólamálum
Jón Sigurðsson deildarstjóri i
fjármálaráðuneytinu talaði næst-
ur. Hann sagði að þegar nefndar-
skvrslurnar væru orðnar meira
en pappirsgagn, þá kæmi til kasta
fjárveitingavaldsins að útvega
fjármagn. Jón kvað þá áherzlu,
sem hér hefði verið lagða á
menntaskóla sem eitt sinn voru
„finar” stofnanir vera undir-
strikun á þvi hve ihaldssemi væri
orðin rik i skólamálum okkar.
Það væri hlutverk nýrra mennta-
stofnana að vinna á móti þessu.
Það gamla gæti vissulega verið
gott, en það þyrfti ekki að vera
það.
Jón sagði að mikilvægt væri að
menn gerðu sér grein fyrir þvi
hvað þeir vildu, þvi betur sem
menn skilgreina markmið sin,
þeim mun liklegra væri að þau
fengju pólitiskan byr. Og þegar
málefni Tækniskólans kæmu til
kasta fjármálaráðuneytisins, þá
þyrfti það að liggja ljóst fyrir
hvað menn vildu og hvaða
árangri menn hyggðust ná.
Jón kvaðst draga i efa að
hagkvæmt væri að færa alla
tæknifræðimenntun inn i landið
og nauðsynlegt væri a.m.k. að
halda nánum tengslum við þau
lönd sem við höfum sótt mest til
varðandi tækninám. Hitt mætti
kannski segja að við hefðum
keypt of mikið „second hand” frá
Danmörku.
Á vit drauma og
dulspeki
Ólafur Jens Pctursson sagði að
það væri vissulega skemmtilegt
að heyra menn gera ser glæstar
vonir og fagrar hugmyndir um
það hvaða afurðir ætti að fram-
leiða i Tækniskóla Islands, en
andspænis þeim veruleika sem
við væri að etja i málefnum
Tækniskólans, þá minntu slíkar
vangaveltur á þá tilhneigingu
manna að hverfa á vit fjarlægra
drauma, sbr. áhuga fólks á
dulrænum fræðum.
Veruleikinn væri hinsvegar sá
að Tækniskólinn væri á hrakhól-
um og fundarmenn væru einmitt
staddir á einum hrakhólnum. —
Afl hlutanna eru m.a. fjármálin,
sagði Ólafur , og við höfum ekki
gert hærri kröfu en þá, að á fjár-
lögum fyrir ’73 verði veitt fé til að
hanna byggingu fyrir skólann
hvers eðlis, sem annars það nám
væri sem þar færi fram. Eðli
námsins liggur fyrir i kennslu-
áætlun, sagði Ólafur , en það sem
við erum að gera núna kann að
verða orðið úrelt eftir 10 ár.
Ólafur sagði að aðsóknin að
menntaskólunum byggðist ekki
eingöngu á nýjum lögum, heldur
lika á þvi að áróðurinn i þjóðfé-
laginu gengi i þessa átt. Hér gæti
gagnáróður nokkuð bætt úr, en
það væri iðnnámið, sem verið
hefði hinn^ eiginlegi
„skömmtunarstjóri” alls tækni-
náms.
Þá vakti ræðumaður athygli á
þvi að á forsiðu Þjóðviljans hefði ,
daginn eftir að „opna bréfið” til
forsætisráðherra var birt. komið
frétt um saumanámskeið við
Iðnskólann undir fyrirsögninni
„Viðleitni til eflingar verkmennt-
un” og leiddi getum að þvi að hér
hefði „málgagn iðnaðarráð-
herra” verið að hylma yfir
aðgerðarleysi I þessum málum.
Ólafur kvað þó eitt athyglisvert
hafa komið fram i þessari frétt
nefnilega það að sækja hefði þurft
til Noregs eftir aðstoð tii að halda
námskeiðið. — Ólafur sagði að
lokum, að það væri meginvandinn
að hér vantaði tæknimenntað
fólk, sem stuðlað gæti að aukinni
framleiðni i landinu.
Kaupa tækin sjálfir
Sigurður Sigurðsson sagði, að
nauðsynlegt væri að fyrir lægju
upplýsingar um hve margra
tæknimanna væri þörf i þeim at-
vinnugreinum, sem hér hefðu
möguleika. Slikar upplýsingar
gætu komið sér vel þegar ungt
fólk væri að gera það upp við sig
hverskonar nám það hyggðist
stunda og hvar það leitaði starfs.
Siðar á fundinum ræddi
Sigurður um tækjaskort skólans
og kvaðst vona að ráðuneytið tæki
vel. undir beiðni um tækjakaup.
Sagði hann að vegna tækjaskorts
skólans hefðu nemendur sjálfir
orðið að leggja i gifurlegan
kostnað (og nefndi þar upphæð
sem blaðamaður þorir ekki að
hafa eftir án gleggri upplýsinga)
Læra altént að hlýða
Asmundur Jóhannesson,
tæknifræðingur,sagðist draga það
i efa að taka ætti iðnfræösluna
alveg úr höndum meistara og
flytja hana inn I skólana. A vinnu-
stöðunum fengju menn ómetan-
lega reynslu og lærðu að
umgangast fólk og stjórna verk-
um, en til þess þyrftu menn fyrst
að læra að hlýða.
Ásmundur sagði, að hér væri
stórvöntun á mönnum i rekstrar-
tæknifræði. Þá sagði hann, að
aðeins einn maður hefði lokið
námi i sumar i matvælatækni-
fræði.
Jón Bergsson sagði að menn
leituðu i þær greinar þar sem
eitthvað væri að gera og þess væri
ekki að vænta að menn færu i
matvælaverkfræði þvi það væri
hlegið að þeim sem biðu sig fram
hér til slikra starfa. Kæmi þetta
viðhorf manna i fiskiðnaðinum
kannski engum á óvart, þvi við
þyrftum að leita til Amerikana til
að segja okkur að þaö ætti ekki að
keyra gegnum klóakleðjuna inn i
frystihúsin.
Jón sagði, að við hefðum apað
um of eftir „kerfi” Dana, þegar
verið var að koma á fót
byggingartæknideildinni, einfald-
iega vegna þess að við hefðum
ekki haft mannskap til að móta
fyrirkomulag hennar sjálfir.
Lokað skúffukerfi
Þá deildi Jón á launakerfi opin-
berra starfsmanna og taldi að
það „lokaða skúffukerfi” væri
hemill á framþróun i mennta-
kerfinu. — Eins sagði hann það
athyglisvert, að við sem
fiskveiðiþjóð hefðum litinn gaum
gefið þvi hvað stærsta fiskveiði-
þjóðin, Japanir, væru að gera á
þvi sviði.
Bjarni Sivertsen sagði, að
menn væru orðnir þreyttir á
nefndarálitum og vildu nú fá
grænt ljós fyrir raunhæfar
aðgerðir, sem byggðar væru á
sanngjörnu mati á starfsemi
skólans og aðstöðu nemenda og
kennara. Kvaðst hann vona að
fundurinn varpaði ljósi á þennan
vilja nemenda.
Hreinlega ekki
vaknaðir
Þórarinn ólafssonharmaði hvt
fáir væru mættir til fundar ai
hálfu ábyrgra ráðamanna. Hanr
vék að þeirri athugasemd, um
meistarakennsluna I iðnnámint
sem komið hafði fram og sagði að
þeirsem enn mæltu þvi kerfi bót
væru hreinlega ekki vaknaðir
Um þá athugasemd, að menn
lærðu að hlýða i þessu námi, sagði
hann, að það væri lika til dæmi
þess að menn hefðu orðið sinnu-
lausir við þessar námsaðstæður.
Hvað um iðnnema i rafvirkjun,
sem er allan námstimann að
brjóta fyrir dósum? spurði
Þórarinn.
Það þarf að styrkja grundvöll-
inn undir tækninám og iðn-
skólarnir verða að veita það góða
menntun, að unnt verði að sleppa
undirbúnings- og raungreina-
deild.
Itúnar Baclimann, form.
Iðnnemasambandsins, lagði
áherzlu á nauðsyn þess að skapa
betri tengsl milli námsbrauta.
Byrja þyrfti strax i grunnskólan-
um með starfsfræðslu, færa iðn-
námið inn i verkskóla og leggja
niður meistarakerfið.
Itúnar sagði, að hér hefði verið
dekrað við æðri menntun meðan
verkmenntun hefði staöið i stað
og gerð óaðlaðandi. Úr þessu
rætist ekki, sagði Rúnar, nema
menn(sem dags daglega horfast i
augu við þetta ástand, fylgi þess-
um málum eftir.
Gunnar Björnsson sagði að á
siðustu 2—3 iðnþingum hefðu iðn-
meistarar lýst vilja sinum um
breytt fyrirkomulag iðnnámsins,
en hér væri fyrst og fremst um
fjármagnsskort að ræða. Gunnar
sagði að raunverulega væru
meistarar að skaða sjálfasigmeð
núverandi iðnnámsfyrirkomulagi
þvi þeir tækju raunverulega á
móti iðnaðarmönnum með lakari
menntun en áður, vegna vaxandi
einhæfni starfa þar sem þessir
menn hefðu hlotið menntun sina.
— Gunnar sagði það sitt álit, að
þegar menn ræddu um iðnbylt-
ingu fyndist sér aðallega átt við
iðjustarfssemina og spurði:
Hversu miklu hlutverki gegnir
ekki iðnaðarmaðurinn i iðju-
störfunum?
Súlan verði
skeytt saman
Einar Kristinsson likti
skólakerfinu við súlu sem væri
grennst i miðjunni! Þeir hópar
sem mynduðu hvorn enda súl-
unnar ættu erfitt mað að tala
saman og þvi væri nauðsynlegt að
skeyta hana saman. Til þess væru
tveir möguleikar. 1. að þaö
skapist áhugi einhverra fyrir þvi
að hlaupa i skarðið og skeyta
hana saman, en til þess þyrfti
eitthvað aödráttarafl, og sagðist
Framhald á bis. 23
Frásögn af fundi tækniskólanema
um framtíð skólans og málefni hans
Húsnæðis-
annáll
Tækni-
skólans
i upphafi fundar Tækni-
skólanema um málefni
skólans, geröi formaður
nemendafélagsins,
Brynjólfur A. Brynjólfsson
| grein fyrir húsnædishraki
skólans frá þvi hann hóf
starfsemi sina. Fer ræða
hans hér á eftir:
Tækniskóli lslands var stofnað-
ur með lögum árið 1963. Þremur
árum fyrr, eða 1960, var þó hafin
kennsla til undirbúnings að
ta'knifræðinámi á vegum Tækni-
fræðingafél lslands. Veitti það
rctt til setu i norskum og dönsk-
um tækniskólum. 1962 fluttist ;
þessi kennsla til Vélskólans i
Reykjavik, sem sá um hana i tvö
ár. - 1964 tók Tækniskóli lslands [
til starfa eftir lögunum frá ’63 og
hólst þá kennsla i I. hlut tækni-
náms, ásamt undirbúningsdeild-
inni. Urðu nemendur þvi að taka
tvö seinni árin við erlenda skóla.
Húsnæði það, sem skólinn var i
lyrstu árin var innan veggja Vél-
skólans og fékkst með þvi að stia
af matssal og almenninga með
hansahurðum. — Um áramótin
’64—’65 var byggingu „kassa” ut-
an á Vélskólann og tengdust þar
tilraunastofur i eðlis- og efna-
Iræði ásamt einni kennslustofu.
Árið 1966 var undirbúnings-
námið lengt um eitt ár og skólan-
um lalin bókleg menntun meina-
tækna. Var þá aftur larið af stað i
leit að skoti, sem loka mætti með
hansahurð. Nú var svo komið að
Vélskólinn (Stýrimannaskólinn)
var orðinn svo yfirfullur af
hansahurðum og öðru dóti, að
ekki þótti sta'tt á öðru en Tækni-
skólinn flytti út. — Á miðju næsta
sumri náðust samningar um kaup
á iðnaðar- og verzlunarhúsnæði
að Skipholti 37. Fluttist nú skólinn
i eigið húsnæði, þótt þar væri fyrir
leigjandi i hluta þess. Húsnæði
þetta hafði fáa kosti fram yfir
hanshurðirnar, en marga van-
kanta. Loftræstingu reyndist
stórlega ábótavant, hitastigið inni
var oftast i réttu hlutfalli við hita-
stigið fyrir utan, auk þess var
mikið ónæði af umferð og iðn-
fyrirtækjum i nágrenninu.
Ilaustið ’69 var ákveðið að ráð-
ast i að fullmennta byggingar-
tæknifræðinga við skólann. Árið
eftir bættist við raftæknadeild, og
var þá svo komið að skólinn hafði
sprengt utan af sér húsnæðiö að
Skipholti 37. Var enn svipazt um i
nágrenninu og fannst þá danssal-
ur mikill að Skipholti 70. Bættist
þar við enn ein hansahurðin i sögu
skólans. Seinna sama vetur leysti
Hótel Esja danssalinn af hólmi. —
1 dag er þvi svo komið að skólinn
starfar á 4 stöðum, verzlunarhús-
næði að Skipholti 37,kassa utan á
Vélskólanum, llótel Esju.og auk
þess fer hluti kennslunnar við
byggingardeildina fram að
Keldnaholti.